Woord vooraf / 15
DEEL 1 ARBEIDSRECHT EN ARBEIDSVERHOUDINGEN
1. De structuur van de arbeidsrelatie van de overheidswerknemer / 19
1.1 De ambtenaar en de overheidswerkgever / 19
1.2 De overgangssituatie / 21
1.3 De Ambtenarenwet 2017 in een notendop / 22
1.3.1 Integriteitsbeleid / 22
1.3.2 Beperking van grondrechten / 23
1.4 Kroonbenoeming / 23
2. Arbeidsverhoudingen / 25
2.1 De vakbond / 25
2.1.1 Het recht op staking en andere collectieve acties / 25
2.1.2 Het overleg met de vakbonden / 27
2.2 De collectieve arbeidsovereenkomst (cao) / 28
2.2.1 Algemeenverbindendverklaring van cao’s / 29
2.2.2 De cao en overgang van onderneming / 30
2.3 De ondernemingsraad / 31
2.3.1 Het adviesrecht van de OR / 31
2.3.2 Het instemmingsrecht van de OR / 33
3. Overgangsregelingen Ambtenarenwet 2017 / 35
3.1 Van aanstelling naar arbeidsovereenkomst / 35
3.2 Van rechtspositieregeling naar cao / 36
3.2.1 Rechtspositieregeling blijft gelden als ware zij een cao totdat er een cao is / 37
3.2.2 Aandachtspunt: doorwerking van de cao / 37
3.3 Het toepasselijke recht / 38
4. De arbeidsovereenkomst / 41
4.1 De arbeidsovereenkomst: elementen / 41
4.1.1 Arbeid verrichten, gedurende zekere tijd / 41
4.1.2 Loon / 42
4.1.3 Gezag / 42
4.1.4 Het rechtsvermoeden van het bestaan van een arbeidsovereenkomst / 42
4.1.5 Overzicht verschillende overeenkomsten / 43
4.1.6 De verschillende soorten arbeidsovereenkomsten / 43
4.2 De (eerste) arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd / 44
4.2.1 Automatisch einde / 44
4.2.2 Tussentijdse opzegging / 45
4.2.3 De inhoud van de arbeidsovereenkomst / 45
4.3 De ketenregeling en conversie / 46
4.4 De oproepovereenkomst / 48
4.4.1 De voorovereenkomst / 48
4.4.2 De overeenkomst met uitgestelde prestatieplicht / 48
4.5 De uitzendovereenkomst / 50
4.5.1 Geregistreerde uitzendonderneming / 50
4.5.2 Bijzondere regelingen over uitzendovereenkomsten / 51
4.6 De payrollovereenkomst / 51
4.6.1 Bijzondere regelingen over payrollovereenkomsten / 52
4.7 Detachering / 53
4.8 De expat/de buitenlandse arbeidskracht/grensoverschrijdende arbeid / 54
4.8.1 Toepasselijk recht en ambtenaarschap / 54
4.8.2 Bevoegde rechter / 54
4.8.3 Buitenlandse arbeidskracht werkend in Nederland / 55
4.8.4 Nederlandse werknemer in het buitenland / 56
5. Bijzondere bedingen / 59
5.1 Het proeftijdbeding / 59
5.1.1 Schriftelijkheidsvereiste / 59
5.1.2 Duur en aanvang proeftijd / 59
5.1.3 IJzeren proeftijd / 60
5.1.4 Opvolgende arbeidsovereenkomsten en opvolgende werkgevers / 60
5.1.5 Proeftijdontslag / 61
5.2 Het concurrentie- en relatiebeding / 63
5.2.1 Concurrentiebeding in de arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd / 64
5.2.2 Schriftelijkheid / 65
5.2.3 Concurrentiebeding in de arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd / 65
5.2.4 Uitleg concurrentiebeding / 66
5.2.5 ‘Zwaarder drukken-criterium’ / 67
5.2.6 Verval van rechtswege / 67
5.2.7 Vernietiging / 68
5.2.8 Acties partijen / 69
5.3 Het incorporatiebeding / 70
5.3.1 Binding cao / 70
5.3.2 Het overeengekomen beding / 71
5.3.3 Handhaving en nawerking / 72
5.4 Het eenzijdig wijzigingsbeding / 73
5.4.1 De arbeidsvoorwaarde / 73
5.4.2 Het schriftelijkheidsvereiste / 74
5.4.3 Toetsingscriteria / 75
5.4.4 De weigerende werknemer / 76
5.5 Het geheimhoudingsbeding / 77
5.5.1 Het bedrijfsgeheim / 78
5.5.2 Het overeengekomen geheimhoudingsbeding / 79
5.5.3 Handhaven / 79
5.5.4 Melding misstanden / 81
5.6 Het boetebeding / 81
5.6.1 Het arbeidsrechtelijke boetebeding / 82
5.6.2 Beroep op het boetebeding / 83
5.6.3 Matiging van de boete / 84
6. Werkgeversaansprakelijkheid / 87
6.1 Zorgplicht werkgever / 87
6.1.1 Arbeidsomstandigheden / 87
6.1.2 Opzet of bewuste roekeloosheid werknemer / 89
6.2 Schadevergoeding / 89
6.2.1 Verjaringstermijn / 90
6.3 Voorzieningen bij schade in Cao Rijk / 90
6.3.1 Beroepsincident, dienstongeval en beroepsziekte / 90
6.3.2 Financiële gevolgen / 90
7. Overgang van onderneming / 93
7.1 Criteria overgang van onderneming / 93
7.1.1 Economische eenheid / 93
7.1.2 Overgang als gevolg van een overeenkomst, fusie of splitsing / 94
7.1.3 Behoud van identiteit / 94
7.2 Gevolgen overgang van onderneming / 95
7.2.1 Overgang van medewerkers en arbeidsvoorwaarden / 95
7.2.2 Informatieplicht van de werkgever / 96
7.2.3 Hoofdelijke verbondenheid vervreemder / 96
7.2.4 Overgang van onderneming en ontslag / 96
8. Wet arbeid en zorg / 97
8.1 Zwangerschaps- en bevallingsverlof / 97
8.2 Adoptie- en pleegzorgverlof / 98
8.3 Calamiteiten- en kortdurend verzuimverlof / 99
8.4 Kraamverlof / 100
8.5 Mededelingsverplichting calamiteiten-, kortdurend verzuim- en
kraamverlof / 101
8.6 Kortdurend en langdurig zorgverlof / 101
8.6.1 Kortdurend zorgverlof / 101
8.6.2 Langdurig zorgverlof / 102
8.7 Ouderschapsverlof / 103
8.8 Levensloopregeling / 105
9. Integriteit en disciplinaire maatregelen (de goede ambtenaar) / 107
9.1 Integriteit / 107
9.2 Disciplinaire maatregelen / 107
9.2.1 Schorsing / 108
9.2.2 Waarschuwing / 109
9.2.3 Boete / 110
9.2.4 Kenbaarheid / 110
10. Procederen / 113
10.1 Bevoegde instantie / 113
10.2 De procedure in eerste aanleg / 114
10.2.1 Dagvaarding of verzoekschrift / 114
10.2.2 Vernietiging of herstel / 115
10.2.3 Procesvertegenwoordiging / 115
10.2.4 Vervaltermijnen / 116
10.3 Hoger beroep en cassatie / 116
DEEL 2 ARBEIDSONGESCHIKTHEID
11. Ziekte en re-integratie / 121
11.1 Wat is arbeidsongeschiktheid? / 121
11.2 Rechtsgevolgen arbeidsongeschiktheid / 122
11.2.1 Loondoorbetaling bij ziekte – duur / 122
11.2.2 Loondoorbetaling bij ziekte – hoogte / 123
11.2.3 Re-integratieverplichtingen werkgever / 124
11.2.4 Re-integratieverplichtingen werknemer / 128
11.2.5 Stappenplan re-integratie / 128
11.2.6 Niet nakomen verplichtingen werknemer / 128
11.2.7 Passende arbeid wordt bedongen arbeid / 132
11.2.8 Opzegverbod / 132
12. Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen (WIA) / 133
12.1 WIA-uitkeringen / 133
12.2 Recht op een uitkering / 133
12.2.1 Kring van verzekerden / 134
12.2.2 Minstens 35% arbeidsongeschikt / 134
12.2.3 Wachttijd / 135
12.2.4 Re-integratieverplichtingen en loonsanctie / 136
12.2.5 Uitsluitingsgronden / 138
12.3 De IVA-uitkering / 139
12.3.1 Ingangsdatum IVA-uitkering / 140
12.3.2 Hoogte uitkering / 141
12.3.3 Einde uitkering / 141
12.4 De WGA-uitkering / 141
12.4.1 Loongerelateerde uitkering / 142
12.4.2 Loonaanvullings- of vervolguitkering / 142
12.4.3 Ingangsdatum WGA-uitkering / 143
12.4.4 Einde uitkering / 143
12.5 Re-integratie en de WIA / 144
13. Arbeidsongeschiktheidspensioen / 145
13.1 Het recht op AAOP / 145
13.2 Hoogte van de uitkering / 145
13.2.1 Pensioenopbouw / 146
13.3 Overlijdensuitkering na overlijden AAOP-gerechtigde / 146
DEEL 3 EINDE VAN DE ARBEIDSOVEREENKOMST
14. Ontslaggronden (individueel ontslagrecht) / 151
14.1 Preventieve ontslagtoets / 151
14.2 Opzegging of ontbinding / 151
14.2.1 UWV of kantonrechter? / 151
14.3 De ontslaggronden / 152
14.3.1 Bedrijfseconomische redenen (a-grond) / 152
14.3.2 Langdurige arbeidsongeschiktheid (b-grond) / 154
14.3.3 Frequent verzuim (c-grond) / 156
14.3.4 Disfunctioneren (d-grond) / 157
14.3.5 Verwijtbaar handelen en nalaten (e-grond) / 160
14.3.6 Werkweigering wegens gewetensbezwaar (f-grond) / 161
14.3.7 Verstoorde arbeidsverhouding (g-grond) / 162
14.3.8 Restcategorie (h-grond) / 164
14.3.9 Cumulatiegrond (i-grond) / 164
14.4 Herplaatsing / 165
14.5 Opzegtermijn / 166
14.6 Opzegverboden / 166
15. Reorganiseren, de UWV-procedure en de ontslagcommissie / 169
15.1 Reorganiseren algemeen / 169
15.1.1 Het afspiegelingsbeginsel / 169
15.1.2 Uitwisselbare functies / 170
15.1.3 Herplaatsing in passende functie / 171
15.1.4 Stappenplan reorganiseren / 171
15.2 De UWV-procedure / 172
15.2.1 De vaststellingsovereenkomst / 173
15.3 Collectief ontslag en de WMCO / 174
15.4 Het sociaal plan / 174
15.4.1 Vaststellen van een sociaal plan / 175
15.5 De ontslagcommissie / 175
16. Ontslag op staande voet / 177
16.1 Voorwaarden voor ontslag op staande voet / 177
16.2 Dringende reden / 177
16.3 Onverwijlde opzegging / 178
16.4 Onverwijlde mededeling / 178
16.5 Gevolgen van het ontslag op staande voet / 179
16.5.1 Gevolgen van het ontslag op staande voet voor de werknemer / 179
16.5.2 (Processuele) keuzemogelijkheden voor de werknemer / 179
16.6 Risicobeperking voor de werkgever / 180
17. Vergoedingen / 181
17.1 De transitievergoeding / 181
17.1.1 Wanneer bestaat recht op de transitievergoeding? / 181
17.1.2 Hoogte van de transitievergoeding / 182
17.1.3 Wanneer geen recht op de transitievergoeding? / 182
17.1.4 Kosten in mindering brengen op de transitievergoeding / 183
17.1.5 Collectieve afspraken / 184
17.1.6 Compensatieregeling en ‘slapende dienstverbanden’ / 184
17.2 De cumulatievergoeding / 185
17.3 De billijke vergoeding / 186
17.3.1 Verschillende soorten billijke vergoedingen / 186
17.3.2 Hoogte billijke vergoeding / 187
17.4 Vergoeding wegens onregelmatige opzegging/gefixeerde schadevergoeding / 188
17.5 Overige vergoedingen / 189
17.5.1 De overeengekomen vergoeding, ‘golden parachute’ / 189
17.6 Instellen vordering: termijnen / 189
18. De vaststellingsovereenkomst / 191
18.1 Inhoud van de vaststellingsovereenkomst / 191
18.2 Het schriftelijkheidsvereiste / 192
18.3 De bedenktermijn / 192
18.4 Verschil tussen opzegging en instemming / 192
19. WW- en bovenwettelijke werkloosheidsuitkering / 195
19.1 WW-uitkering / 195
19.2 Bovenwettelijke werkloosheidsuitkering / 195
19.2.1 Verhoogde uitkering / 196
19.2.2 Aanvullingsuitkering / 197
19.2.3 Overbruggingsuitkering / 197
DEEL 4 ARBEIDSVOORWAARDELIJKE REGELINGEN
20. Salaris, salaristoelagen en vergoedingen / 201
20.1 Vaste beloning / 201
20.1.1 Jubileumuitkering / 202
20.2 Variabele beloning / 202
20.2.1 Toelage onregelmatige dienst / 203
20.2.2 Vaste toelage onregelmatige dienst / 203
20.2.3 Aanvullende vaste toelage onregelmatige dienst / 204
20.2.4 Aflopende toelage onregelmatige dienst / 204
20.2.5 Toelage werktijdverschuiving / 204
20.2.6 Toelage bereikbaarheids- en beschikbaarheidsdienst / 205
20.2.7 Toelage bezwarende omstandigheden / 205
20.2.8 Toelage waarnemen hogere functie / 206
20.2.9 Toelage of eenmalige uitkering om andere reden / 207
20.2.10 Overwerkvergoeding / 207
20.3 Overige vergoedingen / 208
20.3.1 Maaltijdvergoeding bij overwerk / 208
20.3.2 Telewerkvergoeding en telewerkvoorzieningen / 208
20.3.3 Representatiekosten / 209
20.3.4 BHV-vergoeding / 209
20.3.5 Vergoedingen voor tijdelijke andere woonruimte en verhuizing / 210
20.4 Individueel keuzebudget / 210
20.4.1 IKB-budget / 210
20.4.2 IKB-uren / 210
21. Arbeidsduur en werktijden / 213
21.1 Arbeidsduur / 213
21.1.1 Wijziging arbeidsduur op verzoek werknemer / 213
21.1.2 Wijziging arbeidsduur – lidmaatschap ondernemingsraad / 215
21.2 Werktijden / 215
21.2.1 Arbeidspatroon en werk- en rusttijden / 216
21.2.2 Verzoek wijziging werktijden / 217
21.2.3 Onbetaald meer uren werken (compensatie-uren) / 218
21.2.4 Betaald meer uren werken / 218
21.2.5 Overwerk / 219
21.2.6 Onregelmatige diensten / 220
22. Vakantie(verlof) en verlof / 223
22.1 Vakantie(verlof) / 223
22.1.1 Opbouw vakantie-uren / 223
22.1.2 Opname vakantie / 224
22.1.3 Hoogte loondoorbetaling / 225
22.1.4 Verkoop vakantie-uren / 225
22.1.5 Verval vakantie-uren / 226
22.1.6 Samenloop ziekte en vakantie / 226
22.2 Verlof / 227
22.2.1 Feestdagen / 227
22.2.2 Kortdurend en langdurig verlof / 228
22.2.3 Politiek verlof / 229
22.2.4 Vakbondsverlof / 230
22.2.5 Internationaal verlof / 230
22.2.6 Verlof voor vrijwillige politie / 231
22.2.7 Verlof voor reservisten / 231
22.2.8 Verlof voor huwelijk, geregistreerd partnerschap of een samenlevingscontract / 232
22.2.9 Zwangerschaps- en bevallingsverlof / 232
22.2.10 Ouderschapsverlof / 232
22.2.11 Adoptie- en pleegverlof / 233
22.2.12 Kort verzuimverlof en geboorteverlof / 233
22.2.13 Kort- en langdurig zorgverlof / 234
23. Duurzame inzetbaarheid / 237
23.1 Monitoren van het functioneren van de werknemer / 237
23.2 Scholing / 238
23.2.1 Scholing en ontslag / 238
23.2.2 Studiekostenbeding / 239
23.2.3 Aftrek scholingskosten op de transitievergoeding / 239
23.3 Bepalingen over functioneren en ontwikkelen in Cao Rijk / 240
23.3.1 Functioneren / 240
23.3.2 Scholing en andere studiefaciliteiten / 241
24. Rechten en plichten / 243
24.1 Instructierecht werkgever / 243
24.2 Voorgeschreven kleding / 243
24.3 Besmettelijke ziekte / 244
24.4 Gebruik motorrijtuigen / 244
24.5 Schorsing / 245
24.6 Geschilbeslechting / 247
24.6.1 Rijksloket advies en bemiddeling arbeidszaken (RABA) / 247
24.6.2 Geschillencommissie / 248
25. De rol van de ondernemingsraad / 249
25.1 Overheid onder de Wet op de ondernemingsraden / 249
25.2 Instelling ondernemingsraad / 249
25.3 Begrippenkader / 250
25.4 Overleg en informatie / 251
25.5 Adviesrecht / 251
25.6 Politiek primaat / 254
25.7 Instemmingsrecht / 255
25.8 Adviesrecht benoeming of ontslag WOR-bestuurder / 257
25.9 Andere bevoegdheden van de OR / 257
25.10 Primaat van de Cao Rijk / 258
25.11 Geschillen over naleving WOR / 258
25.12 Ontslagbescherming / 259
26. De rol van de vakbonden bij de overheid als werkgever / 261
26.1 De collectieve arbeidsovereenkomst / 261
26.2 Totstandkoming van een cao / 261
26.3 De bindende kracht van cao-bepalingen / 262
26.4 Horizontale, diagonale en obligatoire cao-bepalingen / 263
26.5 Gebondenheid aan de cao / 263
26.5.1 Lid van een cao-partij / 263
26.5.2 Algemeenverbindendverklaring (AVV) / 264
26.5.3 Incorporatie / 265
26.5.4 Nawerking / 265
26.6 De uitleg van cao-bepalingen / 265
26.7 Het arbeidsvoorwaardenoverleg bij de overheid / 266
BIJLAGE 1 TOOLS / 269
BIJLAGE 2 CAO EN REGELGEVING / 291
(Geldende teksten per 1 januari 2020 )
Cao Rijk / 293
Burgerlijk wetboek 7 Titel 10 / 533
WMCO / 586
Wet op de cao / 590
Ambtenarenwet 2017 / 594
TREFWOORDENREGISTER / 601
