Springende punten - Van Amersfoort-bundel

Voorwoord / V

PROF. DR. MR. P.G.H. ALBERT
Het ‘Credit Suisse-arrest’ formeelrechtelijk beschouwd / 1
1. Inleiding / 1
2. Beschrijving van de belastingontwijkingscasus / 1
3. Nieuw feit / 4
4. Kwade trouw / 4
5. ‘Manadatory disclosure’ / 6
6. Pleitbaar standpunt / 8

MR. C.B. BAVINCK
Verkorting van de fiscale procedure / 13
1. Inleiding / 13
2. Invoering tweede feitelijke instantie / 13
3. Afweging bezwaren van een tweede feitelijke instantie tegen de voordelen / 14
4. Beperking hoger beroep / 16
5. Eén gerechtshof / 17
6. Douanezaken / 19
7. Afsluiting / 19

MR. J. DE BLIECK EN MR. L.A. DE BLIECK
Blockchains, Douane en Belastingdienst / 21
1. Inleiding / 21
2. Blockchain, algemene opmerkingen / 22
3. Blockchain en de werking in de praktijk / 24
4. Het gebruik van Blockchain en de internationale handelsketen / 24
5. Het gebruik van Blockchain en de BTW / 27
6. Slotwoord / 31


DR. W.J. BLOKLAND EN MR. E.M. VAN KASTEREN
Het ene pensioen is het andere niet / 33
1. Inleiding / 33
2. De pensioenpot als beleggingsfonds / 33
3. Rechtvaardiging ongelijke behandeling uitbesteed pensioenbeheer / 35
4. De pensioenpremie / 36
5. Tot besluit / 38

PROF. DR. J.P. BOER EN PROF. DR. S.C.W. DOUMA
Het inzagerecht en de gevolgen van niet-magistratelijk handelen / 41
1. Inleiding / 41
2. Het recht op inzage in de op de zaak betrekking hebbende stukken / 43
2.1. Het inzagerecht als onderdeel van het nationale procesrecht / 43
2.2. Het inzagerecht als onderdeel van het Unierechtelijke verdedigingsbeginsel / 43
2.3. Op de zaak betrekking hebbende stukken / 44
2.4. Weigeringsgronden / 45
2.5. Gevolgen van het niet-verstrekken / 47
3. De spanning tussen het verdedigingsbeginsel en art. 8:31 Awb nader besproken / 49
3.1. Toepassingsbereik van het verdedigingsbeginsel / 49
3.2. De Hoge Raad over het recht op een eerlijk proces / 50
3.3. Het verdedigingsbeginsel en het recht op een eerlijk proces / 50
4. Aanbevelingen / 51
5. Conclusie / 52

PROF. MR. G.J.M.E. DE BONT
Regels omtrent het boeterapport en nieuwe bewijzen door de inspecteur / 53
1. Inleiding / 53
2. Wettelijke regels de consequenties daarvan / 54
3. De grote kamer over het boeterapport / 55
4. Boeterapport als uitgangspunt juist? / 58
5. Tweede ronde voor Belastingdienst na boeterapport? / 60
6. Conclusie / 62

MR. T.C. BORMAN
De invoering van het fiscaal hoger beroep in de West / 63
1. Woord vooraf / 63
2. Het hoger beroep en cassatie voor fiscale zaken in de West / 64
3. Concordantie en eenvormigheid / 66
4. De Belastingwet BES: divergentie tussen de Caribische landen en de BES / 68
5. De voorbereiding van de wetgeving voor het hoger beroep / 70
6. Inhoud en relevante verschillen / 73
7. Slot / 76

DR. G.F. BOULOGNE
De altviolist uit het AEX-team / 79

PROF. DR. R.P.C.W.M. BRANDSMA
De laagrenderende spaarrekening en het risico op de intrabox 3 ‘hoppende’ burger / 81
1. Inleiding / 81
2. Nieuwe systematiek box 3 / 82
3. Alternatieve box 3 / 83
4. Rechtsbescherming / 84
5. Slot / 87

MR. J.A.R. VAN EIJSDEN
Grensgangers / 89
1. Inleiding / 89
2. De beroepshouding van de inspecteur / 90
2.1. De dienende overheid / 90
2.2. De inspecteur is er niet om de schatkist te vullen / 91
2.3. Concretisering van de beroepshouding van de inspecteur / 91
2.3.1. Een inspecteur dient zich magistratelijk en onpartijdig op te stellen / 92
2.3.2. Een inspecteur dient cliëntgericht te zijn / 92
2.3.3. Een inspecteur dient in de wetstoepassing redelijkheid en billijkheid te betrachten / 93
3. Fiscale grensverkenning door inspecteurs / 94
4. Waarom fiscale grensverkenning door inspecteurs niet door de beugel kan / 96
5. Hoe fiscale grensverkenning door inspecteurs te voorkomen? / 98
6. Conclusie / 99

MR. J.H. ELINK SCHUURMAN MRE
Het begrip ‘zakelijke overwegingen’ en de delegatiebevoegdheid van art. 15 lid 1 onderdeel h Wet BRV / 101
1. Wettelijk kader / 102
2. Begrenzing van de delegatiebevoegdheid op basis van de wetsgeschiedenis / 103
2.1. Verschil in reikwijdte / 103
2.2. Interne reorganisatie / 104
2.3. Fusie / 105
2.4. Splitsing / 106
3. Heeft de besluitgever de grenzen van de delegatiebevoegdheid overschreden? / 107

3.1. Splitsing (art. 5c Uitvoeringsbesluit) / 107
3.2. Fusie (art. 5bis Uitvoeringsbesluit) / 107
4. Jurisprudentie / 109
5. Conclusie / 112

MR. S.E. FABER
De veranderde wereld van de belastingadviseur en de belastinginspecteur / 113
1. De belastingadviseur toen en nu / 113
2. De inspecteur toen en nu / 114
3. Het uitbesteden van controletaken door de Belastingdienst / 115
4. De adviseur als externe controlepost van de fiscus / 116
5. Van inspecteur oude stijl naar procesmanager / 116
6. De wereld na BEPS / 117
7. Mijn samenwerking met Paul / 119

PROF. MR. DR. J.L.M. GRIBNAU
Tax Governance en CSR: waar een wil is, is een weg / 121
1. Inleiding / 121
2. De wet: opgedrongen of afgedwongen? / 123
2.1. Lobby’s creëren ongelijk fiscaal speelveld / 123
2.2. Terzijde: macht helpt bij wetstoepassing / 124
3. Corporate governance / 126
3.1. Verenigde Staten / 126
3.2. Verenigd Koninkrijk / 128
3.3. Nederland / 130
4. Corporate Social Responsibility / 132
4.1. Boven op de wet: ethische plichten / 132
4.2. Vrijwillig, met een duwtje in de rug / 134
5. CSR en tax planning / 135
6. Conclusie / 137

A.F. GUNN MA LLM
Picknicken met de oppositie / 139

PROF. MR. R.H. HAPPÉ
Belastingrechter, belastingontwijking en maatschappelijke opvattingen / 143
1. Inleiding / 143
2. Fraus legis als ultimum remedium / 144
3. Paul Scholten over fraus legis / 145
4. Rechtens aanvaardbaar is niet gelijk aan moreel aanvaardbaar / 146
5. Agressieve tax planning en fair share sluiten elkaar uit / 147
6. Morele opvattingen en fraus legis / 148
7. Morele opvattingen en wetsinterpretatie / 150

8. De Hoge Raad trekt inderdaad de teugels aan / 151
9. Conclusie / 152

MR. F.R. HERREVELD
Nederland heeft een Constitutioneel Hof (nodig) / 155
1. Inleiding / 155
2. Het Constitutioneel Hof van Sint Maarten / 156
3. Nederland kent geen rechterlijke grondwetstoetsing / 157
4. Initiatiefvoorstel Halsema grondwetstoetsing / 159
5. Welke instantie wordt het Nederlandse Constitutionele Hof / 161

MR. P.G.M. JANSEN
Geheimhoudingsplicht bij een derdenonderzoek / 163
1. Geldt de geheimhoudingsplicht ook voor de administratieplichtige? / 164
2. Geldt de geheimhoudingsplicht ook jegens de belastingplichtige derde? / 166
3. Wat moet geheim blijven? / 167
4. Invloed van art. 2:5 Awb? / 168
5. Conclusies / 170

MR. L.F. VAN KALMTHOUT
De onzakelijke lening, rechtsvorming door de rechter / 171
1. Inleiding / 171
2. Rechtspraak van vóór BNB 2008/191 / 172
3. Het arrest BNB 2008/191 / 174
4. Het arrest BNB 2012/37 / 174
5. Andere belastingmiddelen / 175

MR. R.W.J. KERCKHOFFS
Verdediging tegen vierde tranche boete / 177
1. Inleiding / 177
2. Potentieel tegengestelde belangen / 178
3. Toestemmingsprocedure / 180
4. Inzage in adviezen / 183
5. Afsluiting / 185

MR. R.J. KOOPMAN
De navorderingsbevoegdheid herzien / 187
1. Inleiding / 187
2. Weinig nieuws over het nieuwe feit / 187
3. Een verkeerd uitgangspunt / 188

4. Een zijspoor: Het Bestimmtheidsgebot / 188
5. Onvoorspelbare uitkomsten / 190
6. Niet goed voor compliant gedrag / 190
7. Naheffing zonder nieuw feit / 191
8. Terugvordering van uitkeringen / 192
9. Slot / 193

PROF. DR. A.O. LUBBERS EN MR. DRS. CHR.TH.P.M. ZANDHUIS
De motiveringsplicht van de inspecteur / 195
1. Inleiding / 195
2. De motiveringsplicht als rechtsnorm en behoorlijkheidsnorm / 196
3. Het belang van een goede motivering / 197
4. Aan welke eisen moet een goede motivering voldoen? / 199
5. Welke gevolgen kunnen worden verbonden aan een gebrekkige motivering? / 202
6. Tot slot / 205

DR. MR. C. MAAS
Fraus legis en de rechtsvormende taak van de rechter / 207
1. Inleiding / 207
2. Feiten en recht, conversie en transpositie / 207
3. Lijnen in de rechtspraak / 211
3.1. Jurisprudentie over winstdrainage en de invoering van art. 10a Wet Vpb 1969 / 211
3.2. Geldleningen en lijfrenteverplichtingen / 212
3.3. Vorming en afboeking van herinvesteringsreserves rondom belangenwijzigingen / 213
3.4. Handel in winstvennootschappen / 214
4. Houvast bij de rechtsvorming: actuele politieke voorkeuren / 216
5. Conclusie / 221

PROF. MR. O.C.R. MARRES
De toekomst van fraus legis in de vennootschapsbelasting / 223
1. Inleiding / 223
2. De anti-ontgaansrichtlijn / 223
3. De GAAR / 224
4. De implementatie van de GAAR: kan Nederland volstaan met het leerstuk fraus legis? / 225
5. Vergelijking tussen de GAAR en het leerstuk fraus legis / 227
5.1. Samenstel (rechts)handelingen versus (reeks van) constructies(s) / 227
5.2. Motiefvereiste: doorslaggevend motief versus (één van de) hoofddoelen(en) / 228
5.3. Motiefvereisten en de verschillendewegenleer / 229

5.4. Normvereiste / 230
5.5. Kunstmatigheid / 230
5.6. Gevolg / 231
5.7. Conclusie / 232
6. De keuze tussen implementatie door fraus legis of door een wettelijke bepaling / 232
7. Slot / 233

MR. I. OBBINK-REIJNGOUD EN MR. DR. F.G.F. PETERS
De devolutieve werking van het hoger beroep / 235
1. Inleiding / 235
2. De devolutieve werking van het hoger beroep in het civiele recht / 235
3. De devolutieve werking van het hoger beroep in het (fiscale) bestuursrecht / 239
3.1. Het algemene bestuursprocesrecht / 240
3.2. Het fiscale bestuursprocesrecht / 242
3.2.1. Zuivere Brummenleer / 242
3.2.2. Onzuivere Brummenleer / 245
3.3. Is convergentie in de bestuursrechtspraak wenselijk? / 247
4. Samenvatting en conclusie / 249

MR. E.A.G. VAN DER OUDERAA
Staatssteun en de rol van de Nederlandse belastingrechter / 251
1. Inleiding / 251
2. De van toepassing zijnde norm / 253
3. De rol van de Nederlandse belastingrechter bij de toepassing van art. 108 VWEU / 255
3.1. Toepassing van de meldings- en opschortingsbepaling / 256
3.2. Ambtshalve toepassing / 258
3.3. Het door de belastingrechter aan een schending van art. 108 lid 3 VWEU te verbinden gevolg / 260
4. Terugvordering van staatssteun / 261
4.1. Unierechtelijk kader / 261
4.2. Het wetsvoorstel Wet terugvordering staatssteun (hierna: het Wetsvoorstel) / 263
4.3. Rechtsbescherming / 265
5. Tot besluit / 266

MR. S.R. PANCHAM
ATAD 2 en enkele aspecten van tax residency mismatches / 267
1. Inleiding / 267
2. BEPS / 268
3. De regeling in ATAD 2 / 268
4. Twee EU-lidstaten zonder onderling belastingverdrag / 269
5. Twee EU-lidstaten met een onderling belastingverdrag / 270
6. Conclusies / 271

DR. E.B. PECHLER
Medewerking van de burgerij aan de aanslagregeling. Opmerkingen over de zetterscolleges en andere commissies / 273
1. Het voorwerp van onderzoek / 273
2. De colleges van zetters in de 19e eeuw / 274
2.1. Argumenten voor medewerking van de burgerij / 274
2.2. Instelling van de colleges van zetters / 274
2.3. Werkzaamheden voor het patent en het personeel / 275
2.4. Het gewicht van de argumenten / 276
3. Kentering / 277
3.1. Wet VB 1892. Aanslagregeling zonder niet-ambtenaren / 277
3.2. Wet op de bedrijfsbelasting 1893 en Wet IB 1914. Aanslagregelng mede door commissies / 278
3.3. Opheffing van de commissies / 280
4. Slotopmerkingen. De opheffing van de commissies in breder perspectief / 282

MR. L.J.A. PIETERSE EN MR. DRS. R. VAN SCHARRENBURG
Het fiscaal auteurschap van Paul van Amersfoort; enige beschouwingen over een taalvirtuoos / 285
1. Inleiding / 285
2. Paul als fiscaal auteur / 286
3. Paul als gebruiker van de Nederlandse taal / 292
4. Slot / 293

MR. L.J.A. PIETERSE
Uitermate professorabel. Omtrent de benoeming van H.J. Doedens (1915-2004) / 295
1. Inleiding / 295
2. Naar een leerstoel in het belastingrecht / 297
3. Doedens komt in het vizier / 300
4. Benoeming en ambtsaanvaarding / 303
5. Tot besluit / 306

MR. M.P. VAN SCHEIJNDEL
Fiscaal Achterhoekje / 309
1. Van Kampen / 309
2. Naar Bilthoven / 311

3. En terug / 312
4. Holland / 313
5. Nogmaals Holland / 316
6. Fiscaal achterhoekje / 316

MR. DRS. R.W.J. VAN DER STRUIJK
Fraus legis – enkele observaties / 319
1. Inleiding / 319
2. Fraus legis – inleidende opmerkingen / 320
3. Fraus legis aan de hand van de (recente) rechtspraak van de Hoge Raad / 320
4. Afronding / 326

MR. DR. A.J.H. VAN SUILEN
Herstelarresten / 327
1. Inleiding / 327
2. Steekproef / 327
3. Wijzen van herstel / 328
4. Kennelijke fout / 328
5. Procedure / 329
6. Rechtsmiddelen / 330
7. Vervallenverklaring / 331
8. Herroeping / 332
9. Tot slot / 332

PROF. DR. H. VERMEULEN
Enige aspecten van rechtsvinding door het HvJ EU in de directe belastingen / 333
1. Over strijkijzers en hoogspanningsmasten / 333
2. De interne markt / 334
3. Taak van het HvJ EU / 335
4. Taak van de nationale rechter / 336
4.1. Acte clair / 337
4.2. Acte éclairé / 338
4.3. Gegevensverstrekking / 338
4.4. EU-conforme interpretatie / 338
5. Geen hypothetische vragen / 339
6. Interpretatiemethoden HvJ EU / 339
6.1. Grammaticale interpretatie / 339
6.2. Teleologische interpretatie / 340
6.3. Systematische interpretatie / 341
7. Communautaire begrippen / 341
8. Afsluiting / 342


MR. DR. J. VLEGGEERT
Hoe verder met art. 10a? / 343
1. Inleiding / 343
2. Earningsstripping / 344
3. De verkeersvrijheden / 348
4. Verkenning van een oplossing / 350
5. Conclusie / 352

PROF. DR. H. VORDING
Fiscale nakomingsplicht – of gewoon minimumbelastingen? / 353
1. Nakomingsplicht: een onvolledige norm / 353
2. Nakomingsplicht in de context van een sociaal contract / 355
2.1. Nakoming bij Rawls: te vrijblijvend? / 356
2.2. Nakoming in een sociaal contract: een stap verder / 357
2.2.1. De redelijke bijdrage / 357
2.2.2. De nakomingsplicht / 359
2.3. Toch een rechtvaardiging voor de fraus-legisdoctrine? / 360
3. Conclusie / 361

PROF. MR. S. VAN WEEGHEL
Enkele losse gedachten over de the Court of public opinion / 363

Bibliografie mr. P.J. van Amersfoort / 367

Annotaties mr. P.J. van Amersfoort / 369