Instellingen van algemeen of sociaal belang

Voorwoord bij de tweede druk / V
Lijst van gebruikte afkortingen / XV

HOOFDSTUK 1
Inleiding / 1
1.1 Het belang van filantropie / 1
1.2 Enkele cijfers over de filantropische sector / 2
1.3 Rechtvaardigingen voor fiscale faciliteiten / 3
1.3.1 Algemeen / 3
1.3.2 Heterogeniteitstheorie en neutraliteit / 4
1.3.3 Interdependentietheorie en complementaire rol / 5
1.3.4 Social origins en pluralisme / 5
1.3.5 Aantrekkelijke vestigingsplaats / 6
1.4 De voorgeschiedenis van de fiscale faciliteiten in vogelvlucht / 6
1.5 Methodologie / 8

HOOFDSTUK 2
Soorten instellingen / 11
2.1 Inleiding / 11
2.2 Instellingen / 12
2.3 ANBI / 13
2.3.1 Wettelijke definitie / 13
2.3.1.1 Inleiding / 13
2.3.1.2 Uitgesloten rechtsvormen / 13
2.3.1.3 Toets algemeen nut / 14
2.3.1.4 Elektronisch gegevens openbaar maken / 15
2.3.1.5 Ministeriële voorwaarden / 15
2.3.1.6 Vestigingsplaats / 15
2.3.1.7 Aanwijzing door de inspecteur / 17
2.3.1.8 Intrekking rangschikking / 18
2.3.1.9 ANBI-register / 18
2.3.2 Publiekrechtelijke lichamen / 18
2.3.3 Limitatieve opsomming algemeen nut / 19
2.3.4 Integriteitstoets / 20
2.4 Culturele instelling / 21
2.4.1 Doelstelling invoering culturele instelling / 21
2.4.2 Kwalificatie als culturele instelling / 21
2.5 SBBI / 22
2.5.1 Algemeen / 22
2.5.2 Sociaal belang / 22
2.5.3 Voorwaarden / 24
2.5.3.1 Inleiding / 24
2.5.3.2 Sociaal belang / 24
2.5.3.3 Niet aan de winstbelasting onderworpen / 24
2.5.3.4 Bezoldiging voor beleidsbepalers / 25
2.5.3.5 Vestigingsplaats / 25
2.5.4 Kwalificatie als SBBI / 25
2.6 Steunstichting SBBI / 26
2.7 Overig doelvermogen / 27
2.8 Conclusies en aanbevelingen / 27

HOOFDSTUK 3
Algemeen belang, cultureel belang en sociaal belang / 29
3.1 Inleiding / 29
3.2 Algemeen belang / 29
3.2.1 De wettelijke opsomming / 29
3.2.1.1 Inleiding / 29
3.2.1.2 Welzijn / 31
3.2.1.3 Cultuur / 31
3.2.1.4 Onderwijs, wetenschap en onderzoek / 31
3.2.1.5 Bescherming van natuur en milieu / 31
3.2.1.6 Gezondheidszorg / 32
3.2.1.7 Jeugd- en ouderenzorg / 32
3.2.1.8 Ontwikkelingssamenwerking / 32
3.2.1.9 Dierenwelzijn / 33
3.2.1.10 Religie, levensbeschouwing en spiritualiteit / 33
3.2.1.11 Bevordering van de democratische rechtsorde / 33
3.2.1.12 Volkshuisvesting / 34
3.2.1.13 Een combinatie van twee of meer van de bovengenoemde doelen / 34
3.2.1.14 Steunstichtingen / 34
3.2.1.15 Geen restcategorie / 35
3.2.1.16 Loketinstellingen / 36
3.2.2 Algemeen belang niet tegenover beperkt belang / 37
3.2.3 Algemeen belang tegenover particulier belang / 40
3.2.3.1 Inleiding / 40
3.2.3.2 Particulier belang van de instelling / 42
3.2.3.3 Particulier belang van leden / 43
3.2.4 Dubbele toets algemeen belang / 45
3.2.4.1 Inleiding / 45
3.2.4.2 Kwalitatieve toets: rechtstreeks het algemeen belang beogen / 45
3.2.4.3 Kwantitatieve toets: nagenoeg uitsluitend het algemeen belang beogen / 46
3.2.5 Statutair en feitelijk algemeen nut beogen / 47
3.2.5.1 Inleiding / 47
3.2.5.2 Geen feitelijke werkzaamheden / 48
3.2.5.3 Statutair niet algemeen nut beogend, feitelijk wel / 49
3.2.6 Commerciële activiteiten / 50
3.2.6.1 Algemeen / 50
3.2.6.2 Jurisprudentie / 52
3.2.7 Casuïstiek / 55
3.2.7.1 Koepelorganisaties / 55
3.2.7.2 Kerkelijk/levensbeschouwelijk / 56
3.2.7.3 Sport / 60
3.2.7.4 Belangenbehartigers/vakbonden/politieke partijen / 62
3.2.7.5 Volkshuisvesting/Sociale woningverhuur / 64
3.2.7.6 Kinderkampen/vakanties / 65
3.2.7.7 Stadsherstel/historisch erfgoed/NSW / 67
3.2.7.8 Muziek/harmonieën/festivals / 68
3.2.7.9 Sociaal ondernemen/microkredieten/impact investments / 70
3.2.7.10 Geweld / 71
3.3 Cultureel belang / 73
3.4 Sociaal belang / 74
3.5 Conclusies en aanbevelingen / 75

HOOFDSTUK 4
Nadere uitwerking voorwaarden ANBI en steunstichting SBBI / 77
4.1 Inleiding / 77
4.2 Voorwaarden voor ANBI’s / 77
4.2.1 Algemeen / 77
4.2.2 Geen winstoogmerk / 78
4.2.3 Algemeen belang / 80
4.2.4 Beschikkingsmacht / 80
4.2.5 Anti-oppoteis / 83
4.2.5.1 Doelstelling / 83
4.2.5.2 Vermogen / 84
4.2.5.3 Redelijkerwijs nodig / 85
4.2.5.4 Winstuitdelingen door een dochtermaatschappij / 88
4.2.6 Beloning beleidsbepalend orgaan / 89
4.2.6.1 Beleidsbepalend orgaan / 89
4.2.6.2 Kostenvergoeding en vacatiegeld / 90
4.2.6.3 Wenselijkheid van een beloningsnorm / 91
4.2.7 Actueel beleidsplan / 91
4.2.8 Beheerkosten / 93
4.2.9 Bestemming liquidatiesaldo / 94
4.2.9.1 Algemeen / 94
4.2.9.2 Wijziging per 2012 / 94
4.2.9.3 Overgangsregeling / 95
4.2.10 Eisen administratie / 96
4.2.11 Openbaar maken informatie via internet / 98
4.2.12 Commerciële tarieven / 100
4.2.12.1 Algemeen / 100
4.2.12.2 Winstoogmerk vereist / 100
4.2.12.3 Bestedingsnorm / 100
4.2.13 Rangschikking bij voor bezwaar vatbare beschikking / 101
4.2.13.1 Aanvraag ANBI-status / 101
4.2.13.2 Aanwijzing met terugwerkende kracht / 102
4.2.13.3 Groepsbeschikking / 103
4.2.14 Gevolgen bij beëindigen ANBI-status / 104
4.2.14.1 Intrekken ANBI-beschikking (met terugwerkende kracht) / 104
4.2.14.2 Fiscale gevolgen bij intrekking beschikking / 106
4.2.14.3 Informatieplicht ex-ANBI’s / 107
4.2.15 Meldpunt misbruik door ANBI’s / 109
4.3 Voorwaarden steunstichting SBBI / 110
4.3.1 Algemeen / 110
4.3.2 Landelijke koepelorganisaties / 110
4.3.3 Investering voor bijzondere viering / 110
4.3.4 Statutaire vereisten / 111
4.3.5 Bezoldiging beleidsbepalers / 111
4.3.6 Besteding van de ingezamelde gelden / 111
4.3.7 Administratie / 112
4.4 Conclusies en aanbevelingen / 112

HOOFDSTUK 5
Inkomstenbelasting / 115
5.1 Inleiding / 115
5.2 Wettelijk kader giftenregeling / 115
5.3 Historie giftenregeling / 116
5.3.1 Besluit IB 1941 / 116
5.3.2 Wet IB 1964 / 116
5.3.3 Wet IB 2001 / 117
5.4 Wie geniet de giftenaftrek? / 118
5.4.1 Algemeen / 118
5.4.2 Toerekening aan partners / 118
5.4.3 Toerekening aandeelhouder – vennootschap / 118
5.4.4 Inzamelingsacties / 119
5.5 Rangorderegeling / 120
5.5.1 Algemeen / 120
5.5.2 Gift als ondernemingskosten / 121
5.5.3 Gift als aftrekbare kost bij de bron dienstbetrekking / 122
5.5.4 Gift bij de bron werkzaamheden van art. 3.90 e.v. / 122
5.5.5 Gift onder de vermogensrendementsheffing / 122
5.6 Giften / 122
5.6.1 Inleiding / 122
5.6.2 Bevoordelingen uit vrijgevigheid / 122
5.6.3 Verplichte bijdragen waar geen directe tegenprestatie tegenover staat / 124
5.6.3.1 Inleiding / 124
5.6.3.2 Verplichte bijdragen / 124
5.6.3.3 Geen directe tegenprestatie / 124
5.6.4 Giften in natura / 125
5.6.5 Het voor eigen rekening nemen van kosten / 127
5.6.6 Afzien van een arbeidsvergoeding / 128
5.6.6.1 De congruentieregel / 128
5.6.6.2 Werkzaamheden door ondernemers / 129
5.6.6.3 Werkzaamheden door werknemers / 129
5.6.7 Vrijwilligersregeling / 129
5.6.8 Legaat als gift / 131
5.7 Gewone giften / 132
5.8 Periodieke giften / 133
5.8.1 Inleiding / 133
5.8.2 Historie / 134
5.8.2.1 Periodieke giften versus andere giften / 134
5.8.2.2 Periodieke giften ook aftrekbaar aan verenigingen met minimaal 25 leden / 135
5.8.3 De voorwaarden voor een periodieke gift nader bezien / 136
5.8.3.1 Inleiding / 136
5.8.3.2 Uitkering / 137
5.8.3.3 Vast en gelijkmatig / 138
5.8.3.4 Uiterlijk eindigen bij overlijden / 139
5.8.3.5 Uiterlijk eindigen bij overlijden / 140
5.8.3.6 Berusten op een notariële of onderhandse akte / 142
5.8.3.7 Gedurende vijf of meer jaren / 142
5.9 Culturele giften / 143
5.10 Techniek van de giftenregeling / 144
5.10.1 Schriftelijke bescheiden / 144
5.10.2 Drempel en plafond / 145
5.10.3 Negatieve giftenaftrek / 145
5.10.4 Tijdstip van aftrek / 146
5.11 De toekomst van de giftenaftrek / 146
5.11.1 Inleiding / 146
5.11.2 De aard van de giftenaftrek / 147
5.11.3 Voorstellen tot afschaffing en verbetering giftenaftrek / 149
5.12 Conclusies en aanbevelingen / 151

HOOFDSTUK 6
Vennootschapsbelasting / 153
6.1 Inleiding / 153
6.2 Wettelijk kader / 153
6.3 Beperkte belastingplicht / 154
6.3.1 Historie en inhoud beperkte belastingplicht / 154
6.3.2 Ondernemingsvereisten / 155
6.3.3 Algemene subjectieve vrijstelling stichtingen en verenigingen / 156
6.4 Keuze voor integrale belastingplicht / 157
6.4.1 Algemeen / 157
6.4.2 Gevolgen en voorwaarden integrale belastingplicht / 158
6.4.3 Behoren giften, nalatenschappen en subsidies tot de belaste winst? / 159
6.5 Aftrek van fictieve vrijwilligerskosten / 161
6.5.1 Algemeen / 161
6.5.2 Voorwaarden / 162
6.5.3 Concurrentieverstoring / 163
6.5.4 Cumulatiebepaling / 163
6.6 Fondswerversaftrek / 165
6.6.1 Algemeen / 165
6.6.2 Voorwaarden / 166
6.7 Bestedingsreserve / 167
6.7.1 Algemeen / 167
6.7.2 Voorwaarden / 168
6.7.3 Ernstige concurrentieverstoring / 169
6.7.4 Vrijval van de bestedingsreserve / 170
6.8 Giftenaftrek / 170
6.8.1 Inleiding / 170
6.8.2 Inhoud en werking van de giftenaftrek / 170
6.8.3 Giftenaftrek: een dode letter? / 172
6.8.4 Twee bijzondere giften / 173
6.9 Conclusies en aanbevelingen / 175

HOOFDSTUK 7
Successiewet / 177
7.1 Inleiding / 177
7.2 Historie / 177
7.3 Vrijstelling van schenk- en erfbelasting / 178
7.4 Kwijtschelding van schenk- en erfbelasting / 179
7.4.1 Schenking vanwege bijzondere gebeurtenis / 179
7.4.2 Verkrijging door een andere Staat / 179
7.4.3 Overdracht kunstvoorwerpen ter betaling van erfbelasting / 180
7.4.4 Omzetting, fusie of taakafsplitsing / 180
7.4.5 Vereenzelviging / 181
7.5 Conclusies en aanbevelingen / 181

HOOFDSTUK 8
Overige fiscale faciliteiten / 183
8.1 Inleiding / 183
8.2 Wet op de loonbelasting 1964 / 183
8.3 Wet op belastingen van rechtsverkeer / 183
8.4 Wet belastingen op milieugrondslag / 186
8.5 Wet op de omzetbelasting 1968 / 186

HOOFDSTUK 9
De fiscale regeling voor goede doelen in Europees perspectief / 189
9.1 Inleiding / 189
9.2 Invloeden van het Europese recht / 189
9.2.1 Jurisprudentie HvJ / 189
9.2.2 Gevolgen voor Nederland / 192
9.2.3 Volledige gelijke behandeling buitenlandse ANBI’s? / 193
9.3 Europese Stichting (Fundatio Europaea) / 194
9.3.1 Inleiding / 194
9.3.2 Belangrijkste vereisten van de FE / 195
9.3.3 Fiscale behandeling / 198
9.4 Common Consolidated Corporate Tax Base / 199
9.4.1 Inleiding / 199
9.4.2 Giftenaftrek in de CC(C)TB / 200
9.5 Conclusies en aanbevelingen / 201

HOOFDSTUK 10
Overige regelgeving / 203
10.1 Inleiding / 203
10.2 Validatiestelsel filantropie / 203
10.2.1 Doelstelling en inhoud / 203
10.2.2 Fiscale aspecten validatiestelsel / 204
10.3 Publicatieplicht handelsregister stichtingen en verenigingen / 205
10.4 Wet bestuur en toezicht rechtspersonen / 207
10.5 UBO-register / 208
10.6 Conclusies en aanbevelingen / 209

HOOFDSTUK 11
Conclusies en aanbevelingen / 211

Chronologisch register jurisprudentie en besluiten / 215
Trefwoordenregister / 229