mr.drs. F.J.P.M. Haas, geboren in 1959, is vice-president van het gerechtshof te Amsterdam.
Meer over Frans-Jozef HaasBestuurlijke boeten in het belastingrecht
Paperback Nederlands 2021 6e druk 9789013160352Samenvatting
Deze uitgave levert een compleet maar toch compact overzicht van het fiscale boeterecht. Een waardevol naslagwerk voor elke belastingadviseur, (fiscaal) advocaat of rechter die met door de Belastingdienst opgelegde boeten wordt geconfronteerd, evenals voor de belastingambtenaar die de bevoegdheid heeft deze boeten op te leggen.
Elk jaar legt de Belastingdienst voor vele tientallen miljoenen euro’s aan fiscale verzuim- en vergrijpboeten op. Het fiscale boeterecht is voor de fiscale praktijk dan ook van groot belang, iets wat tevens zichtbaar is in de vele procedures die over de door de fiscus opgelegde boeten worden gevoerd.
De oplegging van bestuurlijke boeten bevindt zich in toenemende mate op het snijvlak tussen het bestuursrecht en strafrecht. Bestuurlijke boeten in het belastingrecht geeft een helder beeld van de hierbij geldende materiële en formele regelgeving. Daarbij wordt ruimschoots aandacht besteed aan de jurisprudentie van de Nederlandse belastingrechter, het Europees Hof voor de Rechten van de Mens en het Hof van Justitie van de EU. Ook komt het Nederlands strafrecht en de strafrechtelijke begrippen aan bod, voor zover dat voor de bestudering van de bestuurlijke boeten van belang is.
De complete en toch beknopte weergave van het fiscale boeterecht maakt de uitgave van grote waarde voor lezers die het geldende boeterecht willen doorgronden. Ook professionals die in de fiscale (rechts)-praktijk als adviseur, belastingambtenaar of rechter met fiscale bestuurlijke boeten te maken hebben doen er hun voordeel mee. Daartoe is er herhaaldelijk voor gekozen de kernoverwegingen uit de relevante rechterlijke beslissingen integraal in de tekst op te nemen.
Het boeterecht nam de laatste jaren in belang toe doordat het aantal beboetbare feiten flink is uitgebreid en een aantal boetemaxima fors is verhoogd. Een niet aflatende stroom van jurisprudentie en nieuwe wetgeving op het gebied van het boeterecht maken deze nieuwe druk van Bestuurlijke boeten in het belastingrecht dan ook hoognodig. Zo zijn meer dan 50 nieuwe uitspraken en arresten verwerkt. In dit boek is uitgegaan van de stand van zaken per 1 januari 2021.
Specificaties
Lezersrecensies
Inhoudsopgave
Lijst van gebruikte afkortingen / XV
HOOFDSTUK 1
De ontwikkeling van het fiscale boeterecht / 1
1.1 Inleiding / 1
1.2 De AWR tot 1 januari 1998 / 2
1.3 Beoordeling door de rechter / 3
1.3.1 Het toepassen van een verhoging / 3
1.3.2 Beperkte toetsing van het kwijtscheldingsbesluit / 3
1.3.3 De hoogte van de ‘lichte’ verhogingen / 4
1.3.4 Van marginale toetsing naar beoordeling in volle omvang / 5
1.4 Eerste aanloop tot wetswijziging / 7
1.5 De commissie-Van Slooten / 8
1.6 Tweede aanloop tot wetswijziging / 10
1.7 De vierde tranche van de Awb / 10
1.8 Verdere ontwikkelingen / 11
HOOFDSTUK 2
De twee boetecategorieën / 13
2.1 Verzuimboeten en vergrijpboeten / 13
2.2 Boetecategorieën in de vierde tranche Awb / 14
HOOFDSTUK 3
Daderschap / 15
3.1 De normadressaat / 15
3.2 Deelneming aan strafbare feiten / 15
3.3 Medeplegen en medeplichtigheid / 17
3.4 Rechtspersonen, opdrachtgevers en feitelijk leidinggevenden / 21
3.5 Andere entiteiten en publiekrechtelijke lichamen / 24
3.6 Openbaarmaking vergrijpboete opgelegd aan medepleger / 25
HOOFDSTUK 4
Opzet en schuld / 27
4.1 Opzet / 27
4.2 Grove schuld / 30
4.3 Pleitbaar standpunt / 31
4.4 Inschakelen van derden / 36
4.5 Afwezigheid van alle schuld / 40
HOOFDSTUK 5
Het Besluit Bestuurlijke Boeten Belastingdienst / 43
5.1 Het beleidsvoorschrift voor de Belastingdienst / 43
5.2 Ambtshalve toetsing aan het besluit? / 44
5.3 Wijzigingen na december 2008 / 46
HOOFDSTUK 6
Verzuimboeten bij aanslagbelastingen / 49
6.1 Niet of niet tijdig doen van aangifte / 49
6.1.1 Aangifteplicht / 49
6.1.2 Wanneer is de aangifte niet gedaan? / 50
6.2 Tijdstip van boeteoplegging / 52
6.3 Aanslag en conserverende aanslag / 54
6.4 Gecombineerde aangifte / 54
6.5 De hoogte van de boete / 55
6.6 Beleidsregels / 56
6.7 Betalingsverzuimen / 57
6.8 Bijkomende verplichtingen (art. 67ca AWR) / 58
HOOFDSTUK 7
Verzuimboeten bij aangiftebelastingen / 61
7.1 Aangifteverzuimen / 61
7.1.1 Niet of niet tijdig doen van aangifte / 61
7.1.2 Onjuiste aangifte en vergelijkbare verzuimen met betrekking tot loonbelasting en premies sociale verzekeringen / 62
7.1.3 Verjaring / 64
7.1.4 De hoogte van de boete / 65
7.1.5 De beleidsregels bij het verzuim van art. 67b lid 1 AWR / 65
7.1.6 De beleidsregels bij het verzuim van art. 67b lid 2 AWR / 66
7.2 Betalingsverzuimen / 66
7.2.1 Niet of niet tijdig betalen / 66
7.2.2 Tijdstip van boeteoplegging / 69
7.2.3 De hoogte van de boete / 69
7.2.4 De beleidsregels bij betalingsverzuimen indien wel een juiste aangifte is gedaan / 69
7.2.5 De beleidsregels bij betalingsverzuimen indien geen (juiste) aangifte is gedaan / 71
7.3 Bijzondere verzuimboeten / 72
7.3.1 Motorrijtuigenbelasting / 72
7.3.2 Overige bijzondere verzuimboeten / 74
7.4 Boeten opgelegd aan fiscale mededaders / 75
7.5 Bijkomende verplichtingen (art. 67ca AWR) / 75
HOOFDSTUK 8
Vergrijpboeten bij aanslagbelastingen / 77
8.1 Vergrijpboete bij een aanslag / 77
8.1.1 Art. 67d AWR / 77
8.1.2 Grove schuld is niet voldoende / 78
8.1.3 Tijdstip van boeteoplegging / 80
8.1.4 De hoogte van en de grondslag voor de boete / 80
8.1.5 De beleidsregels bij het opleggen van de vergrijpboete bij een aanslag / 83
8.2 Vergrijpboete bij navordering / 84
8.2.1 Art. 67e AWR / 84
8.2.2 Tijdstip van boeteoplegging / 85
8.2.3 De hoogte van en de grondslag voor de boete / 87
8.2.4 De beleidsregels bij het opleggen van de vergrijpboete bij navordering / 87
8.3 Vergrijpboete bij niet nakomen informatieplicht / 88
8.3.1 Art. 10a AWR / 88
8.3.2 Art. 75 SW 1956, art. 11 WIB en art. 29h Wet VPB 1969 / 91
8.4 Verstrekken van foutieve gegevens bij een verzoek tot (herziening van) een voorlopige aanslag / 92
8.4.1 Art. 67cc AWR / 92
8.4.2 Opzet en een verzoek vereist / 92
8.4.3 Tijdstip van boeteoplegging / 93
8.4.4 De beleidsregels bij het opleggen van de boete van art. 67cc AWR / 93
HOOFDSTUK 9
Vergrijpboeten bij aangiftebelastingen / 95
9.1 Art. 67f AWR / 95
9.2 Tijdstip van boeteoplegging / 98
9.3 De hoogte van en de grondslag voor de boete / 99
9.4 De beleidsregels bij het opleggen van de vergrijpboete bij naheffing / 99
9.5 Vergrijpboete bij niet nakomen informatieplicht (art. 10a AWR) / 100
9.5.1 De aangewezen situaties / 101
9.5.2 De beleidsregels bij het niet nakomen van de informatieverplichting / 101
HOOFDSTUK 10
De vaststelling van de hoogte van de boete door de inspecteur / 103
10.1 In aanmerking te nemen omstandigheden / 103
10.2 Strafverminderende omstandigheden / 105
10.3 Evenredigheidsbeginsel en inherente matigingsbevoegdheid / 106
10.4 Ambtshalve onderzoek naar strafverminderende factoren / 107
10.5 Recidive / 108
10.6 Ernst van de gedraging / 109
10.7 Belastingbedrag verhoudingsgewijs omvangrijk / 110
10.8 Samengaan met niet-fiscale overtredingen en delicten / 110
10.9 Persoonlijke omstandigheden / 111
HOOFDSTUK 11
Vrijwillige verbetering / 113
11.1 Inkeerregeling / 113
11.2 Vrijwillige verbetering / 115
11.3 Beperking in de tijd / 118
11.4 Beperkingen voor de inkomstenbelasting / 119
11.5 Inkeer bij het vergrijp van art. 67cc AWR / 120
HOOFDSTUK 12
Vermindering van de boetegrondslag / 121
HOOFDSTUK 13
De aard van de boeten / 123
13.1 Inleiding / 123
13.2 Autonome uitleg van het begrip ‘criminal charge’ / 123
13.3 Verzuimboeten en ‘criminal charge’ / 127
13.3.1 Het EHRM / 127
13.3.2 Lichter regime buiten de harde kern van het strafrecht? / 131
13.3.3 De wetgever / 133
13.4 Rechtspersonen / 134
HOOFDSTUK 14
Bewijs / 137
14.1 Opzet en schuld / 137
14.1.1 Onschuldpresumptie / 137
14.1.2 Strafbaarstelling zonder opzet of schuld / 139
14.2 Bewijslevering / 140
14.3 Omkering van de bewijslast / 151
14.3.1 Inleiding / 151
14.3.2 Geen omkering voor zover beroep gericht tegen vergrijpboete / 152
14.3.3 Gebruik van veronderstellingen en het EVRM / 153
14.3.4 Omkering bewijslast ten aanzien van de boetegrondslag / 155
14.3.5 Geen ongeclausuleerde aanvaarding van de ‘omkering’ in boetezaken / 158
14.4 Boete bij een reeds onherroepelijk vaststaande belastingaanslag / 162
HOOFDSTUK 15
Boeteoplegging door de inspecteur / 165
15.1 Beboeting door het bestuur niet strijdig met het EVRM / 165
15.2 Geen afzonderlijke boete-inspecteur / 166
HOOFDSTUK 16
Bezwaar tegen de boetebeschikking / 169
16.1 Belastingaanslag en boete vermeld op één biljet / 169
16.2 Verplicht doorlopen bezwaarprocedure / 170
HOOFDSTUK 17
De mededelingsplicht / 173
17.1 Inleiding / 173
17.2 De inhoud van de mededeling / 173
17.3 De mededeling is vormvrij / 177
17.4 Mededeling in een begrijpelijke taal / 178
17.5 Kennisgeving van het voornemen tot boeteoplegging / 179
17.6 Geen ambtshalve toetsing door de rechter / 181
HOOFDSTUK 18
Overlijden van de beboete / 183
HOOFDSTUK 19
Informatieverplichting en zwijgrecht / 187
19.1 Nemo tenetur / 187
19.2 Het EHRM en het nemo tenetur-beginsel / 188
19.3 De Hoge Raad en het nemo tenetur-beginsel / 193
19.4 Nog geen ‘criminal charge’ / 197
19.5 ‘Criminal charge’ in een andere zaak / 200
19.6 De civielrechtelijke weg / 203
19.7 Slotsom ten aanzien van de informatieverplichting en het nemo tenetur-beginsel / 204
HOOFDSTUK 20
Verhoor / 207
20.1 Verhoor / 207
20.2 Cautie / 208
20.3 Vertolking / 209
HOOFDSTUK 21
Inzagerecht / 211
21.1 Grondslag en omvang van het inzagerecht / 211
21.2 Geen absoluut recht op inzage / 213
21.3 Recht op vertaling? / 215
HOOFDSTUK 22
Criminal charge / 219
22.1 Wanneer begint de ‘criminal charge’ / 219
22.2 Aanvang ‘criminal charge’ volgens het EHRM / 221
22.3 Zwijgrecht / 222
HOOFDSTUK 23
Samenloop / 223
23.1 Samenloop van bestuurlijke boeten / 223
23.2 Vergrijpboete bij nieuwe bezwaren / 226
23.3 Samenloop bestuurlijke boete en strafrechtelijke vervolging / 229
HOOFDSTUK 24
Redelijke termijn / 245
24.1 Strekking, begin en einde / 245
24.2 Eerste beleidsarrest van de Hoge Raad / 246
24.3 In aanmerking te nemen omstandigheden / 248
24.4 Gevolgen termijnoverschrijding / 249
24.5 Ambtshalve onderzoek / 249
24.6 Tijdsverloop na het instellen van beroep in cassatie, tweede beleidsarrest / 250
HOOFDSTUK 25
Openbaarheid van behandeling en uitspraak / 253
25.1 Behandeling en beslissing in raadkamer / 253
25.2 De wettelijke regeling met ingang van 1994 / 254
25.3 Behandeling zonder onderzoek ter zitting / 255
25.4 Behandeling van verzet / 256
HOOFDSTUK 26
Boeten en ontvankelijkheid / 259
26.1 Termijnoverschrijding / 259
26.2 Motiveringsplicht / 260
26.3 Herziening / 261
26.4 Griffierecht / 262
HOOFDSTUK 27
Rechtsbijstand / 263
27.1 Recht op bijstand en vertegenwoordiging / 263
27.2 Gefinancierde bijstand / 264
HOOFDSTUK 28
Boete en compromis / 269
HOOFDSTUK 29
Rechtspraak in twee feitelijke instanties / 271
HOOFDSTUK 30
Nader ten aanzien van de taak van de rechter / 275
30.1 Passend en geboden / 275
30.2 Volledige toetsing / 278
30.3 Geen terugwijzing naar het bestuursorgaan / 279
30.4 Geen reformatio in peius / 279
30.5 Geen hogere boete dan beleid voorschrijft / 283
30.6 Ambtshalve onderzoek door de rechter / 284
30.6.1 Stelplicht bij belanghebbende / 284
30.6.2 Persoonlijke en financiële omstandigheden / 285
30.7 Behandeling binnen een redelijke termijn / 286
30.7.1 De rechtspraak als medebepalende omstandigheid / 286
30.7.2 Toetsing van de termijn / 286
30.8 Zwijgrecht en cautie / 287
HOOFDSTUK 31
Legaliteitsbeginsel en overgangsrecht / 291
31.1 Legaliteitsbeginsel / 291
31.2 Het overgangsrecht / 294
Jurisprudentieregister / 297
Nederlandse rechtspraak / 297
EHRM/HvJ EU / 310
Transponeringstabel artikelen vierde tranche Awb / 315
Trefwoordenregister / 317
Rubrieken
- advisering
- algemeen management
- coaching en trainen
- communicatie en media
- economie
- financieel management
- inkoop en logistiek
- internet en social media
- it-management / ict
- juridisch
- leiderschap
- marketing
- mens en maatschappij
- non-profit
- ondernemen
- organisatiekunde
- personal finance
- personeelsmanagement
- persoonlijke effectiviteit
- projectmanagement
- psychologie
- reclame en verkoop
- strategisch management
- verandermanagement
- werk en loopbaan