Mijn fascinatie met het thema dateert uit mijn vroege jaren in het sprekerscircuit. Zonder dat mijn toehoorders wisten waar ik over ging spreken, stelde ik hun bij aanvang de vraag welk woord je in elke definitie van leiderschap terugvond. “Visie!” werd mij keer op keer toegeroepen. Blijkbaar hebben de twee woorden “leiderschap” en “visie” een sterke associatie. Vervolgens merkte ik op dat zij, mijn toehoorders, allen leiders waren, en vroeg om de hand op te steken als ze een visie hadden. Vrijwel nooit ging er een hand omhoog.
Dit intrigeerde mij. Hoe kan het dat we dit cruciale thema van visie enerzijds vanzelfsprekend vinden – een cliché zelfs wellicht – maar dat we deze kernkwaliteit van leiderschap niet op onszelf betrekken? Klaarblijkelijk weten we er voor onze eigen leiderschapsrol niet goed raad mee.
En zo vreemd is dat niet, want in de talloze boeken over leiderschap wordt altijd beweerd dat een visie cruciaal is, maar hoe je die bij jezelf ontwikkelt staat werkelijk nergens beschreven. Als leider word je geacht er één te hebben, maar ja, je wordt niet op een ochtend wakker en dan heb je hem.
Daarom ben ik het gaan benaderen als een ontwikkelconcept: hoe ontwikkel je je visionaire vermogen als leider? Wat moet je verbeteren, hoe doe je dat, waar begin je, hoe zorg je ervoor dat je visie aanlokkelijk en inspirerend wordt, hoe voorkom je de valkuil van tunnelvisie, enzovoort – allemaal ontwikkelvragen.
Om een visie te creëren moet je om te beginnen uiteraard ideeën hebben, liefst intrigerende en verfrissende die interesse, nieuwsgierigheid en enthousiasme opwekken. Je moet in contact staan met je verbeelding en anders kunnen en durven te denken. Je moet openstaan voor verrassende gedachten van anderen en bereid zijn om deze ideeën op een verantwoorde manier in jouw eigen toekomstbeeld mee te nemen. Deze mindset is te ontwikkelen, en met een aantal simpele technieken als FuturePriming (een techniek om vroegtijdig gamechangers te detecteren) kan je dit vermogen blijvend voeden en doen groeien.
Maar een krachtige visie is niet alleen een kwestie van ideeën. Om anderen te inspireren moet je verhaal ook integriteit en authenticiteit hebben. Je verhaal moet een ziel hebben. Dat houdt in dat je duidelijk voor ogen moet hebben waar jij zelf voor staat. Dit zelfinzicht is noodzakelijk om je visie van het niveau van holle frasen naar een inspirerend niveau te tillen.
Tot slot zal je ook het lef moeten hebben om je visie te uiten, erachter te staan en te strijden tegen de weerstand die je ongetwijfeld zult ondervinden. Een effectieve visie is namelijk per definitie iets origineels, en dus tot op zekere hoogte provocatief en misschien zelfs wel controversieel. Er zit immers weinig visie in “meer van hetzelfde”.
De kernvraag in dit alles is vaak hoe: hoe doe ik dat dan? Door bruggen te slaan tussen de vakgebieden van strategie, psychologie en creativiteit kunnen we dat heel goed beantwoorden. En dat is eigenlijk de essentie van het boek: het praktisch en tastbaar maken van deze cruciale leiderschapskwaliteit door het aan te vliegen vanuit een multidisciplinair ontwikkelperspectief. Vol goede ideeën, inspirerende verhalen, eerlijke anekdotes, concrete tips en interessant onderzoek.
Een inspirerende visie is geen magie, of iets dat alleen voor de ‘groten der aarde’ is weggelegd. Het is niet makkelijk, maar het is ook geen magisch concept.
Rob-Jan de Jong is een van de vijf faculteitsleden van het Global Strategic Leadershipprogramma van Wharton Executive Education en een internationaal gewild spreker en consultant. Hij is de auteur van Anticipeer!
Over Rob-Jan de Jong
Drs. Rob-Jan de Jong is een 'behavioral strategist', die zijn interesse in strategie combineert met psychologie. Actief als spreker, consultant en schrijver. Hij begeleidt leiderschapsteams in strategie- en veranderingsprocessen. Ook is hij verbonden aan de prestigieuze Wharton Business School in Philadelphia, en levert bijdragen aan leiderschapsprogramma’s bij o.a. Nyenrode.