Op werkdagen voor 23:00 besteld, morgen in huis Gratis verzending vanaf €20

Interview

Rob-Jan De Jong

‘Iedere leider heeft visionair vermogen’

We verwachten van een leider dat hij een visionaire toekomstvisie heeft en deze gemakkelijk en overtuigend kan overbrengen aan zijn volgers. Toch hebben in de praktijk maar weinig leiders een visie, ondanks de sterke behoefte daaraan. Rob-Jan de Jong schreef Anticipeer! - De kunst van visionair en inspirerend leiderschap om in deze lacune te voorzien. Vanuit een brede, multidisciplinaire basis en met praktische tips leert hij  leiders om een gedegen, geloofwaardige en verbindende visie op de toekomst te ontwikkelen.

Peter Spijker | 11 augustus 2017 | 4-6 minuten leestijd

Waarom hebben maar weinig leiders een krachtig visionair vermogen?
Ik noem dat  de ‘vision paradox’. Bij elke definitie van leiderschap valt altijd het woord ‘visie’. We vinden het dus enorm belangrijk dat leiders een visie hebben. Ze geven dat desgevraagd ook zelf aan bij mijn leiderschapssessies. Maar de meesten kijken me wat glazig aan als ik ze naar hun persoonlijke visie vraag, want die hebben ze niet . Dat is vreemd, want leiders vinden het belangrijk, maar ook hun volgers. Medewerkers in de lagere regionen klagen immers regelmatig over het gebrek aan visie binnen de organisatie. Een paradoxale situatie, die deels wel is te verklaren.  Er is immers vrij weinig informatie en kennis beschikbaar over het ontwikkelen van visionair leiderschap.

Aan welke voorwaarden moet een visie voldoen?
Een visie richt de blik op de toekomst en komt daarom vooral voort uit de verbeelding.  Dat maakt het voor mensen ook zo lastig om op een eigenzinnige manier vooruit te blikken, want onze wereld wordt gedomineerd door feiten en data. Verder is een visie het vereiste beginpunt van een strategie. Het laat zien wat je als leider wilt bereiken en hoe je dat denkt te gaan doen. Een voorbeeld is  sjeik Mohammed bin Rashid Al-Maktoum van Dubai. Vanuit een heldere visie en het inzicht dat de olie ooit opraakt, ontwikkelde hij Dubai tot een kosmopolitische en vooral toekomstbestendige stad.  Een visie voert ook naar het onbekende en verlegt de grenzen van wat algemeen aanvaard is, zonder in het absurde te treden. John F. Kennedy liet het Congres in 1961 weten nog voor het eind van het decennium een man op de maan te willen zetten. Zijn voornemen herstelde de nationale trots en leidde tot vele innovaties. Een krachtige visie biedt ook nieuwe, ongekende mogelijkheden en bevrijdt de leider zo van beperkende aannames. Ten slotte inspireert een visie mensen om alles te geven voor een gemeenschappelijk doel. Een visie verenigt, geeft betekenis aan dagelijks werk en zet aan tot actie.

Kan iedereen visionair en inspirerend worden?

Jawel! We zijn geneigd om te geloven dat vernieuwende ideeën ontstaan vanuit een geniale inval bij bijzondere, unieke personen zoals John F. Kennedy, Martin Luther King en Steve Jobs. Toch komen de meeste visies pas over een langere periode tot stand. Ze beginnen vaak met een ruw, ongepolijst inzicht dat niet zo schittert als de definitieve versie. Vrijwel  alle vernieuwende ideeën beginnen als weinig vormvaste ingevingen en komen niet tot stand  in een flits van inzicht. Het bedenken en uitwerken van een briljant idee of visie is geen aangeboren gave, maar een vermogen dat iedereen kan ontwikkelen. Vaak is het een combinatie van ingevingen die mettertijd samenvallen. Een concept in wording vereist dus tijd, maar ook een alerte  houding en bovenal inspanning.

Hoe verbetert een leider zijn visionair vermogen?
Een visionair leider moet het vermogen hebben om - eerder dan anderen - veranderingen tijdig te herkennen, te aanvaarden en te begrijpen. Alan Mulally erkende het grote belang van dit vermogen toen hij in 2006 CEO van Ford werd en voorkwam dat het bedrijf failliet ging. Hij organiseerde iedere week een Business Plan Review Meeting waarin het voltallige leiderschapsteam het actuele mondiale ondernemingsklimaat  onder een vergrootglas legde. Ze bespraken daar wat hun klanten op dat moment belangrijk vonden en wereldwijde ontwikkelingen die van invloed zijn op de toekomstige klantwensen. Een leider moet daarnaast ook de juiste verbindingen leggen en die aaneenrijgen tot een consistent en doortimmerd verhaal over de toekomst van de organisatie waar hij leiding aan geeft. De factor van samenhang is hierin zeer belangrijk, want het verhaal moet kunnen worden gelinkt aan andere toekomstige ontwikkelingen.

Een visie moet mensen toch ook emotioneel aanspreken?
Klopt. Je hebt twee emotionele factoren  die mensen verbinden met een visie: originaliteit en  verbinding met een nobel doel. Originaliteit maakt mensen nieuwsgierig, enthousiast en optimistisch. Steve Jobs was daar heel bedreven in  door voortdurend de revolutionaire originaliteit van Apple te benadrukken. Een verbinding met een nobel doel resulteert in emoties als trots, saamhorigheid en bereidwilligheid. Kijk je weer naar Apple, dan heeft dit bedrijf de nobele doelstelling om technologie toegankelijker en gebruiksvriendelijker te maken.

Een visonair heeft een optimistische, hoopvolle en positieve instelling?
Kijk je naar onorthodoxe visionairen zoals Jørn Utzon en Taïg Khris, dan zie je hele positieve mensen die leven in overeenstemming met hun waarden. Utzon is een Deense architect die beroemd werd met zijn ontwerp van het Sydney Opera House dat sinds 2007 op de Werelderfgoedlijst staat. Vanwege een conflict met de Australische regering over aanpassingen aan het ontwerp heeft hij zijn meesterwerk nooit met eigen ogen gezien Toch was Utzon altijd positief over het project en de mensen met wie had samengewerkt, zelfs over degenen die hem dwarsboomden. Dankzij zijn karakter en zijn waarden werd hij niet cynisch en verzuurd. Khris, een beoefenaar van extreme sporten, wilde van de Eiffeltoren springen op inline skates. Hij overwon vele obstakels en toonde begrip voor de weinig coöperatieve Franse overheid, waardoor het evenement toch door kon gaan. Khris heeft een enorme passie, net zoals Utzon – die in 2008 overleed – die had. Dankzij hun enorme energie wisten ze obstakels te overwinnen en bleven ze positief over hun project. Beide visionairen toonden authenticiteit door goed na te denken over dat waar ze echt in geloofden en overeenkomstig te handelen.

Over Peter Spijker

Peter Spijker is freelance journalist. Hij schrijft regelmatig artikelen voor Managementboek.nl

Deel dit artikel

Wat vond u van dit artikel?

0
0

Boek bij dit artikel

Populaire producten

    Personen

      Trefwoorden