Hoe krijg je de groep mee in de gewenste ontwikkeling? Hoe laat je een soepel en stromend proces ontstaan? Mijn model van Zes Houdingen helpt je bij het positief verleiden van de mensen in de groep. Er zijn echter ook destructieve Relationele Verleidingen. Door deze te (h)erkennen kunnen we voorkomen dat mensen beschadigd raken in trainingssituaties. Dat is immers niet de bedoeling, maar soms wel het effect.
Pijnlijke ervaring
Dat laatste is mijzelf drie jaar geleden overkomen. Ondanks mijn vijfentwintig jaar ervaring als trainer en als deelnemer aan trainingen, raakte ik toch beschadigd tijdens een bijscholing. Toen ik hierover een blog schreef, kreeg ik daar verrassend veel reacties op van mensen met gelijksoortige ervaringen. Ik heb twintig van hen geïnterviewd om te doorgronden wat er nou gebeurt in zo’n situatie. Dit gaf mij inzicht in destructieve relationele dynamieken in training en opleiding.
Het blijft mensenwerk
Trainers, teamcoaches en opleiders zijn ook maar mensen. Of je nou in de groep zit of ervoor staat, iedereen neemt zijn of haar eigen immateriële bagage mee naar de leersituatie. Dat is niet erg, de complete verlichting bestaat niet – en hoed je voor leermeesters die dat wel beweren – alleen het is wel verstandig om je hiervan bewust te zijn als je voor de groep staat. Voor je het weet projecteer je als trainer jouw behoefte aan bewondering op de groep. Of gedraag je je onuitstaanbaar tegen iemand in de groep, omdat ze op jouw dominante moeder lijkt. Dat is onwenselijk.
Macht en verantwoordelijkheid
In je rol van trainer of opleider heb je immers macht en draag je de verantwoordelijkheid voor een veilig leerklimaat. Daarom is het goed om te beseffen wat jij zelf meeneemt in de relatie met de mensen in je groep. Als je reflecteert op jezelf, krijg je meer inzicht in je eigen behoeften en triggers en onderscheid je steeds zuiverder wat van jou is en wat van de Ander. Daarmee creëer je ruimte en vrijheid in het contact. Het verhoogt je vermogen om de mensen in de groep helder waar te nemen en je empathisch tot hen te verhouden. En als er dan toch iets pijnlijks plaatsvindt, blijf je gemakkelijker openstaan en kun je een helende ontmoeting de kans geven.
Zelfreflectie
Met dit boek hoop ik je te ondersteunen bij dat reflecteren. De theorie stelt je in staat om intra- en interpersoonlijke dynamieken te herkennen. De praktijkvoorbeelden illustreren deze processen. Met de ‘STOPs’ hoop ik je te verleiden daadwerkelijk even stil te staan bij jezelf. De ‘STOP’ staat voor:
Stapje terug
sTilstaan
Observeer jezelf: je gedrag, gedachten en gevoelens
Pak dan de draad weer op
Zes Houdingen
Aan de hand van de Zes Houdingen - de Praatpaal, Onderzoeker, Boeddhist, Onderwijzer, Aanvoerder en Uitdager – laat ik je zien hoe je op verschillende manieren kunt reageren op relatievoorstellen. Wat als de groep zich als bewonderende volgers opstelt en je op handen draagt? Wat doet het met jou en hoe zorg je ervoor dat de autonomie van de groep niet ondermijnd wordt? Of wat gebeurt er met jou wanneer iemand juist heel kritische vragen stelt? Of wanneer iemand aangeeft een oefening niet te willen doen? Door je eigen automatische reacties te leren kennen, krijg je de mogelijkheid om een andere houding te kiezen. Eentje waarmee je het leerproces, de mensen in je groep en jezelf recht doet.
Hopelijk ervaar je na het lezen van Relationele verleidingen nog meer vrijheid, (zelf)compassie en effectiviteit in je rol als begeleider van groepen mensen en geniet je nog lang van dit mooie werk.
Over Karen Walthuis
Drs Karen Walthuis is begeleider van verandering, algemeen psycholoog, auteur, expert in het relationele aspect van mensen begeleiden en grondlegger van het model van Zes Houdingen. Ze geeft training en supervisie aan trainers, coaches, adviseurs en leiders. Luchtige diepgang, zelfrelativerende humor en liefdevolle confrontatie kenmerken haar stijl.
