Over leiderschap is geen boek met eenvoudige recepten, modellen of praktijken. Het is een reisgids, met 19 plaatsbeschrijvingen, gebaseerd op wetenschap en praktijk. Geschreven voor mensen die bewust of onbewust in het ‘land’ leiderschap terecht zijn gekomen, en het nu willen verkennen en bewonen. Die leiderschap zien als een aspirationeel idee dat leven en werk boeiend maakt en waard is om na te streven. De 19 inzichten willen verleiden, troosten, doen stilstaan, verwonderen, aanscherpen, schuren en zo toelaten om het geloof en moed in eigen leiderschap te koesteren en te verdiepen.
Een hart onder de riem
De tijden zijn ingewikkeld. En gevaarlijk. Het zijn leiders die dan het verschil maken, in hun directe omgeving, met hun teams, in hun organisaties, in de samenleving. Leiders houden de boel bijeen en maken toekomst, voor zoveel mogelijk mensen. ‘Het is een dagelijks gevecht tegen negatieve gevoelens. In een tijd van asociale media moet leiderschap optornen tegen een zee van haat, afgunst, frustraties allerhande, woede, racisme, kortom, doodgewoon egoisme,’ schrijft voormalig Europees president Herman Van Rompuy in het voorwoord. Over leiderschap is een hart onder de riem van de mensen die zich dagdagelijks inzetten voor het goede samen.
Op scherp
‘Leiderschap staat voor het algemeen belang, de common good. Bij dat laatste gaat het over ‘goed’ en het kan een beroep doen op een stille meerderheid,’ vervolgt Van Rompuy. De permacrisis van samenleving en veel organisaties stelt op scherp waar het om te doen is. Leiderschap is het werk doen dat nodig is omdat het nodig is. Voorbij de schone schijn, de valse praatjes, de koude drukte en brutaal, onwaardig gedrag. Leiderschap is daar voldoening uit halen, uit het goede werk, en het niet doen voor het applaus, de roem, het geld of de macht. En diep weten dat de stille meerderheid dit waardeert en steunt.
Weg met de clichés
Vraag aan leerlingen in de klas om leiderschap te tekenen en velen komen op het stereotype van ‘sterk’, ‘extravert’, ‘groter dan gewone mensen’. Dit cliché wordt versterkt in hiërarchische structuren en culturen. En door experten, consultants, journalisten en vaak ook wetenschappers. Het verengt leiderschap en maakt het minder toegankelijk. Het gesprek over leiderschap blijft dan steken in allerlei clichés en dogma’s. Leiders moeten dit. Leiders moeten dat. Of ook ‘we hebben een leiderschapscrisis.’ Vanuit zo’n idee moeten leidinggevenden in opleiding, training, coaching. Zonde. Want met die eenvoudige redeneringen, of ze nu evidence based zijn of niet, wordt veel leiderschap onmogelijk gemaakt. De schooldirecteur ziet het niet meer zitten. De manager is aan het einde van haar latijn. De CEO verschanst zich. De politicus haakt af.
Steek die hand op
Met dit boek willen we meer mensen in de zaal hun hand laten opsteken en met meer overtuiging zeggen: ‘ik ben een leider’. Vanuit erkenning en herkenning groeit de goesting en nieuwsgierigheid om te ontdekken, te groeien, uit te proberen. De 19 inzichten brengen inspiratie en beproefde reflectievragen en tips. 19. omdat leiderschap best complex is. Tezelfdertijd nodigt de veelheid uit tot mildheid en het maken van keuzes, om op te komen voor de eigen plek en meerwaarde-als-leider. Hierdoor laten we leiderschap koesteren als een open idee dat toegankelijk is voor velen. Hoe meer mensen zich zien als leider, hoe groter het leiderschap van de groep kan worden.
Over Koen Marichal
Koen Marichal is psycholoog, doceert en ontwikkelt leiderschap in tal van contexten, is oprichter van Casa19 en verbonden aan Antwerp Management School, SIOO, Tias en CNO.
Over Jesse Segers
Jesse Segers is partner en bestuurder van Ginkgoconsulting in België, en Honorary professor aan de Universiteit van Exeter, UK. Hij is tevens gastdocent aan verschillende instellingen zoals Sioo, Antwerp Management School, Stichting bedrijskunde.
