Elon Musk is een genie, maar wat voor een? ‘Denk nog eens goed na voordat je wenst in mijn schoenen te staan,’ sprak hij tijdens het B20 business forum in Indonesië. ‘Eerlijk gezegd, de mate waarin ik mijzelf martel, is next level.’ Dat hij deze keuze maakt is aan hem. Echter, hij vraagt van zijn medewerkers een vergelijkbaar commitment. Wie voor Twitter, SpaceX of Tesla wil werken, moet heel lange dagen werken en precies doen wat de baas zegt. Wie Musk tegenspreekt, zo ervoeren medewerkers van Twitter, krijgt op staande voet ontslag.
Oververmoeidheid
Nu is er niets mis met duidelijkheid en een cultuur van hard werken. Maar het wordt problematisch als mensen als oud vuil worden behandeld. Ook is het de vraag of een bedrijf daarmee medewerkers motiveert zich maximaal in te zetten voor de bedrijfsdoelen. Nationaal en internationaal neemt de uitval van medewerkers door oververmoeidheid, ziekte of verloop sterk toe. In Nederland alleen al vertoont ongeveer twintig procent van de medewerkers burn-out verschijnselen. Dat kan ook anders, medemenselijker. Daarover gaat onze praktijkgids Anders Groeien.
Interactie
We vertellen het verhaal van Nederlandse bedrijven die streven naar groei, met oprechte aandacht voor de bloei van mensen, bedrijven en de samenleving als geheel. We duiden dit aan als: medemenselijk ondernemen. Dat valt het best te omschrijven als een ‘commitment aan het welzijn en de bloei van iemand of iets anders’. Spreken we over iemand anders, dan denken we aan medewerkers, klanten, toeleveranciers, buren, aandeelhouders of de samenleving. Hebben we het over iets anders, dan gaat het over de natuurlijke systemen op aarde, die ons leven als mens mogelijk maken. Zonder natuur geen menselijke interactie.
Intrinsieke en extrinsieke motivatie
In de afgelopen tijd spraken wij diverse bestuurders en managers. Velen associëren medemenselijk ondernemen met MVO. Anders Groeien laat zien dat beide begrippen niet overlappend zijn. Eerder vullen ze elkaar aan, zoals we laten zien aan de hand van talrijke inspirerende bedrijven: van klein tot multinational. Zij hebben respect en waardering voor anderen, maar verliezen daarbij de bijdrage van medewerkers, leveranciers, financiers en aandeelhouders aan het succes van de onderneming niet uit het oog. Medemenselijk ondernemen draait vooral om de wijze waarop een bedrijf omgaat met de stakeholders, naar hen luistert en het gehoorde zorgvuldig meeweegt in zijn doen en laten. Dat vraagt om dialoog, om duurzame medezeggenschap en om inclusieve besluitvorming. Voorbeelden zijn Rijk Zwaan, Hutten Catering, Van Wijhe Verf, Royal Lemkes, Schijvens Corporate Fashion, Viisi en Asito. Zij zijn intrinsiek gemotiveerd. Meer extrinsiek gemotiveerd zijn Interface, MAAS of Randstad. Beide groepen koppelen medemenselijkheid, respect en waardering voor mensen aan het scheppen van financieel-economische en organisatorische waarde. In het tweede deel van de gids beschrijven we gebeurtenissen uit de praktijk en de levens van mensen in vier bedrijven: Asito, Auping, MAAS en Schijvens.
Onze gids is bedoeld voor ondernemers, managers, adviseurs, professionals en anderen met interesse in medemenselijke bedrijven. Na lezing van de gids hopen we dat je:
- Kennis hebt van medemenselijk ondernemen en weet waarom dit begrip van waarde is.
- Inzicht hebt in de wijze waarop bedrijven invulling geven aan medemenselijk ondernemen.
- Hebt nagedacht over de vraag hoe jij toegewijd kunt zijn aan de bloei van anderen.
- De toegevoegde waarde van medemenselijk ondernemen ziet voor je eigen bedrijfspraktijk.
- Inspiratie hebt gevonden in de voorbeelden om zelf aan de slag te gaan.
Je hoeft geen genie te zijn om de waarde van medemenselijkheid te onderkennen. Sterker nog, niet zelden zitten genieën in een bubble waardoor ze elk contact met de medemens zijn verloren. Voor wie een meer open mindset heeft, biedt Anders Groeien wel heel zinvolle aanknopingspunten.
Over Harry Hummels
Prof. dr. Harry Hummels is hoogleraar Ethiek, Organisaties en Samenleving binnen de vakgroep Finance van de School of Business and Economics van Maastricht University. Daarnaast is hij nog verbonden aan de Utrecht University School of Economics, waar hij tussen 2016 en 2021 als eerste hoogleraar in Nederland een leerstoel bekleedde in Social Entrepreneurship.
Over Erik Hilgers
Erik Hilgers is bestuurskundige en Learning & Development specialist voor Frisse Blikken. Als consultant heeft hij daarnaast verschillende verandertrajecten bij grote organisaties begeleid.