Pionieren naar nieuw organiseren

In Pionieren naar nieuw organiseren komen praktijkverhalen van pioniers uit de Community of Practice Nieuw Organiseren aan bod. Dit leernetwerk is een initiatief van Jan Smit en Georgette Kempink van Broosz en heeft de ambitie om pioniers op het gebied van Nieuw Organiseren vanuit verschillende sectoren en rollen met elkaar te verbinden. Deze praktijkverhalen zijn interessant voor iedereen die bezig is met een soortgelijke transformatie van Oud Organiseren naar Nieuw Organiseren.

Veel organisaties erkennen inmiddels het belang om professionals en hun vakmanschap serieuzer te nemen, of zelfs centraal te stellen in hun visie op organiseren. Binnen veel sectoren worden kleine of majeure stappen gezet op dit gebied. Veel van deze initiatieven vallen onder wat wel ‘Nieuw Organiseren’ wordt genoemd. Kern van deze beweging is dat verantwoordelijken rondom het primaire proces als werkgemeenschap functioneren. Hierbij zijn goed opgeleide vakmensen/werknemers betrokken bij cruciale beslissingen en is er ook een ambitie waarneembaar om een bijdrage te leveren aan de samenleving. Dat vraagt om een andere kijk op organiseren, om een paradigmaverandering, oftewel een hele verandering van het denkkader.

Praktijkkennis een must

Het is niet gemakkelijk om de beweging van Oud naar Nieuw Organiseren van de grond te krijgen en duurzaam te verankeren. Heel veel organisaties staan voor de praktijkvraag hoe deze visie op organiseren binnen de eigen geledingen te realiseren. In bestaande organisaties is de druk hoog om de bestaande wijzen van organiseren in stand te houden. Door gebrek aan kennis over alternatieven, door gebrek aan moed en durf, door eigenbelang van zittende directies en management en vaak ook door het gebrek aan weerklank van professionals die uit angst voor hun positie hun stem niet laten horen. Systemen kennen daarbij een inherente dynamiek om zichzelf in stand te houden. Voor wie wil kiezen voor Nieuw Organiseren, is meer praktijkkennis over transformatieprocessen in organisaties daarom uiterst relevant.

Pioniers uit verschillende sectoren

In Pionieren naar Nieuw Organiseren staan pioniers uit de praktijk centraal. Binnen het leernetwerk de Community of Practice Nieuw Organiseren is een rijk en divers veld van pioniers vertegenwoordigd uit verschillende sectoren, onderwijs, langdurige zorg, jeugdzorg, publieke zorg, de bancaire sector en de gemeentelijke overheid. Soms gaat het in deze weergave over eigen worstelingen en persoonlijke stappen, dan weer over een gekozen veranderaanpak. Ook komen ondersteunende modellen en verschillende theorieën aan bod, maar - zoals het een Community of Practice betaamt - steeds is daarbij de praktijk leidend.

Het belang van pioniers

Pioniers zijn belangrijk om op al die plaatsen waar Oud Organiseren heerst en overheerst de paradigmaverandering vorm te geven. Organisatieveranderingen beginnen vaak lokaal en de pioniers hebben een belangrijke rol als verkenners van een mogelijke toekomst. Ze vergroten de kans op het tot stand komen van experimenten met Nieuw Organiseren in hun eigen praktijk en daarmee ook de kans op een kanteling binnen een bredere context. De verbindingen tussen pioniers zijn ook cruciaal. Pas als andere dan de eerst pioniers denk- en werkwijzen overnemen, wordt de kans groter dat het nieuwe handelingsrepertoire langzamerhand in bredere kring wordt overgenomen en dat daarmee een nieuwe praktijk ontstaat.

Een kennis- en inspiratiebron, geen stappenplan!

In deze publicatie staat geen ‘how-to-do-list’ of stappenplan, ‘de 7 stappen naar Nieuw Organiseren’. De vraag naar het ‘hoe?’ is een instrumentele vraag, die past bij een mechanisch en systemisch wereldbeeld. De pioniers uit de Community of Practice Nieuw Organiseren hebben ons geleerd; ‘the answer to how is yes’, parafraserend met een titel van een boek van Peter Block (2003). Als je volmondig JA zegt tegen het andere humane paradigma dan ben je gegrepen door een visie, dan kijk je anders naar wat er op je af komt in de praktijk en dan kan er gaandeweg wezenlijke verandering plaatsvinden naar nieuwe manieren van organiseren.

Guido van de Wiel, Jan Smit & Georgette Kempink zijn de auteurs en samenstellers van Pionieren naar Nieuw Organiseren.