Motivatie

De beschrijving van Motivatie en drijfveren leidt volgens de auteur Giep Franzen op een hoog abstract niveau tot een drietal benaderingen: - inhoudstheorieën: wat zijn de belangrijkste aandrijvers van gedrag? - procestheorieën: hoe verlopen de processen van identificatie, afweging, keuze van gedragsalternatieven en hoe worden intenties in daadwerkelijk gedrag omgezet? - beïnvloedingstheorieën: hoe kunnen belanghebbenden dit gedrag beïnvloeden?

Dit boeiende boek bestaat uit drie delen. In de eerste twee delen richt de auteur zich vooral op de inhoudstheorieën. Deel I bevat een beknopt overzicht van de ontwikkeling van motivatietheorieën in de afgelopen anderhalve eeuw. In deel II komen de huidige inzichten aan de orde: dit gaat namelijk over basisbehoeften en persoonlijke doelen. In deel III wordt ingegaan op de actuele inzichten in de mentale veroorzaker van gedrag: in welke mate is het gedrag een automatisme of juist het resultaat van een bewuste afweging? Beïnvloedingstheorieën komen in dit boek ter sprake als ze onderdeel zijn van de 'grote' motivatietheorieën. 'Motivatie' benadert de menselijke basisbehoeften vanuit een evolutionair perspectief. Franzen bespreekt de belangrijkste ontwikkelingen in het denken over motivatie en geeft een beschrijving van onze basisbehoeften en van de daaruit voortvloeiende waarden. Hij gaat in op de vraag in hoeverre ons gedrag het resultaat is van onze biologische aanleg, dan wel van leerprocessen. Maar ook op de vraag in welke mate we 'vrij' zijn in de keuzes die we maken. 'Motivatie' is gefundeerd op de huidige theoretische inzichten en op empirisch onderzoek - maar is ook heel toegankelijk geschreven. Het leent zich daardoor zowel voor het hoger onderwijs als voor gebruik door praktijkmensen. Los van al het wetenschappelijk onderzoek speelt ook het persoonlijke principe een rol in de acceptatietheorieën die in dit boek behandeld worden. Wie is de mens? Wat is zijn doel op aarde? Dit zijn wezenlijke vragen. Ook motivatiewetenschappers hebben immers een heel verschillende kijk op deze materie. Motivatietheorieën staan op z'n best naast elkaar; ze trachten elk een deeltje te verklaren van het onvoorstelbare complexe geheel dat we gedrag noemen. Volgens mij al eeuwenlang een complexe en weerbarstige materie. We begonnen deze recensie met de vraag: wat drijft ons? Daar is dus geen eenduidig antwoord op te geven. Misschien maar gelukkig ook... Daar komt bij dat de wetenschap zich kenmerkt door een zekere modieuze oriëntatie. Het denken over motivatie is dus nog niet teneinde. De huidige fixatie op doelen is een tussenstation. Hiervan uitgaande volgen er wellicht nog meer boeken over motivatie. Een aanrader voor wie (tijdelijk) meer inzicht wil hebben in motivatie en drijfveren van de mens.