De omgekeerde werkweek

Beide fabeltjes dienen hetzelfde doel: mensen aanzetten hun geld uit te geven. Hormann pleit voor het tegenovergestelde: minder uitgeven. Aan de hand van zijn persoonlijke ervaring laat hij zien dat dat niet ten koste hoeft te gaan van je levensgeluk. En als je minder uitgeeft, hoef je ook minder te werken. ‘Het is nog steeds stoer om te zeggen dat je zo hard werkt dat je bijna nooit thuis’’ bent of in welk geval minstens een paar avonden per week pas om tien uur ’s avonds de sleutel in de voordeur steekt. In de wintermaanden gaan de meeste mensen in het donker de deur uit en komen ze pas weer in het donker thuis, zodat je droomhuis net zo goed op een vuilnisbelt zou kunnen staan zonder dat het je op zou vallen of zou storen.’ Bij een omgekeerde werkweek is dat precies andersom. ‘De omgekeerde werkweek, werken wordt nooit meer zoals het was’, is het dertiende boek van Gerhard Hormann. ‘Hypotheekvrij, je huis aflossen in 10 stappen’ en ‘Het Nieuwe Nietsdoen, ontdek het geheim van een heerlijk simpel leven’, zijn eerdere boeken van hem. Daarnaast schreef hij ook romans, waarvan de thriller ‘Dubbel Bedrog’, gebaseerd op de beruchte zaak rond de Utrechtse serieverkrachter uit 1999, binnenkort opnieuw wordt uitgegeven. Deze unieke combinatie maakt Hormann tot een bijzonder ‘out of the box-denker’. Waar we het drukker hebben dan ooit, ons constant opgejaagd voelen en korter slapen dan vorige generaties, wijst Hormann erop dat de helft van alle werknemers nu al klaagt over te veel stress en dat terwijl de overheid juist van ons verwacht dat we er nog een schepje bovenop doen. Ambitie is vaak niet meer dan bewijsdrang en overcompensatie. En betaalde arbeid komt neer op het verkopen van je kostbare vrije tijd in ruil voor geld. Volgens Hormann gedragen mensen met een drukke, veeleisende baan zich als alleenstaanden die zichzelf wijsmaken dat ze happy singles zijn. En tegelijk constant bezig zijn dat aan de buitenwereld te bewijzen. Joachim Bauer (Arbeit, München 2013) noemt dat een milde vorm van het Stockholmsyndroom. We identificeren ons zo met ons werk en staan zo onder invloed van media en maatschappelijke druk dat we gaan denken dat dit is wat we echt het liefst willen. Dat is echter iets totaal anders dan je identiteit ontlenen aan je werk: het is de gevangenis prijzen voor de drie gratis maaltijden. In de woorden van Hormann: ‘Op een ochtend lag ik op mijn luie ligstoel in de lentezon (en dat kan al op een doordeweekse dag in maart zijn met mijn benen onder een fleecedeken) een boek te lezen. Twee eenden waggelden door de tuin, boven de sloot hing nog een sliert ochtendnevel en op het tafeltje naast me stond een dampende kop koffie. Op dat moment vroeg ik me af wat ik aan dit moment nog zou kunnen verbeteren, als ik morgen opeens een miljoen won in de loterij. Zou ik met dat geld ook maar iets kunnen kopen of huren om me nog beter en gelukkiger (en vooral: meer ontspannen) te voelen dan ik al deed? Een mooiere ligstoel, een dikkere deken, een spannender boek, een duurder koffiezetapparaat, een beeldschone Aziatische stewardess die me mijn ijskoude Radler komt brengen? Of moet ik constateren dat er aan het mooie plaatje eigenlijk helemaal niets ontbreekt?’ Natuurlijk is de omgekeerde werkweek alleen mogelijk met een behoorlijk salaris. Maar dat hebben de meeste managers wel. Voor de werkende armen is het hele idee van een omgekeerde werkweek net zo absurd en irreëel als een privézwembad voor iemand die op de vijfde etage van een flatgebouw woont. En voor sommige relaties is het de dood in de pot. Voor vrouwen schijnt het namelijk geen pretje te zijn als hun man, na een leven lang hard werken, ineens thuis komt te zitten. Die overgang (die nog veel erger is dan de echte overgang) zou kunnen leiden tot stress, slapeloosheid en depressies. Die aandoening wordt het retired husband syndrom (RSD) genoemd. Met dit boek hoopt Hormann de kanteling waarin dit tijdvak zich bevindt te versnellen. Robotisering leidt tot minder werk, terwijl het overheidsbeleid gericht is op langer werken. Mantelzorg moet, maar de beloning voor mantelzorgers is afgeschaft. De aarde wordt uitgeput, maar het financiële beleid is gericht op meer consumptie. Het zijn interessante en wezenlijke zaken die hij ter discussie stelt. Als u binnenkort uw welverdiende vakantie boekt, vergeet dan niet dit boek in uw koffer te stoppen.