Leon Schaepkens is weinig hoogdravend in zijn taalgebruik. Dat vind ik erg prettig! Hij benoemt de zaken zoals ze voor hem zijn. Niet teveel moeilijke taal dus en weinig opsmuk. Die indruk wordt versterkt door het eenvoudige en treffende omslag, en de eenduidige ondertitel: ‘SLOW down voor een leuk en gezond leven’.
Schaepkens schrijft duidelijke, korte zinnen, en hij sluit elk hoofdstuk af met een samenvatting. Daarnaast bevat zijn boek inzichten over menselijk gedrag van psychiater Bram Bakker, strafpleiter Vermassen, managementgoeroe Ben Tiggelaar en ondernemer Frans Lustermans. Het is prettig om van deze mensen, vanuit hun expertise en invalshoek, een blik te krijgen op hoe we als mensen leven en samenleven, en hoe we ons daarin kunnen ontwikkelen zodat het leven leuker en gezonder wordt. Al valt me op dat deze mensen weinig echt nieuws toevoegen aan dit boek. Schaepkens’ eigen kijk is wat mij betreft meer dan voldoende. Hier en daar sijpelt de persoon Leon Schaepkens en zijn persoonlijke situatie door in de tekst. Zo blijkt dat de COVID-periode hem niet onberoerd heeft gelaten (psychologen zijn ook mensen!) en hij beschrijft zijn eigen angsten en zijn gemis in die beperkt sociale periode.
Perspectivistische lenigheid
Schaepkens doet een poging om vanuit geschiedenis, psychologie, sociologie, antropologie, biologie en fysiologie naar ons welbevinden te kijken. Daarin slaagt hij grotendeels. Hij zet het spotlicht op de mens en z’n gedrag en vervalt daarbij niet te vaak in absolute waarheden. Schaepkens is zogezegd perspectivistisch lenig en gunt de lezer z’n eigen waarheid en perspectief. Hij is de aanreiker. Dat is prettig, het boek leest daarmee niet alleen als een zelfhulpboek, maar ook als een inhoudelijk informatief boek over oorzaken en gevolgen van ons gedrag. Als ik het boek lees merk ik dat hij een diversiteit aan oorzaken en thema’s aanstipt, waarbij ikzelf de behoefte aan verdere verdieping heb. Wat mij betreft had het boek dus dieper, en meer voorbij het oppervlak mogen gaan. Maar ik kan me voorstellen dat dat een fikse uitdaging is, gezien het onderwerp en het gegeven dat managementboeken het lekkerst weglezen, en dus goed verkopen, als ze een kleine tweehonderd pagina’s dik zijn. En trouwens, hij geeft expliciet aan waar hij de mosterd vandaan haalt, het is klip-en-klaar welke boeken Schaepkens zelf heeft gelezen om (mede) tot dit boek te komen.
SLOW
Op een soepele, subtiele wijze brengt Schaepkens zijn SLOW-model naar voren. Aandacht voor Situatie, Lichaam, Organiseren en Wij-gevoel zijn de bouwstenen voor een prettig leven. Hij brengt dat niet als absolute waarheid, maar als suggestie om te vertragen, het leven bewuster mee te maken en daarmee misschien wel een gezonder en leuker leven te leiden. Vooral het concept van de reflectieve vrije wil van Jurrien Hamer spreekt me aan: acceptatie biedt ruimte voor reflectie, om te leren en tot andere keuzes te komen. Wij hoeven geen deterministisch product van ons brein te zijn, er is psychologische bewegingsruimte. Ik herken hier ook de ideeën van de filosoof Heidegger: we worden in de wereld ‘geworpen’ en hebben op een behoorlijk aantal zaken, zoals wie onze ouders zijn en in welke tijd we geboren worden, geen invloed. Waar we wel invloed op hebben is hoe we daar vervolgens mee omgaan: er is ruimte tussen wat ons overkomt en hoe we daarop reageren. Een hoopvol perspectief, wat mij betreft. Ik proef deze ondertoon ook bij dit boek. Het begint vrij donker, met wat er zoal structureel lijkt mis te zijn in onze maatschappij, in lijn met denkers als Dirk de Wachter (De Wachter wordt meerdere malen in het boek vermeld, vooral als het gaat om de kunst van het verduren van ongeluk), Damiaan Denys en Paul Verhaeghe. In het tweede deel van het boek wordt de donkere wolk als het ware een mix van zonnestralen en regenboog.
Afdronk
De F1 Maatschappij is voor zowat iedereen leesbaar en mogelijkerwijs interessant, vooral omdat je jezelf er op de een of andere manier in gaat herkennen. Al met al vind ik het een puik, geslaagd boek dat je laat nadenken over je eigen gedrag, de context waarin je je bevindt en de ruimte die je zelf hebt om je leven gezonder en leuker te maken.
Over Danny Mullenders
Danny Mullenders is assessmentpsycholoog, coach, auteur en spreker. Als expert op het gebied van organisatiepsychologie helpt hij mensen, teams en organisaties hun keuzeruimte te zien én benutten. Hij ontwikkelde zich tot een van Nederlands meestgelezen psychologen en coaches. Hij schreef de # 1 bestsellers Daarom doen ze dat en Laat je niet kiezen. Op dit moment schrijft hij aan zijn derde boek.
