Handboek Managementmodellen - ‘Geschikt om er af en toe eens bij te pakken’

Het is een van mijn stokpaardjes: de werkelijkheid is complex. Die complexiteit is een gegeven, je moet er op de een of andere manier mee omgaan. Dus we versimpelen. We filteren, selecteren, sorteren, rubriceren en kiezen. En we combineren systematisch. Kort door de bocht is dat de oorsprong van modellen: ze bieden een systematische versimpeling van de werkelijkheid.

Er bestaan zoveel managementmodellen, dat je het overzicht zomaar zou kunnen kwijtraken … Hier komen overzichts- en handboeken van pas, zoals Handboek Managementmodellen van Tom Willem den Hoed uit 2013 en nu ook het boek van deze recensie: Handboek Managementmodellen van Patrick Kooij.

Potentiële lezer

Ik maak me een voorstelling van de potentiële lezer van dit boek. Wat zijn voor studenten, managers, adviseurs en algemeen geïnteresseerden de mogelijke redenen om het boek te gaan lezen? Daar gaan we:

- Ik wil leren - vanuit een interesse wil ik meer weten over verschillende modellen.

- Ik wil vergelijken en kiezen - de informatie kan ik gebruiken om een model te kiezen voor bepaalde situaties.

- Ik wil een naslagwerk - in de praktijk wil ik teruglezen wat de ins en outs van een model zijn en misschien van model switchen.

- Ik wil doen - in de praktijk kan ik tegen zaken aan lopen. Ik wil lezen hoe een model kan helpen en welke modellen op welke manier samengaan.

Prestatie

Het feit dat Kooij dit handboek heeft geschreven is een prestatie op zich. Het vraagt immens veel tijd van onderzoek en schrijven om dat voor elkaar te krijgen. Het is een prestatie omdat het resultaat een prima boek is. Toch vind ik dat het boek, geredeneerd vanuit mijn ‘leesredenen’ op wat punten nog beter had gekund. In deze recensie zal ik her en der die redenen noemen, ze staan dan kort tussen haakjes.

Raamwerk

Kooij opent sterk: hij geeft een helder kader waarin managementmodellen passen. Dat begint al bij de ondertitel van het boek: ‘voor continue verbetering in organisaties’. Goed om te weten waar Kooij voor kiest. Hij schrijft over strategie, uitvoeren en bijsturen. Dit kader, dat Kooij ‘raamwerk’ noemt, is een overkoepelend model, dat gelieerd is aan de PDCA-cyclus (Plan, Do, Check, Act). De onderdelen van het raamwerk komen terug in de delen van het boek. Elk deel is een verzameling modellen, bijvoorbeeld voor Strategie, Implementatie of Evaluatie.

Context

Voor het beschrijven van elk model hanteert Kooij een format, dat leest prettig. De geboden informatie per model is beperkt. Ik merk dat de beschrijvingen soms vragen oproepen. Bijvoorbeeld over de toepassing van een model (ik wil doen) of de voor- en nadelen ervan. Aan het eind van elke beschrijving staan de namen van modellen die bij een volgende fase horen. Er is geen – korte - extra info wanneer ik voor welk vervolg kies (ik wil vergelijken en kiezen).

Kooij licht zijn modelkeuzes niet toe. Daardoor voelt elke verzameling wat arbitrair aan, ook omdat sommige van de modellen op elkaar lijken. De literatuurlijst, die Kooij benoemt als ‘bronnen’, versterkt dit gevoel. De lijst is relatief kort: 10 pagina’s op een boek van in totaal 504 pagina’s (ik wil een naslagwerk).

Om het als handboek te gebruiken, heb ik het nodig dat er toelichting is over bijvoorbeeld de context waarin een model zou kunnen passen. Ik vind als het ware geen aanknopingspunten voor mijn oriëntatie en keuzes (ik wil vergelijken en kiezen).

Het Handboek managementmodellen is een lijvig boek, met een hoop nuttige inhoud. Geschikt om er af en toe eens bij te pakken. Kooij had nog meer als gids zichtbaar mogen zijn, door het geven van context en keuzebegeleiding.