De indruk kan ontstaan dat bij het werk van de commissaris wetten, structuren, controleprocessen en strategische beslissingen centraal staan. Maar de minder zichtbare kant is net zo belangrijk of misschien wel belangrijker: inzicht in menselijke gedragingen. En volgens Stolker is er in de literatuur (en praktijk....) te weinig aandacht voor dat laatste.
Drie delen
Het spel in de boardroom is een kloek boek met zo’n 400 bladzijden. In 39 hoofdstukken neemt Stolker, directeur van het Erasmus Governance Institute, de lezer mee in een aantal psychologische invalshoeken van het werk van de toezichthouder. De hoofdstukken zijn onderverdeeld in drie delen.
Overzicht
In deel een neemt Stolker de lezer mee in een aantal voor de toezichthouder relevante psychologische theorieën. Dat zijn onder meer bounded rationality, dilemma’s in de besluitvorming, tunnelvisie, macht(misbruik), machiavellisme, narcisme en antisociaal gedrag. In een aparte paragraaf gaat Stoker in op de dynamiek in vergaderingen. Afsluitend is er een vier pagina’s lange casebeschrijving over de vertrouwenscrises bij ING
Sectoren
In deel twee beschrijft Stolker in twee hoofdstukken welke psychologische mechanismen hij ziet in sectoren zoals het familiebedrijf, het beursgenoteerde bedrijf, het bankwezen, sociale woningbouw, onderwijs, zorg, sport en goede doelen. De beschrijvingen van wat hij ziet in de beschreven sectoren zijn erg beknopt. Bijvoorbeeld acht bladzijden voor het onderwijs. Deze beknoptheid doet niet echt recht aan de complexiteit van de verschillende sectoren.
De nieuwe toezichthouder
Deel drie behandelt in drie hoofdstukken de onderwerpen: Informatie en besluitvorming; Strategie, purpose en risicomanagement; Moreel leiderschap en de nieuwe toezichthouder. Stolker beschrijft in de afsluitende paragraaf vier dimensies voor het functioneren van de RvC: controle versus vertrouwen, ratio en gevoel, formeel/compliance versus empathie/ondersteunen en als vierde open besluitvorming/integriteit versus emotionele intelligentie/zelfbewustzijn. Volgens Stolker zullen elke RvC en de individuele leden bewust of onbewust een eigen, passende positie hierin kiezen.
Bladeren
De lezer van Het spel in de boardroom hoeft niet uren achtereen te lezen in het boek. Ook al heeft het boek het uiterlijk, de ambitie en het volume van een handboek, is het geen taai boek. Het is een goed en mooi opgemaakt bladerboek. De hoofdstukken, van elk zo’n 10 bladzijden, zijn goed los van elkaar te lezen. De lezer wordt geholpen met beknopte samenvattingen aan het eind van elk hoofdstuk. De meer dan honderd cases maken het belang van een actieve toezichthouder duidelijk. En ten slotte maakt de uitgebreide inhoudsopgave het de lezer met een volle agenda makkelijk om te bepalen wat hij wil lezen.
Overzicht
Voor de lezer die wil weten op welke publicaties Stolker zich baseert staan onderaan de pagina’s maar liefst 332 literatuurverwijzingen. Het spel in de boardroom biedt de lezer een overzicht van bestaande theorieën. De lezer die bijvoorbeeld de boeken van Kahneman en Manfred Kets de Vries heeft gelezen, zal niet veel nieuwe theorieën tegenkomen. Wat Stolker goed doet is bestaande kennis relevant maken voor de commissaris.
Relevant
Stolker erin geslaagd een prettig leesbaar boek op te leveren, waarin de toezichthouder handreikingen en korte checklists krijgt om zicht te krijgen op het gedrag, de prestatie en de integriteit van de organisatie waarop hij toezicht houdt. Het spel in de boardroom is een aanrader voor iedere commissaris. En eigenlijk is het net zo relevant voor de algemeen directeur, bestuurder, CEO, RvB of welke titel de algemene leiding van een organisatie ook heeft.
Reflectie
Volgens Stolker is inzicht in de gedragsmatige aspecten een absolute voorwaarde voor het goed functioneren van de commissaris. En een stevige portie zelfkennis is daarbij onontbeerlijk. Dat vraagt onder meer om reflectie op het eigen functioneren. De vele voorbeelden die in het boek staan illustreren het belang daarvan keer op keer. De lezer wordt wat reflecteren betreft op gang geholpen met de vele reflectievragen die in het boek staan. Reflectievragen die hij alleen kan beantwoorden, maar het zou in het kader van professionalisering van de RvC wijs zijn als bestuurders met elkaar een aantal van de reflectievragen doornemen.
Over Rudy Kor
Rudy Kor is zelfstandig organisatieadviseur en auteur van diverse managementboeken. Tot voor kort werkte hij (als senior partner) bij Twynstra Gudde. Hij startte zijn werkzame leven bij Philips in Eindhoven. Als adviseur helpt hij (project)managers bij het effectiever inrichten van hun projecten. Als veellezer wordt hij gedreven door nieuwsgierigheid en schrijft regelmatig boekrecensies.
