Scharmers theorie leunt op actieonderzoek en leren door te doen. Het is een methode om systemen te veranderen en wil antwoord geven op vragen als: ‘Hoe kunnen we leren als er sprake is van disruptie?’ En ‘Hoe kunnen we leren van de toekomst als die zich ontvouwt?’
In het eerste deel van zijn boek beschrijft Scharmer de kaders van Theorie U en de belangrijkste ideeën erachter. Hij belicht daarbij de belangrijkste blinde vlek in hedendaags leiderschap, de innerlijke staat van waaruit we werken. In de kern maakt Theorie U onderscheid tussen de verschillende manieren waarop actie en aandacht in de wereld komen. We kunnen zien wat mensen doen: de praktische resultaten die ze bereiken in het zichtbare domein. Maar we besteden zelden aandacht aan de diepere wortels: de bron en de innerlijke staat van waaruit we werken. Theorie U richt onze aandacht op die blinde vlek – op die onzichtbare brondimensie van het sociale veld, op de kwaliteit van de relaties die we met elkaar hebben, op het systeem en op onszelf.
In deel twee komen het proces, de principes en de toepassing van Theorie U aan bod. De focus ligt op het bouwen van een collectieve capaciteit om de plek van waaruit we werken te verschuiven. Als we ons bewust zijn van onze blinde vlek kunnen we de innerlijke plek van waaruit we werken verschuiven en aanpassen aan de situatie waarmee we geconfronteerd worden. Zo cultiveren we de grond van het sociale veld, dat bestaat uit relaties tussen individuen, groepen en systemen die patronen van denken, converseren en organiseren veroorzaken, die op hun beurt zorgen voor praktische resultaten. De auteur introduceert in deel drie een nieuwe taal voor diepgaande evolutionaire verandering in de samenleving. Wat moet er gebeuren om samenlevingen opnieuw te ontwerpen zodat ze de urgente uitdagingen van onze tijd aankunnen? Wat is ervoor nodig om de kracht van bewustzijn toe te passen op de transformatie van het collectieve systeem? Hier beschrijft Scharmer de kaders om de besturingssystemen van onze opleidingsinstituten, onze economieën en onze democratieën op te waarderen.
The Essentials Of Theory U is een compacte versie van Scharmers hoofdwerk. Het boek is puntiger en toegankelijker dan dat hoofdwerk. Maar ook de inhoud van dit boek is nog steeds een stevige en inspirerende kluif.
Over Nico Jong
Nico Jong is senior adviseur bij het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport.
