Bedrijfskunde, de basis

DEEL 1
Besturing en organisatorische context 11
1 De werking van een bedrijf 13
1.1 Het bedrijf als technisch systeem 15
1.2 Het bedrijf als financieel-economisch systeem 19
1.3 Het bedrijf als sociaal-politiek systeem 20
1.4 Het bedrijf als open systeem 24
1.5 Het bedrijf en zijn omgeving 27
1.6 Besturen 30
1.7 Ondersteunen 32
1.8 Samenhang tussen verschillende invalshoeken 33
Samenvatting 35
Kernbegrippenlijst 36
Opgaven 38

2 Besturing en besturingsvraagstukken 43
2.1 Niveaus van besturing 45
2.2 Doelen van besturing 52
2.3 Besturing van de goederenstroom 56
2.4 Besturing van mensen 57
2.5 Besturing van de geldstroom 58
2.6 Besturingsinstrumenten 60
Samenvatting 63
Kernbegrippenlijst 65
Opgaven 67

3 Besturing en informatiestromen 71
3.1 Besturing en informatie 73
3.2 Informatiedeelgebieden 74
3.3 Inrichten van informatiesystemen 83
3.4 Registratiecriteria 87
3.5 Informatie en kwaliteitsbepaling 89
Samenvatting 93
Kernbegrippenlijst 95
Opgaven 97

Deel 2
Functionele deelgebieden 101
4 Strategisch management 103
4.1 De omgeving van organisaties 105
4.2 De noodzaak van strategisch management 107
4.3 De strategische doelen van de organisatie 108
4.4 Hoofdvormen van strategische keuzen 110
4.5 Strategiebepaling: algemene opzet 111
4.6 Het omgevingsonderzoek: kansen en bedreigingen 115
4.7 Het interne onderzoek: sterke en zwakke kanten van de organisatie 120
4.8 De SWOT-analyse: een voorbeeld 126
4.9 Uitwerken van strategische alternatieven 129
4.10 Selectie uit strategische alternatieven 140
4.11 De keuze voor een strategie 143
Samenvatting 145
Kernbegrippenlijst 147
Opgaven 151

5 Marketing 155
5.1 De aard van de concurrentie 157
5.2 De aard van de markt 157
5.3 Marketingstrategie 160
5.4 De eerste p: productbeleid 161
5.5 De algemene product/markt/technologiestrategie 162
5.6 De levenscyclus van een product 167
5.7 Producttactiek 170
5.8 De tweede p: prijsbeleid 173
5.9 De derde p: distributiebeleid (plaats) 181
5.10 De vierde p: promotiebeleid 183
Samenvatting 188
Kernbegrippenlijst 190
Opgaven 194

6 Logistiek management 197
6.1 Deelgebieden van logistieke besturing 199
6.2 Logistieke doelen 202
6.3 De logistieke grondvorm 203
6.4 Factoren die van invloed zijn op de logistieke grondvorm 211
6.5 Niveaus van material management 218
6.6 Systemen voor material management 221
6.7 Physical distribution management 226
6.8 Het informatiesysteem 230
Samenvatting 232
Kernbegrippenlijst 234
Opgaven 237

7 Kwaliteitsmanagement 241
7.1 Kwaliteitsverbetering 243
7.2 Kwaliteitsbeheersing 244
7.3 Kwaliteitszorg 251
7.4 Methoden voor kwaliteitsverbetering 256
7.5 Kosten van kwaliteitszorg 259
Samenvatting 265
Kernbegrippenlijst 267
Opgaven 270

8 Financieel management 275
8.1 Financiële informatie 277
8.2 Registreren van financiële gegevens 279
8.3 Beoordeling van de financiële toestand van een onderneming 289
8.4 Het bedrijfsresultaat en kostentoerekening 295
8.5 Resultaatbepaling 303
8.6 Beslissingsondersteunende informatie: de break-evenanalyse 304
8.7 Budgetteren 307
Samenvatting 314
Kernbegrippenlijst 316
Opgaven 319

9 Personeelsmanagement 323
9.1 Activiteiten van personeelsmanagement 325
9.2 De positie van personeelsmanagement 328
9.3 De kernactiviteiten van personeelsmanagement 329
9.4 Werving van personeel 330
9.5 Selectie van personeel 332
9.6 Inpassen 341
9.7 Loopbaanplanning 342
9.8 Functioneringsgesprekken 343
9.9 Uitstroom van personeel 346
9.10 Opleiden van personeel 348
9.11 Motiveren van personeel 350
9.12 Personeelsplanning 358
9.13 Humanresourcesmanagement 363
Samenvatting 365
Kernbegrippenlijst 367
Opgaven 370

10 Projectmanagement 373
10.1 Wat is een project? 375
10.2 De organisatievorm van een project 376
10.3 Projectorganisatie als matrixorganisatie 377
10.4 De opzet van een project 379
10.5 De fasen van een project 379
10.6 De beheersing van een project 380
10.7 Beheersingstechnieken 387
10.8 Projectleiding en samenwerking 392
10.9 De projectplanning van een organisatieadviestraject 395
Samenvatting 397
Kernbegrippenlijst 399
Opgaven 401

DEEL 3
Overkoepelende benadering 405
11 Organisatiestructuur 407
11.1 Structuur aanbrengen in de organisatie 409
11.2 Verdelen van werkzaamheden 411
11.3 Differentiatie in functies 415
11.4 Afstemmen van werkzaamheden 417
11.5 Groeperen van werkzaamheden 421
11.6 Bepalen van bevoegdheden en betrekkingen 426
11.7 Ontwerpen van communicatiekanalen 429
11.8 Mechanistische structuur en organische structuur 435
11.9 Ontwikkelingen in de structurele vormgeving 436
11.10 Ontwerpvraagstukken 441
Samenvatting 446
Kernbegrippenlijst 448
Casussen 451

12 Probleemoplossing en besluitvorming 455
12.1 Kenmerken van problemen 457
12.2 Gebieden van besluitvorming 460
12.3 Besluitvorming als continu proces 461
12.4 Groepsbesluitvorming 462
12.5 Kenmerken van besluitvormingsprocessen 464
12.6 Goede besluitvorming 472
12.7 Belemmeringen in de besluitvorming door de organisatiestructuur 474
12.8 Verbeteringen in de organisatiestructuur 478
12.9 Belemmeringen in de besluitvorming door ondoelmatig overleggen 479
12.10 Verbeteren van besluitvorming in groepen 488
Samenvatting 495
Kernbegrippenlijst 497
Opgaven 499

13 Verandermanagement 503
13.1 Oorzaken voor verandering 505
13.2 De beslissing om te veranderen 511
13.3 Geplande organisatieverandering 512
13.4 Het aangrijpingspunt van de veranderingen 520
13.5 Verschillen in de aanpak van geplande verandering 523
13.6 Belemmeringen in het veranderproces 525
13.7 Voorkomen of verminderen van belemmeringen 530
13.8 Opzetten van een veranderorganisatie 533
13.9 Het managen van de veranderingen 535
13.10 Vaardigheden van verandermanagers 537
Samenvatting 539
Kernbegrippenlijst 541
Opgaven 543

Literatuur 546
Illustratieverantwoording 552
Register 553