Inleiding / V
Lijst van afkortingen / XIII
HOOFDSTUK 1 Het begrip subsidie / 1
1.1 Algemeen / 1
1.1.1 Definities van het begrip subsidie / 1
1.1.2 Kenmerkende elementen van subsidies / 4
1.1.3 Onderscheid tussen subsidie en schenking, prijs, vergoeding en schadevergoeding / 7
1.2 Motieven voor subsidiering / 10
1.3 Subsidievormen en subsidieverhoudingen / 12
1.4 Subsidievormen en subsidiemethoden in Nederland / 13
1.5 Subsidieverhoudingen in Nederland / 17
1.5.1 Subsidieproces / 18
1.5.2 Rechtsvorm van de subsidie / 19
1.5.3 Wettelijk voorschrift / 20
1.5.4 Verplichtingen van de subsidieontvanger / 21
1.6 Conclusies en begripsbepaling voor dit onderzoek / 23
HOOFDSTUK 2 Economische aspecten van subsidies en de invloed van de BTW-heffing hierop / 25
2.1 Inleiding / 25
2.2 Subsidies en de preferenties van consumenten / 25
2.3 Invloed van subsidies op het marktmechanisme / 34
2.3.1 Subsidie per eenheid product / 35
2.3.2 Kosten van een subsidie per eenheid product / 37
2.3.3 Invloed van de BTW-heffing / 39
2.3.4 Inelastische vraag / 45
2.4 Effect van een subsidie op de kosten op korte termijn / 46
2.5 Invloed van subsidies op lange termijn / 48
2.5.1 Subsidie per eenheid product / 48
2.5.2 Invloed van de BTW-heffing / 49
2.5.3 Lumpsumsubsidie / 49
2.6 Exploitatietekortsubsidie / 50
2.7 Minimumprijs en maximumprijs / 51
2.8 Conclusies / 54
HOOFDSTUK 3 Belastbaarheid van subsidies / 57
3.1 Inleiding / 57
3.2 BTW-stelsel, werking en doelstelling / 57
3.2.1 Werking van het BTW-stelsel / 57
3.2.2 Kenmerken van het BTW-stelsel / 58
3.2.3 Subject van heffing / 60
3.2.4 Object van heffing / 62
3.2.5 Doelstelling BTW-stelsel / 66
3.2.6 Neutraliteit / 67
3.2.7 Kernbegrippen en de interpretatie daarvan / 72
3.3 Economische activiteiten en belastingplichtige / 76
3.3.1 Verhouding tussen belastingplichtige en economische activiteiten / 79
3.3.2 Rechtstreeks verband tussen de prestatie en de vergoeding / 85
3.3.3 Rechtsverhouding tussen belastingplichtige en afnemer; de marktprijs / 88
3.3.4 Verbruik door een identificeerbare persoon / 94
3.3.5 Conclusie / 101
3.4 Leveringen en subsidies / 104
3.4.1 Levering tegen subsidie / 104
3.5 Diensten en subsidies / 109
3.5.1 Algemeen / 109
3.6 Criteria voor de belastbaarheid van subsidies / 111
3.7 Vergoeding voor een prestatie / 112
3.7.1 Belastbare subsidies / 113
3.7.2 Subsidies die geen belastbare subsidie zijn / 119
3.7.3 Verkapte subsidie / 130
3.8 Prijssubsidies / 131
3.8.1 Subsidies die als prijssubsidie zijn aangemerkt / 134
3.8.2 Subsidies die geen prijssubsidie zijn / 141
3.9 Exploitatie- en budgetsubsidies / 144
3.9.1 Jurisprudentie met betrekking tot exploitatie- en budgetsubsidies / 146
3.9.2 Beleid van de Nederlandse overheid met betrekking tot exploitatie- en budgetsubsidies / 151
3.10 Stimuleringssubsidies / 155
3.10.1 Primair belang gesubsidieerde / 155
3.10.2 Algemeen belang / 157
3.10.3 Belang subsidieverstrekker / 159
3.10.4 Subsidieverstrekker of derde direct gebaat / 161
3.10.5 Gesubsidieerde heeft geen of gering belang / 162
3.10.6 Verbruik door de subsidieverstrekker of derde / 163
3.11 Subsidieregelingen in de landbouw en visserij / 164
3.11.1 Regelingen in de landbouwsector / 164
3.11.2 Regelingen in de visserij / 167
3.12 Conclusies / 169
HOOFDSTUK 4 Het recht op aftrek van voorbelasting en de invloed van subsidies hierop / 175
4.1 Recht op aftrek / 175
4.1.1 Inleiding / 175
4.1.2 Aftrekrecht, algemeen / 175
4.1.3 Verband met belaste handelingen / 177
4.1.4 Aftrek van voorbelasting, niet-economische activiteiten en prestaties om niet / 184
4.1.5 Samenhang tussen prestaties om niet en andere prestaties / 185
4.2 Gedeeltelijk recht op aftrek van voorbelasting / 193
4.2.1 Pro rata of werkelijk gebruik / 194
4.2.2 Herziening van de aftrek / 196
4.3 Subsidies en aftrek van voorbelasting / 197
4.3.1 Subsidies die verband houden met belaste handelingen / 198
4.3.2 Subsidies die verband houden met vrijgestelde handelingen / 198
4.3.3 Subsidies die geen verband houden met belaste of vrijgestelde handelingen / 199
4.3.4 Mogelijk verband tussen subsidies en de beperking van het aftrekrecht / 205
4.3.5 Verkapte subsidies en het aftrekrecht / 210
4.3.6 Beperking aftrekrecht bij gesubsidieerde giften en relatiegeschenken / 211
4.4 Financiële gevolgen van subsidies op het recht op aftrek van voorbelasting / 212
4.4.1 Inleiding / 212
4.4.2 Belastbare subsidie, direct berekenbaar aan belaste activiteiten / 214
4.4.3 Belastbare subsidie, direct toerekenbaar aan vrijgestelde activiteiten / 215
4.4.4 Belastbare subsidie, gedeeltelijke pro ratatoerekening / 215
4.4.5 Belastbare subsidie, volledige pro ratatoerekening / 216
4.4.6 Onbelastbare subsidie, direct toerekenbaar aan belaste activiteiten / 216
4.4.7 Onbelastbare subsidie, direct toerekenbaar aan vrijgestelde activiteiten / 217
4.4.8 Onbelaste subsidie, gedeeltelijke pro ratatoerekening / 218
4.4.9 Onbelastbare subsidie, volledige pro ratatoerekening / 218
4.4.10 Onbelastbare subsidie voor arbeidskosten / 219
4.4.11 Onbelastbare investeringssubsidie / 220
4.4.12 Overzicht / 221
4.4.13 Pro rata, toepassing naar tijdsgelang / 222
4.5 Conclusies / 223
HOOFDSTUK 5 Subsidies en de gevolgen voor andere BTW-regelingen / 227
5.1 Algemeen / 227
5.2 BTW factureren over subsidies / 227
5.2.1 Compensatie van BTW / 228
5.2.2 BTW over subsidie aftrekbaar / 229
5.3 Subsidies en het tijdstip van verschuldigdheid van de belasting / 232
5.3.1 Tijdstip van verschuldigdheid / 232
5.3.2 Overgang van niet-belastingplicht naar belastingplicht en vice versa / 234
5.3.3 Overgang bij toepassing van een bijzondere regeling / 236
5.4 Tarief / 239
5.5 Vermindering van de belasting / 240
5.6 Subsidies en de fiscale eenheid / 244
5.7 Integratielevering en interne dienst en subsidies / 247
5.7.1 Algemeen / 247
5.7.2 Neutraliteit in economische zin / 248
5.7.3 Subsidies bij integratielevering en -dienst / 249
5.8 Subsidies en winstoogmerk / 250
5.9 Subsidies en privatisering / 252
5.9.1 Privatisering, algemeen / 252
5.9.2 Privatisering en omzetbelasting / 254
5.9.3 Subsidiering van geprivatiseerde lichamen / 255
5.9.4 Conclusies / 258
HOOFDSTUK 6 Samenvatting, conclusies en aanbevelingen / 263
6.1 Subsidiebegrip / 263
6.2 Economische aspecten / 264
6.3 Belastbaarheid van subsidies / 265
6.3.1 Criteria / 265
6.3.2 Belastbare subsidies / 267
6.3.3 Niet-belastbare subsidies / 268
6.4 Aftrek van voorbelasting en subsidies / 269
6.5 Subsidies en de bedrijfskolom / 272
6.6 Subsidiering en de fiscale eenheid / 272
6.7 Subsidiering en privatisering / 273
6.8 Praktische toepassing in de EU-lidstaten en in Zwitserland / 274
6.9 Toekomstige ontwikkelingen / 275
6.9.1 Muddling-through-scenario / 275
6.9.2 Alles-scenario / 276
6.9.3 Niets-scenario / 277
6.9.4 Afweging / 278
Summary / 279
BIJLAGE 1: VAT and subsidies in some EU countries, and Switzerland / 283
BIJLAGE 2: Jurisprudentieoverzicht / 293
Literatuurlijst / 311
Aangehaalde jurisprudentie van het Hof van Justitie / 317
Trefwoordenregister / 321
Curriculum Vitae / 331
