ENIGE AFKORTINGEN VII
VOORWOORD XI
DE SPELERS IN DE MARKT
I. VERZEKERING TER BEURZE, WAT, HOE EN WAAROM? 3
I. van Velzen
1. Inleiding 3
2. Financieringsmethode 4
3. Het ontstaan van de assurantiebeurzen 5
3.1 Assurantiebeurzen in Amsterdam en Rotterdam 6
3.2 Eén beursgebouw? 8
3.3 De Vereniging Nederlandse Assurantie Beurs 9
3.4 Internationale dimensie 11
3.5 Existentiële vragen 12
4. De spelers, het spel en de regels 14
4.1 De spelers 14
4.2 Het spel 17
4.3 Centrale rol makelaar 21
4.4 Premie en schade 22
4.5 Beëindiging en in- en uitstappen 25
4.6 Rekening-courant 25
5. Horizontale en verticale risicospreiding 25
6. Het toezicht 29
7. Enkele cijfers over de coassurantiemarkt 32
II. DE VERZEKERAAR: RISICODRAGERS TER BEURZE, INTERNATIONALE PROGRAMMA’S EN MASTERPOLICIES 35
J.B. Londonck Sluijk
1. Inleiding 35
2. Assuradeuren en verzekeraars 35
3. Co-assurantie bij grote risico’s 36
3.1 Coassurantie via ‘horizontale’ en ‘verticale’ verdeling van risico’s 37
3.2 Onderlinge verhoudingen tussen ‘verticale’ lagen van verzekering 39
4. Verzekering op basis van internationale programma’s 40
4.1 (On)mogelijkheden van grensoverschrijdend verzekeren 41
4.2 Structuur van internationale verzekeringsprogramma’s 42
4.3 Wereldwijd gelijke dekking: DIC en reverse DIC clausules 43
4.4 Aansluiting tussen lokale polissen en Master 44
5. Onderlinge verhouding tussen verzekeraars bij coassurantie 46
6. Tot slot 47
III. DE MAKELAAR: ALS EEN IN SPIN HET WEB OF ALS EEN VIS IN HET WATER 49
R.G. Wagenvoord
1. Inleiding 49
2. Geschiedenis 50
3. Europa, cultuur en toezicht 52
4. Nederland en toezicht 55
5. Toegenomen tekencapaciteit 58
6. De makelaar en volmacht 60
7. Toekomst 63
BRANCHEOVERSCHRIJDEND
IV. DE MEDEDELINGSPLICHT BIJ HET AANGAAN VAN DE VERZEKERINGSOVEREENKOMST IN COASSURANTIE: DE LASTIGE GRENS TUSSEN ‘MOETEN MELDEN’ EN ‘MOETEN VRAGEN’ 67
N. van Tiggele-van der Velde
1. Inleiding 67
2. Vooraf: een (zeer) korte schets van ‘de mededelingsplicht’ bij het aangaan van de verzekeringsovereenkomst 68
3. ‘De mededelingsplicht’ ter beurze. Een spel met drie spelers 71
3.1 De onderlinge verhouding tussen de betrokken partijen: ‘moeten melden’ en ‘moeten vragen’ 72
3.2 Bespreking van jurisprudentie 79
3.2.1 Bespreking van jurisprudentie: het arrest Royal Nederland/RDM 80
3.2.2 Bespreking van jurisprudentie: Q-Park/ACE 84
3.3 De (complicerende) rol van de bekende derde 90
4. Goed om ons steeds te (blijven) realiseren: ‘de mededelingsplicht’ geldt alleen bij een nieuwe overeenkomst 96
4.1 De tussentijdse toetreding van een verzekeraar voor een (vervangend) aandeel in een bestaande in coassurantie gesloten verzekering 97
4.2 De vervolgovereenkomst: nieuwe verzekering of niet? Een aantal omstandigheden belicht 99
5. De mededelingsplicht bij coassurantie en het morele risico 108
6. Afronding 110
V. VOORWAARDEN TER BEURZE 111
M. Leliveld
1. Inleiding 111
2. Het juridische kader van de verzekeringsovereenkomst en de verzekeringsvoorwaarden 111
2.1 Totstandkoming van schadeverzekeringsovereenkomsten 112
2.2 Inhoud van schadeverzekeringsovereenkomsten: de kern van de prestaties en de voorwaarden waaronder die prestaties worden geleverd 113
3. De modellen van de VNAB 119
3.1 De reden voor speciale beursvoorwaarden 119
3.2 Model beursvoorwaarden van de VNAB en model makelaarsvoorwaarden 121
3.3 De historie van de modellen van de VNAB 122
3.4 Ontwikkeling en beheer van de modellen van de VNAB 125
3.5 Enkele slotopmerkingen over de modellen van de VNAB 126
4. Enkele aspecten van uitleg van beursvoorwaarden 129
4.1 Uitgangspunten bij uitleg van overeenkomsten in het algemeen en verzekeringsovereenkomsten in het bijzonder 130
4.2 Nadere beschouwing van enkele aspecten van uitleg 133
5. Ter afronding 145
VI. NIET-POLIS GEBONDEN BIJZONDERE CLAUSULES, POLISTECHNIEKEN, VERWEREN EN BEGRIPPEN “TER BEURZE” 149
J.H. Wansink
1. Inleiding 149
2. De begrippen “ondernemersrisico” en “bedrijfsrisico” 149
2.1 Een ondernemersrisico 149
2.2 Een bedrijfsrisico 151
3. Misbruik van verzekering 153
4. Onzekerheidsclausule 155
5. Samenloop clausules 156
5.1 Algemeen ter inleiding 156
5.2 (oneigenlijke) samenloop en verzekering ‘ter beurze’ (non-contribution-clausules) 157
6. Interne verhouding bij gelayerde dekking(programma’s) 159
6.1 Algemeen ter inleiding 159
6.2 Verrekening van eigen risico(‘s) 160
7. Molest-clausule 163
7.1 Het wettelijk verbod van verzekering van molest in de Wft 164
8. Terrorisme-clausule 165
8.1 Algemeen ter inleiding 165
8.2 De NHT-oplossing en grensoverschrijdende co-assurantie 168
9. Sanctieclausule 2014 173
VII. SANCTIEWETGEVING TER BEURZE 175
M. Wisse
1. Inleiding 175
2. Sanctiewetgeving: nadere plaatsbepaling 176
2.1 Sanctiewetgeving als verzamelnaam 176
2.2 Sanctiewetgeving in de vorm van sanctieverboden 177
2.2.1 Internationale inbedding 177
2.2.2 Typen sanctieverboden 179
2.2.3 Tussentijdse wijziging van sanctieverboden 179
2.2.4 Strafrechtelijke aspecten 180
2.3 Sanctiewetgeving als toezichtrechtelijk kader 181
2.4 Samenloop van jurisdicties 182
3. Sanctieverboden toegepast binnen de schadeverzekeringsbranche 183
3.1 Verbod om een verzekeringsovereenkomst aan te gaan 183
3.1.1 “Financial assistance” 184
3.2 Verbod om uitkering te doen 185
3.3 “Direct of indirect” 185
3.4 Strafrechtelijke overtreding binnen schadeverzekeringsbranche 187
4. Toezichtrechtelijke implicaties van sanctiewetgeving 188
4.1 Toezichtrechtelijke verplichtingen voor schadeverzekeraars 189
4.1.1 Adequate controle op overtreding van sanctieverboden 189
4.1.2 Schadeverzekeraars met zetel buiten Nederland 190
4.2 Praktische invulling verbod schadeverzekeraar polis te verstrekken 190
4.3 Praktische invulling verbod schadeverzekeraar schade-uitkeringen te doen 192
4.4 Controle administratie op aanwezigheid gesanctioneerde relaties 193
4.5 Toezichtrechtelijke consequenties intermediair 194
5. Toepassing van controle op sanctieverboden ter beurze 196
5.1 Sanctieplatform 196
5.2 Feitelijke controle op sanctieverboden: een gedeelde verantwoordelijkheid 197
5.3 Sanctiewetgeving en co-assurantie 200
VIII. BETALINGSVERKEER TER BEURZE 203
D. van Velzen
1. Inleiding 203
2. Rekening-couranten 205
3. Het delcredererisico 207
4. Verrekenen premie met schade 208
5. Uitkering aan de tussenpersoon 211
6. De regeling Betalingsverkeer Coassurantie 212
7. De Premie- en schadebetalingsclausule VNAB 216
8. Schema financiële risico’s 219
IX. “LEUKER KUNNEN WIJ HET NIET MAKEN” 221
P.L. Soeteman, N.L. van den Blink LLM, O.H.B. van Gent en G.J. van Norden
IX. DEEL 1
HOOFDLIJNEN VAN DE NEDERLANDSE ASSURANTIEBELASTING 223
P.L. Soeteman
1. Hoe is de assurantiebelasting ontstaan? 223
2. Welke risico’s zijn onderworpen aan Nederlandse assurantiebelasting? 224
3. Waarover wordt assurantiebelasting berekend? 225
4. Wat is het tarief? 228
5. Wat zijn de vrijstellingen? 228
5.1 Verzekering van zeeschepen/algemeen 229
5.2 Verzekering van zeeschepen/Scheepsaanbouwverzekeringen 232
5.3 Samengestelde verzekeringen 233
6. Wie dient aangifte te doen en af te dragen? 234
7. Wanneer is assurantiebelasting verschuldigd? 236
8. Hoe wordt er omgegaan met premierestituties? 241
9. In welke gevallen dienen beursmakelaars BTW in rekening tebrengen? 241
9.1 Uitbesteding van diensten door verzekeraars en makelaars 242
IX. DEEL 2
HOOFDLIJNEN VAN DE ASSURANTIEBELASTING IN INTERNATIONAAL PERSPECTIEF 249
N.L. van den Blink, O.H.B. van Gent en G.J. van Norden
1. Inleiding 249
2. Verscheidenheid aan soorten belasting 249
3. (Gebrek aan) internationale afstemming 251
3.1 Fiscale autonomie 251
3.2 Mogelijkheid tot aanbieden grensoverschrijdende verzekeringen 253
4. Begrip ‘verzekering’ 254
5. Plaats van risico 255
5.1 Hoofdregels 255
5.2 Interpretatie vraagstukken 256
5.3 Praktische aanpak 258
5.4 Non-EER 259
5.5 DIC-DIL (paraplu) dekking 260
6. Maatstaf van heffing 262
6.1 Grondslagen 262
6.2 Commissie en fees 263
7. Tarief 264
8. Vrijstellingen 265
9. Aangifte en voldoening van belasting 265
9.1 Belastingschuldige 265
9.2 Fiscale vertegenwoordiging 266
9.3 Specifieke opmerkingen voor de coassurantiemarkt 266
10. Tijdstip van verschuldigdheid 267
11. Premierestituties 268
12. Slotbeschouwing assurantiebelasting in internationaal perspectief 268
X. HET VERGROTEN VAN DE MOGELIJKHEDEN MET HERVERZEKERINGEN 271
G.M. Roijers en J.H.A. Hoogendoorn
1. Inleiding 271
1.1 Wat is herverzekering? 271
1.2 Herverzekering versus co-assurantie 272
2. Historie 274
2.1 Ontstaan van herverzekeringscontracten 274
2.2 Ontstaan van herverzekeringsmaatschappijen 274
2.3 Internationalisering van de herverzekeringsmarkt 275
2.4 Professionalisering van de herverzekering 276
3. Doelstelling herverzekering 278
3.1 Aanleidingen 278
3.2 Doelen 279
4. Vormen van herverzekering 280
4.1 Acceptatie: Obligatoir of Facultatief 281
4.1.1 Obligatoire herverzekering 281
4.1.2 Facultatieve herverzekering 282
4.1.3 Obligatoir-facultatieve herverzekering 283
4.1.4 Voor- en nadelen 283
4.2 Type contract: proportioneel of non-proportioneel 284
4.2.1 Proportionele herverzekering 284
4.2.2 Non-proportionele herverzekering 288
5. De herverzekeringsovereenkomst 291
5.1 Belangrijke termen en bepalingen 291
5.2 Gedekte risico’s 292
5.3 Premievaststelling 293
5.4 Schaderegeling 294
5.5 Geldigheid 294
6. De herverzekeringsmarkt (wereldmarkt) 295
6.1 Verschillende markten 295
6.2 Marktpartijen 295
6.3 Producten 297
6.3.1 Schade 297
6.3.2 Leven 297
6.4 Marktomstandigheden 297
XI. MEDEDINGING EN COASSURANTIE: EEN OVERZICHT 299
P.L. Soeteman
1. Inleiding 299
2. Coassurantie 299
3. Mededingingsaspecten van coassurantie 302
4. De positie van de verzekeringsindustrie en coassurantie in het bijzonder in het Europese en Nationale mededingingsrecht 306
4.1 Onderzoek naar de “business Insurance sector” 306
4.2 De eigen positie van de verzekeringssector 310
5. Enkele nadere aspecten van de groepsvrijstellingsverordening 317
5.1 Standaard(model) polisvoorwaarden 320
5.2 (Verzekerings)pools 322
5.3 Makelaarspools 326
5.4 Afschaffing van enkele vrijstellingen in de groepsvrijstellingsverordening die per 1 april 2010 in werking trad 329
5.5 De nieuwe Groeps Vrijstellings Verordening 2010, Verordening (eu) nr.267/2010 van de commissie 332
5.6 Overleg met de NMa rond toepassing van de oude en nieuwe GVO. Een schets van het verloop 333
5.7 Het Protocol 335
6. Aandachtspunten 337
XII. DE SCHADEREGELING 343
A.Ch.H. Franken en S.Y.Th. Meijer
1. Inleiding 343
2. Melding 348
3. Informatieplicht 356
4. Bereddingskosten 361
5. Schadebehandeling 363
6. Schadevaststelling 363
7. Standpuntbepaling dekking 369
8. Uitkering 372
9. Geschillenbeslechting 374
BIJZONDER DEEL: DE BRANCHES BELICHT
XIII. ENKELE ASPECTEN VAN DE UITGEBREIDE BRANDVERZEKERING TER BEURZE 379
P.J.M. Drion en J.D. van de Meent
1. Brandverzekering; inleiding 379
2. Gedekte gevaren 380
2.1 Brand 380
2.2 Inbraak 383
2.3 Storm 385
3. Uitsluitingen; de (on)mogelijkheden van het verzekeren van molest- en overstromingsrisico’s 387
3.1 Inleiding 387
3.2 Molest 387
3.3 Overstroming 390
4. Bedrijfsschade 392
5. Verzekerde waarden 397
5.1 Schadevaststelling en indemniteit 397
5.2 Deskundige voortaxatie 398
5.3 Waarderingsgrondslagen 401
5.4 Kosten 407
5.5 Verbrugging/onderverzekering 407
6. Risicoverzwaring 408
6.1 Algemeen 408
6.2 Buiten gebruik en leegstand 413
7. Slotopmerking 415
XIV. GOEDERENVERZEKERING 417
M.R. Lauxtermann en R. de Haan
1. Inleiding 417
2. De invloed van het Engelse recht op de Nederlandse transportverzekeringspraktijk 418
3. Verzekerd belang 420
4. Overname en meerderewaardeverzekering 423
5. Verzekeren van “commodities” 425
6. Gedekte risico’s 426
7. Aard of gebrek van de verzekerde zaak 427
8. Seller’s interest 436
9. Rejection 439
10. Slotwoord 441
XV. CASCOVERZEKERING 443
P.J. Hoepel, P.A. den Den Haan en H.C.A. Van der Houven van Oordt
1. Inleiding 443
2. Verhouding tot Engels recht 443
3. Verzekerde gevaren 444
3.1 ITCH en ISDHF 444
3.2 Nederlandse beurscascopolissen binnenvaart 446
3.3 Pleziervaartuigen- en watersportverzekeringen 447
3.4 ‘Named perils’ versus ‘all risks’ 449
4. Perils of the sea, van buiten (aan)komende onheilen en plotselinge schadegebeurtenissen 450
4.1 Perils of the sea 451
4.2 Van buiten (aan)komende onheilen 457
4.3 Plotseling van buiten komende schadegebeurtenis 460
5. Resumé 460
XVI. CO-ASSURANTIE 463
T.J. Dorhout Mees
1. Algemeen 463
2. Structuur van de polis 464
3. Het pseudocascobelang 466
4. Het werk 466
5. Aflopende en doorlopende polis 467
6. Causaal verband 471
7. De verschillende rubrieken 472
7.1 Rubriek Het Werk 472
7.2 All risks 473
7.3 Medeverzekerden 474
7.4 Beperkingen in tijd 475
7.5 Rubriek Bestaande Eigendommen 478
7.6 Rubriek Aansprakelijkheid 479
8. Materiële schade 480
9. Serie schades 484
10. Voorzienbaarheid 485
11. Specifi eke beursclausules 489
11.1 DIC en DIL clausules 489
11.2 VNAB clausules 490
XVII. AANSPRAKELIJKHEIDSVERZEKERING 495
J.H. Wansink
1. Inleiding 495
2. Niet-polis gebonden, algemene clausules/begrippen 495
2.1 De verzekerde hoedanigheid 495
2.2 Het begrip “de aansprakelijkheid voor door derden geleden schade” 496
2.2.1 Inleiding 496
2.2.2 De uitsluiting voor supercontractuele aansprakelijkheid 498
2.2.3 (Aansprakelijkheidsbeperkende) leveringsvoorwaarden 503
2.3 Het begrip “verzekerde schade” 507
2.3.1 Inleiding 507
2.3.2 Zuivere vermogensschade 507
2.3.3 Het begrip “zaakbeschadiging” 511
2.3.4 Tenietgaan (vernietiging) en verlies (vermissing, verdwijning) van een zaak 519
2.3.5 Verzekerde schade in relatie tot de betaling van gelden door een verzekerde aan niet-rechthebbende derden, respectievelijk de ontvangst van gelden door een “niet-rechthebbende” verzekerde 521
2.4 De begrenzing naar bedrag 521
2.4.1 Inleiding 521
2.4.2 Een limiet per aanspraak/gebeurtenis 522
2.4.3 Serieschaden-clausule 523
2.4.4 Jaarlimiet (aggregate) 530
2.4.5 De vergoeding van kosten van verweer, bereddingskosten en wettelijke rente 531
2.4.6 Cumulatie binnen polis 532
2.5 De begrenzing naar tijd 532
2.5.1 Inleiding 532
2.5.2 Het claims made-beginsel ter begrenzing van de dekking naar tijd 532
2.5.3 Een dubbele verzachting van de uitsluiting van het uitlooprisico bijclaims made 534
2.5.4 Overgang aansprakelijkheidsverzekeringen op claims made-basis 539
3. Clausules/begrippen in de bedrijfsaansprakelijksverzekering (AVB-polis) 541
3.1 begrip “verzekerden” 541
3.1.1 Inleiding 541
3.1.2 Onderlinge aansprakelijkheid 542
3.1.3 Ontlening van rechten 543
3.1.4 Uitbreiding begrip verzekerden 544
3.2 De uitsluiting van het opzichtrisico 544
3.2.1 Inleiding 544
3.2.2 De reikwijdte van de opzichtclaule 546
3.3 De uitsluiting van vervangingskosten 552
3.3.1 Inleiding 552
3.3.2 De reikwijdte van de vervangingskostenclausule 554
3.4 De uitsluiting van het motorrijtuigrisico 562
3.4.1 Inleiding 562
3.4.2 Samenhang met (verplichte) WAM-verzekering 564
3.4.3 Het motorrijtuigrisico in het kader van bedrijfsongevallen op bedrijfsterreinen 565
3.4.4 Het motorrijtuigrisico en regiefouten 567
4. Clausules/begrippen in de aansprakelijkheidsverzekering voor bestuurdersen commissarissen (BCA-polis) 569
4.1 Severability clause 569
4.2 Limitering van vergoeding van kosten binnen de verzekerde som per aanspraak 571
5. Clausules/begrippen in de beroepsaansprakelijkheidsverzekering 573
5.1 Betaalfouten 573
5.2 Limitering van vergoeding van kosten en wettelijke rente tot ten hoogste een bedrag gelijk aan het verzekerd bedrag per aanspraak 575
BIJLAGEN
17.09.2008 PRESSEMITTEILUNG 25/08 581
VERORDENINGEN 583
OPENBARE VERSIE 599
PROTOCOL INTERMEDIAIRE POOLS 611
TREFWOORDENREGISTER 623
