Verzekering

Voorwoord / V
Lijst van afkortingen / XVII
Verkort aangehaalde literatuur / XIX

HOOFDSTUK I
Afd. 7.17.1 BW – Algemene bepalingen / 1
1 Ontwikkeling van het verzekeringsrecht / 1
1.1 Oud verzekeringsrecht en Wetboek van Koophandel / 1
1.2 Tot stand komen van titel 7.17 BW / 1
1.3 Titel 7.17 in het Ontwerp Meijers / 1
1.4 Titel 7.17 in het Regerings-Ontwerp / 2
2 Algemene beginselen, definitie van verzekering / 3
2.1 Inleiding / 3
2.2 Verzekering een consensuele overeenkomst / 3
2.3 Verzekering een wederkerige overeenkomst / 4
2.4 Verzekering een kansovereenkomst? / 6
3 Onzekerheid / 7
3.1 Aan iedere vorm van verzekering is onzekerheid inherent / 7
3.2 Het risico behoeft zich niet als voorval te verwezenlijken / 7
3.3 Objectieve en subjectieve onzekerheid / 8
4 Schadeverzekering, sommenverzekering en persoonsverzekering / 9
4.1 Schade- en sommenverzekering / 9
4.2 Sommenverzekering is persoonsverzekering / 10
5 Verzekeraar, verzekeringnemer en uitkeringsgerechtigde / 10
6 Enige algemene aspecten van verzekering naar buitenlands recht / 11
6.1 Engeland / 11
6.2 Duitsland / 11
6.3 Frankrijk / 12
6.4 België / 12
7 Mededelingsplicht / 13
7.1 Algemene aspecten / 13
7.2 Het kennisvereiste / 14
7.3 Relevantie van de mede te delen feiten en de kenbaarheid daarvan / 16
7.4 Niet verschoonbare onwetendheid van de verzekeraar / 17
7.5 De mededelingsplicht in geval van een verzekering ten behoeve van een derde / 18
7.6 De vragenlijst / 19
7.7 Strafrechtelijk verleden / 20
7.8 Strafrechtelijke feiten langer dan acht jaren geleden voorgevallen behoeven niet te worden medegedeeld / 20
7.9 Geen spontane mededeling van feiten omtrent het strafrechtelijk verleden / 21
8 Gevolgen van het niet voldoen aan de mededelingsplicht / 22
8.1 Opzegging van de overeenkomst en ontslag van de verplichting tot het doen van een uitkering / 22
8.2 Bevoegdheid de overeenkomst op te zeggen / 23
8.3 Ontslag van de verplichting tot het doen van een uitkering / 24
8.4 In stand blijven van de uitkering bij gebrek aan causaal verband / 25
8.5 De verzekeraar zou bij kennis van de niet-medegedeelde feiten toch een verzekering
hebben gesloten / 25
8.6 De verzekering zou niet zijn gesloten, opzet tot misleiding / 26
8.7 Het criterium van de redelijk handelend verzekeraar / 27
8.8 Mededelingsplicht naar buitenlands recht / 30
9 De polis, algemene verzekeringsvoorwaarden, voor de wederpartij van de verzekeraar bestemde mededelingen / 32
9.1 Verplichting tot afgifte van een polis / 32
9.2 Algemene verzekeringsvoorwaarden / 33
9.3 Kernbedingen / 33
9.4 Primaire dekkingsomschrijving / 35
9.5 Wijziging van de verzekeringsvoorwaarden / 36
9.6 Uitleg van algemene verzekeringsvoorwaarden / 37
9.7 Haviltex-maatstaf en cao-norm / 38
9.8 Uitleg van verzekering ten behoeve van een derde / 41
9.9 Mededelingen door de verzekeraar / 41
10 Betaling van premie / 44
10.1 Inleiding / 44
10.2 Inning premie door een assurantietussenpersoon / 44
10.3 Gevolgen van ‘delcredere’ / 45
10.4 Niet of niet tijdige betaling van vervolgpremie, schorsingsclausules / 47
10.5 Verrekening uitkering met vordering ter zake van premie / 50
10.6 Premierestitutie / 50
10.7 Premierestitutie naar buitenlands recht / 52
11 Beëindigen en verlengen van een verzekering / 52
11.1 Inleiding / 52
11.2 Aan opzegging door de verzekeraar te stellen eisen / 54
11.3 De opzegtermijn van twee maanden / 54
11.4 Opzegging in ieder geval mogelijk na vijf jaren / 55
11.5 Beëindiging van persoonsverzekering / 56
11.6 Tussentijdse opzegging / 57
11.7 Opzegging na wijziging van de verzekeringsvoorwaarden / 58
12 Verplichtingen na verwezenlijking van het risico / 58
12.1 Verplichting tot medewerking na verwezenlijking van het risico / 58
12.2 Bedongen verval van recht bij gebrek aan medewerking / 60
12.3 Gevolgen van misleiding bij het verschaffen van de nodige gegevens / 61
13 Betaling van een uitkering / 62
13.1 Inleiding / 62
13.2 De verzekeraar die aan een tussenpersoon betaalt doet dit voor eigen risico / 63
14 Verjaring / 63
14.1 Algemeen / 63
14.2 De driejarige verjaringstermijn / 64
14.3 Aanvang van de verjaringstermijn / 64
14.4 Geen absolute verjaringstermijn / 65
14.5 Stuiting van de verjaring / 66
14.6 Verjaring en stuiting van de vordering op een aansprakelijkheidsverzekeraar / 67

HOOFDSTUK II
Afd. 7.17.2 BW – Schadeverzekering / 71
15 Enige algemene aspecten van schadeverzekering / 71
15.1 Inleiding / 71
15.2 Omschrijving van schadeverzekering / 71
15.3 Indemniteitsbeginsel / 72
15.4 Verzekerbaar belang / 73
15.5 Verzekeringnemer en verzekerde / 73
16 Verzekering ten behoeve van een derde / 73
16.1 Derdenbeding / 73
16.2 Het belang van de derde / 74
16.3 De naam van de derde behoeft niet te worden vermeld / 75
16.4 Aanvaarding / 75
16.5 Derde kan soms vóór aanvaarding als verzekerde worden aangemerkt / 76
16.6 Herroeping / 77
17 Verzekering volgt het belang / 78
17.1 Inleiding / 78
17.2 Verzekering volgt het belang niet bij andere vormen van verkrijging dan door overdracht / 78
17.3 Verzekering volgt het belang alleen indien het belang bij behoud van de zaak is gedekt / 79
17.4 De regel dat verzekering het belang volgt is niet van toepassing bij overdracht
van een ander goed dan een zaak / 80
17.5 De verzekering gaat over bij de overgang van het risico / 81
17.6 Ook verplichtingen gaan over / 82
17.7 Voortzetting van de verzekering is beperkt / 82
17.8 Geen nieuwe verzekering / 83
17.9 ‘Verzekering volgt het belang’ niet van dwingend recht / 84
17.10 Het verzekerde belang en overdracht van een verzekerde zaak naar buitenlands
recht / 85
18 Verzekering aan toonder of order / 86
19 Overgang van de verzekering na overlijden / 87
20 Uitgesloten schadeoorzaken / 89
20.1 Inleiding / 89
20.2 Schade als gevolg van de aard van de verzekerde zaak / 89
20.3 Schade als gevolg van een gebrek van de zaak / 90
20.4 Uitsluiting van vergoeding van schade als gevolg van de aard of eigen gebrek van de zaak / 91
21 Schade als gevolg van opzet of roekeloosheid van de verzekerde / 91
21.1 Inleiding / 91
21.2 Geen aanspraak op uitkering wegens strijd met eisen van redelijkheid en billijkheid / 93
21.3 Art. 7:952 BW is van regelend recht / 94
21.4 Beperking van de dekking / 94
21.5 Alleen opzet en roekeloosheid van de verzekerde ontslaat de verzekeraar / 95
21.6 Schade door roekeloosheid van een echtgenoot / 95
21.7 De opzet-clausule bij aansprakelijkheidsverzekering / 97
21.8 Eigen schuld naar buitenlands recht / 99
22 Risicoverzwaring / 100
22.1 Inleiding / 100
22.2 Oud recht en ontwerp Meijers / 101
22.3 Contractuele regeling van risicoverzwaring / 102
22.4 Limitering door beschrijving van het gevaarsobject / 103
22.5 Bedingen strekkende tot mededeling van risicoverzwaring / 105
22.6 Garantieclausules / 106
22.7 Risicoverzwaring naar buitenlands recht / 107
23 De rechtstreekse actie tegen de WA-verzekeraar / 108
23.1 Inleiding / 108
23.2 Bedingen ter zake van rechtstreekse betaling / 109
23.3 Geen eigen recht van de benadeelde / 110
23.4 Directe actie alleen in geval van schade door dood of letsel / 111
23.5 Melding van de verwezenlijking van het risico is vereist / 112
23.6 De vordering van de verzekerde kan niet worden vervreemd of bezwaard / 113
23.7 De vordering van de verzekerde is niet vatbaar voor beslag, art. 7:954 lid 4 BW / 113
23.8 Samenloop van benadeelden / 114
23.9 Oproeping van de verzekerde in het geding / 114
23.10 Rechtstreekse actie in het buitenlandse recht / 115
24 De verzekerde som / 116
24.1 Functie van de verzekerde som / 116
24.2 Een uitkering komt niet in mindering op de verzekerde som / 117
25 De verzekerde waarde / 117
25.1 Betekenis van het begrip verzekerde waarde / 117
25.2 Herbouwwaarde, vervangingswaarde en nieuwwaarde / 118
25.3 Verzekerde som en waarde in buitenlands recht / 119
26 Bereddingsplicht / 120
26.1 Maatregelen om schade te voorkomen of te verminderen / 120
26.2 Gevolgen van het niet-naleven van de bereddingsplicht / 121
26.3 Niet voldoen aan de bereddingsplicht tegenover roekeloos gedrag / 122
26.4 De bereddingsplicht rust op verzekeringnemer en verzekerde / 123
26.5 De kosten van beredding zijn ten laste van de verzekeraar / 124
26.6 Kosten van beredding in geval van onderverzekering / 125
27 De te vergoeden schade / 126
27.1 Inleiding / 126
27.2 Vergoeding in geval van totaal verlies / 126
27.3 Herkrijging van een buiten de macht van de verzekerde geraakte zaak / 127
27.4 Vergoeding in geval van beschadiging / 128
27.5 Gevolgen van onderverzekering / 129
27.6 Vergoeding van bereddings- en expertisekosten / 130
27.7 Te vergoeden schade naar buitenlands recht / 132
28 Indemniteitsbeginsel / 133
28.1 Inleiding / 133
28.2 Beslissend is de waarde waarvan bij berekening van de uitkering moet worden uitgegaan / 134
28.3 Indemniteitsbeginsel en voortaxatie / 136
29 Meervoudige verzekering / 137
29.1 Inleiding / 137
29.2 De verzekerde kan elke verzekeraar aanspreken / 139
29.3 Onderling verhaal van verzekeraars / 139
29.4 De verzekerde die een van de verzekeraars aanspreekt moet de andere verzekeringen noemen / 143
29.5 Eén van de samenlopende verzekeringen telt meer dan één verzekeraar / 143
29.6 Meervoudige verzekering in buitenlandse rechtsstelsels / 144
30 Subrogatie / 144
30.1 Inleiding / 144
30.2 Geen subrogatie in een zakelijk recht / 146
30.3 Geen subrogatie in rechten uit verzekering / 147
30.4 Geen subrogatie in geval van sommenverzekering / 147
30.5 Een verzekeraar wordt ook gesubrogeerd door vergoeding van schade waartoe hij niet verplicht is / 148
30.6 Verzekerde doet geen afbreuk aan de rechten die op de verzekeraar zijn overgegaan / 149
30.7 Geen gesubrogeerd verhaal ten nadele van de verzekerde / 149
30.8 In sommige gevallen, afhankelijk van de persoon van de aansprakelijke, is subrogatie uitgesloten / 150
30.9 Subrogatie vindt wel plaats in geval van opzet of roekeloosheid van de derde / 152
30.10 Subrogatie naar buitenlands recht / 152

HOOFDSTUK III
Afd. 7.17.3 § 1 BW – Sommenverzekering, algemene bepalingen / 155
31 Definitie van sommenverzekering / 155
31.1 Algemene opmerkingen / 155
31.2 Sommenverzekering is persoonsverzekering / 156
31.3 Bij een sommenverzekering betrokken personen / 156
31.4 Bevoegdheden van de verzekeringnemer / 157
32 Aanwijzing van een begunstigde / 157
32.1 Aanwijzing van een begunstigde en diens recht op de uitkering / 157
32.2 Aanwijzing van een derde als begunstigde is een derdenbeding / 158
32.3 De verschillende modaliteiten van de aanwijzing als begunstigde / 158
32.4 Onherroepelijk worden van de aanwijzing van een derde / 160
32.5 Bijzondere aspecten van de aanwijzing, inleiding / 161
32.6 Aanwijzing van begunstigde(n) in hoedanigheid of bij naam / 161
32.7 Erfrechtelijke aspecten van de aanwijzing / 162
32.8 Gelijktijdig overlijden van verzekeringnemer en derde-begunstigde / 162
32.9 De verzekeringnemer wordt geacht zichzelf als begunstigde te hebben aangewezen als een aanwijzing ontbreekt / 163
32.10 Vormvereiste en uitleg van de aanwijzing / 163
33 De aanvaarding / 164
34 Overdracht van rechten uit een sommenverzekering / 165
35 Pandrecht / 167
35.1 Aanwijzing van een derde als pandhouder / 167
35.2 Vestiging van recht van pand / 167
35.3 Afdracht van een verhaalsoverschot door de pandhouder / 168
36 De verzekeringnemer heeft in sommige gevallen toestemming nodig / 169
37 Onwaardigheid / 170

HOOFDSTUK IV
Afd. 7.17.3 § 2 BW – Levensverzekering / 173
38 Omschrijving van levensverzekering / 173
39 Gevolgen van verzaking van de mededelingsplicht in geval van levensverzekering / 173
40 Uitvaartverzekering / 174
40.1 Niet alle bepalingen betreffende levensverzekering zijn van toepassing op uitvaartverzekering / 174
40.2 De uitkering ter zake van uitvaartverzekering is niet vatbaar voor uitwinning / 175
41 Opzegging, ontbinding en verval van de levensverzekering / 175
42 Rechten tot afkoop, tot premievrij maken en tot belening / 176
42.1 Inleiding / 176
42.2 Afkoop van levensverzekeringen / 176
42.3 Premievrij maken van levensverzekeringen / 178
42.4 Belening van levensverzekering / 178
43 Beëindiging of wijziging van de verzekering met een afkoopwaarde of een premievrije waarde / 179
43.1 Inleiding / 179
43.2 Uitblijven van betaling van vervolgpremie / 179
43.3 Gevolgen van het uitblijven van betaling van de vervolgpremie / 180
43.4 Intreden van de gevolgen van het achterwege blijven van premiebetaling / 181
43.5 Gevolgen van overlijden van de verzekerde door een uitgesloten oorzaak / 181
43.6 Gevolgen van opzegging wegens niet voldoen aan de mededelingsplicht / 182
44 Pandrecht en uitwinning / 183
44.1 Inleiding / 183
44.2 Uitoefening van het recht tot afkoop door de pandhouder / 184
44.3 Vereisten voor afkoop door de pandhouder / 184
44.4 Belening van de levensverzekering ter voldoening van de pandhouder / 185
44.5 Wijziging van de begunstiging door de pandhouder / 186
45 Verjaring van rechtsvorderingen tot het doen van een uitkering ter zake van levensverzekering / 187

Trefwoordenregister / 189
Artikelenregister / 195
Register uitspraken Hoge Raad / 205
Monografieën BW / 211