In mijn boek Alive and clicking betoog ik waarom er in een tijd van filterbubbels, nepnieuws en polarisatie toch hoop is voor de democratie. Naast analyses en wetenschappelijk onderzoek draag ik inspirerende voorbeelden en oplossingen aan voor een inclusieve democratie met meer burgerinspraak en participatie.
Tegen de populaire opvattingen in
Wanneer het over de toekomst van democratie en technologie gaat, dan gaat het vaak over de desastreuze gevolgen van nepnieuws en filterbubbels. Uit mijn onderzoek blijkt echter dat het genuanceerder ligt. Nepnieuws verspreidt zich inderdaad sneller dan ander nieuws, maar wetenschappers hebben onlangs ontdekt dat dit niet komt doordat algoritmen nepnieuws sneller verspreiden. Maar doordat mensen dit doen. Nepnieuws vormt wel degelijk een probleem, maar als we het probleem willen oplossen dan zijn we er niet door alleen de algoritmen aan te passen. In mijn boek gebruik ik de metafoor van een zaklamp: We bekijken problemen zoals nepnieuws vaak met een zaklamp in een donkere ruimte. Je ziet dan echter maar een klein deel van het onderliggende probleem. Ik probeer met het boek de lichtschakelaar aan te zetten, zodat we een beter begrip krijgen van het geheel en de onderlinge verhoudingen. Dit is nodig om de problemen ook echt op te kunnen lossen.
Jongeren zijn niet apolitiek
In de toekomst van de democratie zijn de jongere generaties aan zet. Zeker, jongeren gaan relatief minder vaak naar stembureaus. Maar op straat en social media zijn ze ontzettend maatschappelijk betrokken. In Alive and Clicking spreek ik over een nieuwe protestgeneratie. Denk bijvoorbeeld aan de massale opkomst bij protestbewegingen over het klimaat of #BlackLivesMatter. Jongeren willen gehoord worden en hebben serieuze ideeën over de toekomst. Voor mijn boek schreven jongeren uit Pakistan, Afrika en Amerika ‘Dear Democracy’-essays. Deze essays bieden hoop en perspectief voor de toekomst. Ook hier is nuance op zijn plek; terwijl volwassenen verzuchten dat jongeren vastgeplakt zitten aan hun telefoonscherm, blijkt uit onderzoek dat zij juist bewust omgaan met technologie. We moeten ze alleen anders benaderen. Ik pleit ervoor dat we dit opbloeiende (digitale) activisme een plek geven in het politieke systeem.
Kickstart voor een digitale democratie
In mijn zoektocht naar oplossingen kwam ik overal ter wereld inspirerende initiatieven tegen, waarin met democratische vernieuwing wordt geëxperimenteerd. Audrey Tang, de Taiwanese Minister van Digitale Zaken, bewijst al dat technologie en politiek kunnen samensmelten, om zo nieuwe vormen van burgerinspraak mogelijk te maken. Het platform vTaiwan komt direct voort uit revolutie en activisme. Op dit platform kunnen burgers online en offline meebeslissen over wetsvoorstellen of overheidsinitiatieven. Ze kunnen zich abonneren op onderwerpen, stemmen, maar ook zelf voorstellen indienen en medestanders vinden. De voornaamste taak van de overheid is om het proces te faciliteren. Vanuit het Nieuwe Kiezen ontwikkel ik zelf ook al een aantal jaren experimenten, zoals thematische schaduwverkiezingen dit jaar in twee grote steden. Ook in Nederland staat democratische vernieuwing op de agenda.
Aan de slag!
Als we de democratie serieus nemen, moeten we deze vormgeven voor de komende generaties. Hoe kunnen we de kloof tussen burger en politiek verkleinen? En welke rol kan technologie hierin spelen? De kunst is om het licht in de duisternis te zien. In mijn boek neem ik je mee langs hoopvolle voorbeelden en bied ik concrete handvatten om zelf aan de slag te gaan met de toekomst van de democratie.
Over Rudy Van Belkom
Rudy van Belkom (1984) is directeur van Stichting Toekomstbeeld der Techniek en doet onderzoek naar de mogelijke invloed van technologie op de toekomst van de democratie. Eerder ontwikkelde hij de Technologie Kieswijzer, een speciale stemhulp over tech-gerelateerde onderwerpen. Maar liefst 30.000 mensen maakten gebruik van deze kieswijzer.
