In dit boek zetten wij bestuurders (raden van bestuur, raden van commissarissen, directies, toezichthouders, ed.) aan tot reflectie op de eigen bijdrage aan meervoudige waarderealisatie in een complexe omgeving. Wij wijzen op de vaak gebrekkige strategische keuzes en de futloze uitvoering daarvan waarvan een forse underperformance het gevolg is en waardoor soms de ‘barbaren’ op de koffie komen. We schetsen de noodzaak tot een dwingender governance in een one-tier board waarbij toezichthouders dichter op het bestuur zitten. We moeten af van trots die op weinig tot niets is gebaseerd! (dus: Exit Fantoomtrots).
Drie zaken stippen we in het boek nadrukkelijk aan:
Prettig geprijsde, onderbenutte assets
Op de een of andere wijze ontlenen we in Nederland nog een soort trots, een ‘Oranjegevoel’, aan vaderlandse bedrijven die de laatste decennia ‘van de beurs zijn geplukt’, vaak door al dan niet buitenlandse ‘barbaren en sprinkhanen’. Het zijn er inmiddels tientallen…
Dat had toch eigenlijk niet mogen gebeuren?! Prachtige bedrijven, nationaal erfgoed. En telkens als zo iets wéér dreigt te gebeuren dan is ons land te klein. Echter, wij leggen uit dat die ‘opkopers’ gewoon goede zaken doen die bestuurders van weggeplukte ondernemingen zelf verzaken.
Liever lui dan moe
Wij zijn van mening dat bedrijven het over zichzelf afroepen wanneer zij van de beurs worden gehaald: obligate positionering, weinig houdbaar onderscheidend vermogen, te veel op de winkel passen, risico-aversie, status quo, geen uitdagend verhaal, het niet nemen van verantwoordelijkheid, het uitpersen van moeder aarde en werknemers, belasten van het milieu, gebrek aan innovatie, et cetera; kortom men is gemakzuchtig geworden. Dit leidt nagenoeg altijd tot een te geringe kasstroom waarmee ook de factor kapitaal tekort wordt gedaan. Dat, vinden wij, moet dus anders. Dit nodigt andere partijen ook uit de onderneming over te nemen en de aanwezige bezittingen (vaak veel) beter te benutten.
Als externe partijen wel actief interesse in een bedrijf tonen, zou deze belangstelling volgens ons dus moeten uitnodigen tot oprechte en stevige zelfreflectie, zelfkritiek en hopelijk alertheid, gecombineerd met opwaarts corrigerende acties. Externe partijen zien kennelijk dan wel potentie wat die bedrijven zelf niet zagen (of willen zien).
Activistisch toezichthouden
Wij zijn van mening dat dit alles vraagt om een inspirerender én dwingender governance (activistisch toezichthouden), een strakke blik op die meervoudige waarderealisatie en het beter benutten van alle bezittingen die in organisaties liggen opgesloten. Dan kan in de governance ook een nieuwe verdeling worden gekozen: laat het bestuur zich richten op de executie en de implementatie van de strategie en de P&L, de kortere termijn dus. Het toezicht kan zich dan richten op de langere termijn en het formuleren van de strategie en het benutten van de bezittingen die op de balans zijn te vinden. Daarmee gooien we de knuppel in het gezapige bestuurdershok…
Wek de barbaar in jezelf tot leven – dat leidt tot anders durven kijken en dus méér zien. Sterker nog, volgens Nobelprijswinnaar en natuurkundige Max Planck verandert daardoor ook de werkelijkheid vanzelf. Opdat trots weer gerechtvaardigde trots wordt, trots op wat was, wat is en wat komt.
Over Leen Paape
Leen Paape is hoogleraar Corporate Governance op Nyenrode Business Universiteit. Daarnaast is hij toezichthouder/commissaris bij het IMF in Washington, Univé Dichtbij, ABP, SNS Reaal Pensioenfonds en Stichting BOOR in Rotterdam. Daarnaast is hij actief in de Nederlandse Beroepsorganisatie van Accountants als voorzitter van de Signaleringsraad en de Raad voor de Praktijkopleidingen.
Hij is opgeleid aan de Militaire Academie in Breda en afgestudeerd als Registeraccountant. Zijn carrière leidde hem na Defensie achtereenvolgens naar KLM, PwC, Protiviti en Nyenrode, alwaar hij bijna 10 jaar actief was als bestuurder.
Hij draagt graag bij aan het oplossen van complexe, maatschappelijk relevante vraagstukken en zet zijn bestuurlijke ervaring en netwerk hiervoor graag in. Zijn kracht ligt in het snel kunnen doorgronden van de context waarbinnen organisaties zich bevinden en het daarmee verkrijgen van zicht op het grotere plaatje zodat de discussie naar een hoger niveau getild kan worden. Het bij elkaar brengen van verschillende inzichten waardoor oplossingen kunnen worden gevonden die anders niet gevonden kunnen worden geeft energie (out of the box denken). Hij zoekt graag vernieuwing en heeft grote interesse in de veranderingen op ons afkomen en de daarmee samenhangende vraagstukken. Als mens werkt hij op basis van wederzijds vertrouwen en zoekt naar hetgeen ons verbindt waarmee voor organisaties/teams/medewerkers de mogelijkheid ontstaat om prestaties te verbeteren en zichzelf verder te kunnen ontwikkelen.
Leen schreef vele artikelen en enkele boeken op het terrein van governance, risicomanagement en bedrijfsvoering/interne beheersing.
Over Leo van de Voort
Leo van de Voort is klankbord voor Raden van Toezicht en Bestuurders met een serieus transitieprobleem. Daarnaast is hij een veel gevraagd spreker en publicist. Zo schreef hij veelvuldig voor FD, Elsevier, FEM, Holland Management Review, Tijdschrift voor Corporate Finance en diverse kranten en tijdschriften. Leo is partner bij Fuel for Living Strategies (en Fuel Participations).
