1. Doe aan verwachtingsmanagement. ‘Hoop is een uitgestelde teleurstelling’, is een ietwat verbasterde quote van filosoof Friedrich Nietzsche. Zo staat dat letterlijk in mijn boek. Ken je eigen verwachtingen en spreek ze uit. ‘Trek je vader aan de jas’, zegt opvolger Bob. Dat kan natuurlijk ook je moeder zijn. De overdrager heeft een verantwoordelijkheid om de opvolging goed te regelen, maar als opvolger ben je verantwoordelijk voor je eigen leven. Word geen speelbal van valse hoop en onuitgesproken verwachtingen.
2. Vraag jezelf af hoeveel je bereid bent om van jezelf te geven. Dit boek helpt opvolgers om zich geestelijk goed voor te bereiden op een overname. Het laat je nadenken over jezelf, je familie en de toekomst. Het helpt om kaders te stellen. Weet wat je wilt en kunt, maar bepaal bijvoorbeeld ook voor jezelf hoeveel geduld je wilt en kunt opbrengen. Een overnametraject kan jaren duren. Als je jezelf goed kent, weet je ook wanneer jij het beste tot je recht komt. Kan jij jezelf zijn in het familiebedrijf, of mag je daarop even wat inleveren zolang de transitie duurt? ‘Volg je onderbuikgevoel’, zegt opvolgster Rian in mijn boek.
3. Ken de overeenkomsten en verschillen tussen jezelf, je ouders en je broers en zussen waar je eventueel mee gaat samenwerken. Ik merk dat bij jonge opvolgers het besef er nog niet altijd is wat er verandert zodra er bijvoorbeeld partners in het spel zijn, kinderen komen of als het bedrijf door een crisis gaat. Het is daarom goed om ieders drijfveren en belangen goed te kennen. De een is misschien ook wat stressbestendiger dan de ander en reageert daarom wat anders. Uit onderzoek blijkt dat de oudste zoon of dochter vaak loyaler is dan de volgende kinderen in rij. Die kunnen op hun beurt weer materialistischer ingesteld zijn. Onbegrip voor elkaar kan later tot conflicten leiden. Opvolger Rowin zegt daarover: ‘Benoem het als je het niet met elkaar eens bent’.
De situaties in familiebedrijven kunnen enorm verschillen, maar de problemen lijken vaak overeen te komen. Opvolgers vinden veel herkenning in elkaars verhalen en ik vond het tijd om deze verhalen te delen. Ook mijn verhaal staat in het boek, want ik ben - zoals dat dan genoemd wordt – een ervaringsdeskundige. Ik ontdekte toen ik met mijn man in het bedrijf van mijn familie werkte, dat er vooral veel aandacht is voor de financiële en fiscale kant van een overname. Later leerde ik dat de sleutel tot succes vooral bij goede communicatie en een goede voorbereiding van de opvolger ligt. Een goede financiële en strategische planning is maar voor een klein gedeelte een reden voor het falen, zo blijkt uit onderzoek. Toch wordt de financieel adviseur - vaak de vertrouwenspersoon van de overdrager - als eerste geraadpleegd. Met mijn boek wil ik aandacht vragen voor de ‘zachte kant’ van opvolging, waarmee enorm veel winst valt te behalen. Het is mijn missie om overnames vaker succesvol én in harmonie te laten verlopen.