De kracht van Theorie U - Samen complexe vraagstukken aanpakken in het publieke domein

Waar begin je, hoe pak je het aan? Sluit je jezelf een paar dagen op om achter je laptop een plan te maken? Ga je anderen vragen hoe zij het aanpakken? Wordt het een project, een programma, een opgave? En wat is ook alweer het verschil? Je moet aan de bak alleen het vraagstuk heeft geen duidelijk begin en al helemaal geen gedefinieerd einde?

Geen nood. Er is nu het boek De kracht van Theorie U over hoe je complexe vraagstukken aanpakt in het publieke domein. De basis is de krachtige Theorie U, ontwikkeld door hoogleraar Otto Scharmer van het Massachusetts Institute of Technology in Amerika. Maar verwacht geen theorie. Het is een praktisch DOE-boek. Je kunt er vandaag mee aan de slag.

Werkvormen

In vijf stappen nemen we je mee in de aanpak van het vraagstuk. Dat doe je niet alleen, maar samen met zoveel mogelijk stakeholders. Want een van de uitgangspunten is’the whole system in the room. Het boek biedt stap-voor-stap werkvormen voor de verschillende fasen van Theorie U, van elkaar inspireren tot en met samen creëren. Begin met de introductie en volg de hoofdstukken in volgorde van de stappen. Je hoeft niet alle werkvormen te doen, maak een keuze. Per werkvorm is er een heldere uitleg wat je nodig hebt en hoe je het aanpakt. Ook de moeilijkheidsgraad van de werkvorm staat aangegeven.

Wij zijn vijf veranderaars die samen meer dan honderd jaar ervaring hebben met het begeleiden van grote veranderingen: Eric Edens, Ilona Goessens, Nancy Kalbvleesch, Jannet Koster en Ietze Oostinga van Perron2030. We hebben onze ervaringen opgeschreven in het boek, en die voorzien van praktische werkvormen.

De stappen in de U

De eerste stap in de U is Verkennen. Dit is de fase die gaat over verkennen in de breedste zin. Met een frisse blik kijken naar wat er is en wat er van belang is. Je vooringenomen aannames en ideeën zet je even opzij. Je kijkt zonder te oordelen neutraal en kritisch naar wat er werkelijk is.

De tweede stap in de U is Verwonderen. Daar waar stap 1, Verkennen, meer in het teken staat van denken, staat deze stap, Verwonderen, meer in het teken van (aan)voelen. De eerste informatie rondom het vraagstuk is in beeld gebracht.

De derde stap in de U is Verbeelden. Onder in de U is het punt van reflectie op wat je werkelijk waarneemt. Het is een keerpunt vanuit je waarneming op weg naar actie. Hier is vaak een moment van verstilling en van niet-weten. In de praktijk kan het onder in de U ongemakkelijk voelen en behoor je dit ongemak door te maken. Aan het einde van deze stap ontstaat echter ook de wil tot actie.

De vierde stap in de U is Vormgeven, rechtsmidden. Deze stap gaat over het komen tot oplossingen, prototypes, ideeën. Het begin van de weg omhoog. Hier wordt gewerkt aan een veranderaanpak en worden zaken uitgeprobeerd.

De vijfde en laatste stap in de U is die van het Verwezenlijken. We zijn dan rechtsboven aangekomen in de U. Dit is de fase waarin alles samenkomt wat er in alle andere fases is gecreëerd.

De stappen in de U doorloop je meerdere keren. Begin bijvoorbeeld met een kleine groep om meer zicht op je vraagstuk en de aanpak te krijgen. En als je de smaak eenmaal te pakken hebt, dan wil (en kun) je niet meer zonder. Dat is de kracht van Theorie U!