Na twaalf keer De Rode Hoed in Amsterdam en één keer de SS Rotterdam was nu de voormalige Prodentfabriek in Amersfoort het toneel van het jaarlijkse Managementboekengala en de uitreiking van de prijs voor het beste managementboek van het jaar. Dat had te maken met de opzet van de avond: in plaats van een centraal programma had de organisatie gekozen voor een Parade-achtige opzet. De acteurs van Troje hadden uiteenlopende acts voorbereid en verschillende bekende sprekers uit het circuit kregen de gelegenheid hun verhaal te vertellen. Er waren twee kleine amfitheaters ingericht, er stond een kampeerbus geparkeerd, er waren zelfs enkele tipi’s en tenten opgezet. Je kon naar het wat serieuzere verhaal van corporate antropoloog Daniëlle Braun gaan luisteren, een van de winnaars van vorig jaar, je kon je laten ontmoedigen door de geestige voordracht van schrijver Henk Rijks, je kon je in de kampeerbus laven aan de woorden van de oude hippie Mark Kingsford, je kon je zelfs in bed laten instoppen en voorgelezen worden. Maar als je liever wilde netwerken, kon dat ook, ouderwets aan de bar.
De optredens waren de opmaat naar het hoogtepunt van de avond, de uitreiking van de prijs voor het Managementboek van het Jaar 2017. De jury onder leiding van José Otte had vijf boeken op de shortlist gezet. Ze had het een voorrecht gevonden om zo dicht op de huid van de tijd te mogen zitten, vertelde Otte. De wereld verandert snel en in de managementboeken die verschijnen, is zichtbaar hoe de voorhoede van de managementschrijvers over nieuwe vormen van management en nieuwe organisatiestructuren denkt. ‘Ik voelde mij als een kind in de snoepwinkel’, zei Otte. ‘Gedurende het hele proces van beoordelen en jureren kwamen wij er achter dat er een rode draad terug te vinden was in de boeken die wij te lezen kregen, en zeker in de boeken die wij uiteindelijk op de shortlist hebben geplaatst: zij gaan uit van een nieuw wereldbeeld en proberen een antwoord te formuleren over hoe managers daar op kunnen reageren en hoe wij onze organisaties opnieuw kunnen inrichten. Soms provocatief, soms op meer verhalende wijze, maar altijd interessant.’
De manager en de lezer
Hoe de genomineerde auteurs dat nieuwe wereldbeeld hadden vertaald voor de lezer, was een belangrijk criterium bij de jurering, vertelde Otte naderhand. ‘Je kunt vaststellen dat wij op dit moment in een tussenfase zitten, dat ons beeld van de wereld aan het kantelen is. Dan is het niet meer zo interessant om een boek te lezen dat van de 1.0 wereld uitgaat. Dat is een opvatting die door de hele jury werd gedeeld.’
De jury wilde graag een boek bekronen dat behalve aan de gebruikelijke criteria – relevantie, actualiteit, leesbaarheid, bestendigheid, onderbouwing, verzorging – ook zou voldoen aan een extra criterium, namelijk dat het geschikt zou zijn voor elke lezer die geïnteresseerd is in managementboeken. ‘We hebben met Kees Visser van Managementboek uitgebreid gesproken over wie de manager is, wie je kunt beschouwen als de lezer. Wanneer je kijkt naar de veranderingen in organisatiestructuren, zie je dat het aantal managementlagen vermindert en dat er minder managers zijn. Het beeld van de potentiële lezer wordt daardoor diffuser, hij wordt steeds breder. Dat is een ontwikkeling waar wij rekening mee hebben gehouden.’
Innovatiedoolhof
Na haar loftuitingen aan alle genomineerde auteurs, deed Otte vakkundig wat van een juryvoorzitter verwacht mag worden: de spanning tijdens het gala opvoeren tot het moment suprême, de toekenning van de prijs. Het Managementboek van het Jaar 2017 werd Het innovatiedoolhof van innovatiedeskundige Gijs van Wulfen, een boek dat dat met behulp van vier verschillende routes eigenlijk iedereen de helpende hand kan bieden bij vernieuwen en innoveren. ‘Het boek is zinvol wanneer je radicale vernieuwingen moet doorvoeren, maar ook wanneer je je relatie met je klant wilt verbeteren’, zei Otte.
Gijs van Wulfen was overvallen. ‘Om eerlijk te zijn was ik niet eens zenuwachtig’, bekende hij. ‘Ik had nergens rekening mee gehouden. Ik ben de laatste jaren over de hele wereld beroemd geworden, behalve in Nederland. Tijdens het gala kwam er nog iemand naar mij toe die mij vroeg of ik wel eens lezingen houd. Ik doe niet anders, van Kaapstad tot Canada, van Turkije tot Tokio. Mijn carrière is er één als uit een jongensboek. Misschien dat deze prijs mij kan helpen ook in Nederland wat meer bekendheid te krijgen.’
Zijn dankwoord gebruikte Van Wulfen om een fabel te vertellen over drie kikkers, die uit verveling besluiten een hoge berg te bestormen. De eerste twee haken na waarschuwingen van buitenstaanders één voor één af, de derde haalt meer dood dan levend de top. De derde kikker bleek doof. Een geestig verhaal om duidelijk te maken dat je als manager heel goed moet weten waar je mee bezig bent, juist als je aan het innoveren bent. In Het innovatiedoolhof neemt Van Wulfen je bij de hand en leert hij je eerst een paar stappen terug te doen voordat je als een blinde – of dove – de berg bestormt.
LinkedIn influencer
Het innovatiedoolhof is het derde boek van Van Wulfen sinds hij in 2002 besloot voor zichzelf te beginnen. Voor die tijd had hij als marketeer in de foodsector gewerkt en was hij als adviseur aan Boer & Croon verbonden geweest. Daar begeleidde hij grote bezuinigingsoperaties en trok hij van spiegelgebouw naar spiegelgebouw, vertelt hij. ‘Ik had een chique auto, maar ik begon mij op een bepaald moment af te vragen wat nu precies mijn toegevoegde waarde was.’ Twee jaar lang volgde hij in België een creativiteitscursus, die hem samen met zijn ervaring hielp bij het bedenken van een innovatiemethode. Zijn ideeën schreef hij op in zijn eerste boek, Nieuwe producten en diensten bedenken. ‘Dat verscheen lang voor YouTube en Business Model Generatie, moet je beseffen.’
In de loop der jaren begon hij ook te bloggen, in het Engels. Maar zijn carrière kreeg een beslissende wending toen hij besloot de ideeën uit zijn tweede boek, De Innovatie Expeditie, op LinkedIn te plaatsen. ‘Opeens had ik in drie dagen 100.000 likes en was ik driekwart dag bezig de comments te beantwoorden. ‘ LinkedIn nam hem in 2012 op in de lijst van 150 belangrijkste influencers, naast grote namen als Arianna Huffington, Richard Branson, Bill Gates en Barack Obama. ‘Sinds die tijd vlieg ik de hele wereld over om mijn verhaal te vertellen. Mensen die over innovatie spreken, hebben het vaak over de methode van de start-up: zij beginnen met een nieuw idee. De Innovatie Expeditie is een boek dat juist bedoeld is om oude olifanten weer te laten dansen. Ik wilde ook de oude olietankers helpen.’ Niet in de rol van adviseur, overigens. Hij vindt juist dat organisaties het zelf moeten doen. Maar hij kan ze wel ideeën aanreiken over hoe zij het moeten doen. ‘Ik ben een soort superspecialist geworden op een heel klein onderwerp: hoe je met innovatie van start moet gaan.’ En dat blijkt in goede aarde te vallen, gezien zijn drukke agenda. ‘Hoe meer mensen ik kan helpen, hoe meer ik daar van geniet.’
Eerste bekroning
Ook voor Ina Boer, bij Van Duuren Management de uitgever van Gijs van Wulfen, was de toekenning van de prijs een primeur: ondanks zes eerdere nominaties, zowel bij haar vroegere werkgever Academic Publishers als bij Van Duuren, was nooit eerder een boek uit haar fonds bekroond. ‘Dit is ontzettend fijn, zeker met ons tienjarig bestaan aan het einde van 2017 in aantocht’, zei Boer. ‘Ik had er ook niet op gerekend, je weet tevoren nooit welke overwegingen de jury maakt. Maar ik ben heel erg blij.’
Het eerste boek van Van Wulfen als managementboekenauteur verscheen bij Pearson, maar toen dat managementboekenfonds werd opgeheven, kwam hij bij Van Duuren terecht. Bij de verschijning van De Innovatie Expeditie merkte Boer meteen dat zij met een bijzondere auteur te maken had. ‘Dat boek was al verschenen in het Engels, Gijs houdt de rechtenverkoop in het buitenland in eigen hand. Hij brengt bovendien zijn eigen vormgever mee, Frederik de Wal. Hij heeft zelf in de marketing gewerkt en heeft veel verstand van design. Natuurlijk hebben wij wel gesproken over de inhoud van Het innovatiedoolhof, maar hij weet precies wat hij erin wil hebben en waar hij naartoe wil.’
Boer hoopt dat de bekroning van het boek ook een positieve invloed zal hebben op het laatste boek van Van Wulfen, Innoveer jezelf, dat op dezelfde dag verscheen als de bekendmaking van de shortlist. ‘De inhoud van Innoveer jezelf ligt in het verlengde van Het innovatiedoolhof, maar is meer op het individu gericht: hoe kun je zelf innovatief zijn? Volgens Gijs kun je dat echt leren. Het is echt ook een uitstekend boek geworden. We hebben onze kandidaat voor Managementboek van het Jaar 2018 dus al klaarliggen.’
Over Hans van der Klis
Hans van der Klis is freelance journalist. Hij schrijft regelmatig artikelen voor Managementboek.
