Het einde van het kalenderjaar nadert. Een moment om stil te staan en vooruit te kijken. Maar het zijn zware tijden. Dagelijks worden we geconfronteerd met ellende uit Oekraïne, Afrika, Israël en Libanon. We zien polarisatie en bevinden ons in diverse transities. Jarenlange inflatie leidt onvermijdelijk tot bezuinigingen; dat is een economische wetmatigheid. En we zijn nog maar net hersteld van de coronacrisis.

Het begon vaak met een vlag aan de horizon. De mensen op de schepen kwamen doorgaans niet met de beste intenties. Al duizenden jaren werden er gebieden veroverd en oorspronkelijke bewoners verjaagd, tot slaaf gemaakt of vermoord.

In deze Uit de boeken wil ik het niet hebben over de techniek van luisteren. We beschikken gelukkig over veel meer luistervaardigheden en hebben diverse (on)getrainde zintuigen om mee te luisteren. In mijn zoektocht naar materiaal kwam ik al snel in compleet andere werelden. Buiten het managementdomein. Luisteren is aandacht geven. En dat kan op een heel veel manieren.

Er is geen betere tijd geweest om veranderkundige te zijn of te worden. Er zijn vele transities, sommige zwaarder dan de andere. En elke transitie is een traject, soms een worsteling, een pad met stekelstruiken en valkuilen. Met een beperkte garantie op succes. In deze aflevering van Uit de boeken gaat Bertrand Weegenaar in op de vele boeken die helpen om transities in goede banen te leiden.

Ik ben Bertrand. En ik lijd aan uitstelgedrag. Dit artikel is daar een voorbeeld van. Het onderwerp spookt al maanden door mijn hoofd. Na een hoop lezen en studeren in het voorjaar moest de grootste schrijfslag in augustus plaats gaan vinden. En toen in september. Ik vroeg en kreeg nog één nummer uitstel en …

Albert Einsten zei ooit: ‘Meer dan het verleden interesseert mij de toekomst, want daarin ben ik van plan te leven.’ Het verklaart misschien de fascinatie voor de toekomst, die we onder andere terugzien in de vele boeken die erover verschijnen, de opkomst van de trendindustrie, en de vele managementboeken en -methoden die grip op die toekomst beloven. Bertrand Weegenaar doet een greep in wat er zoal te lezen valt over dit bewogen onderwerp.

Het werd net niet het Managementboek van het Jaar 2023, maar was wel één van de belangrijkste kandidaten voor deze titel: ‘De Blauwe Fabel’. Een boek over een eeuw lang KLM. Het is van de hand van onderzoeksjournalist Ties Joosten die van het onderzoeksplatform Follow the Money de ruimte heeft kreeg dit gedegen en zeer goed leesbare verhaal te vertellen.  

De laatste jaren ontstonden een aantal jonge uitgeverijen, gericht op onderzoeksjournalistiek. We bespreken er drie: Vrij Nederland, De Correspondent en Follow the Money. Deze eerste aflevering gaat over de boeken die opinietijdschrift Vrij Nederland (VN) sinds een aantal jaren in eigen beheer uitgeeft. 

De toekomst inspireert filmmakers, science fiction auteurs, kunstenaars en game-makers. Innovaties als Web 3.0., metaverse en blockchain komen oorspronkelijk uit hun koker. Inmiddels zijn ze werkelijkheid gemaakt door ingenieuze techneuten en uitvinders. En daardoor worden ze steeds relevanter voor organisaties.

Als je drie jaar terug een discussie voerde over pensioenen, of praatte over klimaat en andere langetermijnproblemen, dan was dat al ingewikkeld. We kwamen er toen al niet uit. Na een wereldwijde pandemie en een oorlog in het hart van Europa met één nucleaire mogendheid, is de discussie nog complexer geworden. 

Corona, inflatie, stikstof en klimaat. Het zijn crisissen die transities noodzakelijk maken. Ze verdienen aandacht en... een verhaal. Deze Uit de boeken richt zich op de vraag hoe realistische en optimistische verhalen een rol kunnen spelen bij de broodnodige transitie. Transities en verhalen hebben namelijk een belangrijke overeenkomst: Ze brengen ons allebei van de ene naar een andere situatie.