Na eerder al te hebben gewaarschuwd tegen de dominantie van Wall Street (in Vrije val), waarschuwt Columbia University-professor Joseph Stiglitz in Price of Inequality tegen de groeiende kloof tussen arm en rijk in het land. Die is momenteel zo groot dat van Amerika’s legendarische opwaarste mobiliteit praktisch niets meer over is, ook al gelooft zeven op de tien inwoners nog steeds het tegenovergestelde.
Stiglitz schaart zich in het rijtje academici dat de moraliteit in het kapitalisme weer wil herstellen, zoals Paul Krugman (Stop deze depressie NU), Robert Reich (Aftershock), en Michael J. Sandel (Niet alles is te koop). Hij onderscheidt zich door de schuld voornamelijk te leggen bij de zogeheten ‘rent-seekers’: kapitaalkrachtige individuen die hun vermogen laten groeien door koerswinsten en speculatie, in plaats van door investeringen in innovaties.
Deze superrijken hebben minder openbare voorzieningen nodig en proberen de macht van de overheid te beknotten, omdat ze bang zijn dat een sterkere staat zal leiden tot een herverdeling van de welvaart. Op die manier hebben ze succesvol gelobbyed voor een structurele onderinvestering in onderwijs en infrastructuur, waardoor een groot deel van de bevolking er niet meer in slaagt zijn volle potentie te benutten. De trend kan zelfs een bedreiging vormen voor het democratische proces, tot het punt waar het adagium ‘één persoon, één stem’ afglijdt tot het cynische ‘één dollar, één stem’.
Dergelijke doemscenario’s klinken misschien wat ver-van-ons-bed in Nederland, waar politici zich nog steeds kunnen laten ontvallen dat nivelleren een feest is. Toch geeft Stiglitz als ras-Keynesiaan ook de voorstanders van harde bezuinigingen geen gelegenheid om comfortabel achterover te leunen: ‘Geen enkele grote economie is ooit door financiële strengheid een recessie te boven gekomen.’
Een uitspraak die wellicht ook door Europa ter harte zou kunnen worden genomen.
Over Jeroen Ansink
Jeroen Ansink is journalist in New York. Hij schrijft en schreef onder meer voor HP/De Tijd, Elsevier Weekly Magazine en Fortune.com. Voor Managementboek schrijft hij interviews. Ansink voltooide een vrij doctoraal in de Letteren aan de Radboud Universiteit in Nijmegen en behaalde het certificaat Business Journalism aan de Wharton Business School aan de Universiteit van Pennsylvania.
