Grensoverschrijdend gedrag is sinds The Voice niet meer weg te denken uit de media. Niet alleen in Nederland, maar ook internationaal. Steeds meer situaties zijn er sinds die tijd in de openbaarheid gekomen. Tegelijkertijd zie je dat organisaties worstelen met het onderwerp en behoefte hebben aan praktische handvatten voor zowel het voorkomen als het aanpakken van grensoverschrijdend gedrag.
Cultuur
Sociale veiligheid in relatie tot ongewenst gedrag betekent dat medewerkers zich beschermd en ondersteund voelen als ze te maken krijgen met ongepast gedrag. Het gaat er niet alleen om dat je formeel beleid hebt, maar vooral dat je een cultuur creëert waarin elke medewerker actief wordt betrokken bij het voorkomen en aanpakken van ongewenst gedrag. In een sociaal veilige omgeving voelt iedereen zich vrij om zichzelf te zijn en ideeën en zorgen te delen zonder angst voor negatieve gevolgen. Constructieve feedback, een inhoudelijke discussie of het uitoefenen van gezag en leiderschap in overeenstemming met de functie vallen niet onder ongewenst gedrag. Mits dit uiteraard op respectvolle wijze gebeurt.
Percepties lopen uiteen
De grenzen tussen wat wel en niet als ongewenst wordt beschouwd, kunnen soms onduidelijk zijn. Ook omdat de percepties en verwachtingen daarover zo uiteenlopen. Wat voor de ene persoon een dolletje is, is voor de ander ongewenst gedrag en reden om ‘juridische’ stappen te ondernemen. Daarom is het van belang dat je zorgt voor heldere richtlijnen en beleidsmaatregelen. Medewerkers moeten worden aangemoedigd om eventuele zorgen of twijfels te delen met de organisatie.
Een brede kijk op wat je als ongewenst beschouwt – verder dan standaardomschrijvingen als agressie, geweld, pesten, (seksuele) intimidatie en discriminatie – is belangrijk als je een cultuur van respect, gelijkheid en inclusie wilt bevorderen. Voorbeelden als micro-agressie, uitsluiting, een onredelijke werkdruk of een gebrek aan respectvolle communicatie horen ook bij gedrag wat als ongewenst wordt ervaren.
Altijd maatwerk
Er bestaat geen onze-size-fits-all-oplossing. Hoewel bepaalde algemene principes en best practices nuttig zijn, is het niet goed om als organisatie alleen te vertrouwen op standaardadvies. Je kunt ook niet vasthouden aan wat je altijd al deed, terwijl de wereld om je heen voortdurend verandert.
Elke organisatie is uniek en heeft haar eigen specifieke uitdagingen met het identificeren van risicofactoren, het ontwikkelen van effectieve preventiestrategieën en het bevorderen van diversiteit, inclusie en belonging. Dat laatste is het gevoel van verbondenheid en commitment. Risico’s van ongewenst gedrag zijn afhankelijk van de branche en de context van de organisatie. Denk daarbij bijvoorbeeld aan werktijden, machtsverhoudingen, hiërarchie, locatie, cultuur en samenwerkingen met derden.
Wat echter voor alle organisaties hetzelfde is, is dat je de verplichting hebt voor je medewerkers een sociaal veilige werkomgeving te realiseren en dat je opstaat als daarvan afwijkingen plaatsvinden. Het gaat erom dat je open communicatie en respect voor verschillende perspectieven in de organisatie stimuleert. Fouten maken mag, maar het is belangrijk daarvan te leren en verder te kijken dan naar wat we altijd al deden.
Voortdurende verandering
Ongewenst gedrag is een onderwerp dat voortdurend evolueert en waar nieuwe inzichten en perspectieven nodig zijn. Bestuurders, leidinggevenden, managers, hr-professionals en communicatieprofessionals: stop het zwijgen en neem de leiding in het voorkomen en aanpakken van ongewenst gedrag. Wees bereid om traditionele denkwijzen los te laten en de weerstand in de organisatie te overwinnen. Kijk ook niet weg bij afwijkingen. Het verdwijnt namelijk niet vanzelf, en als je niets doet wordt het onderdeel van de cultuur.
De sleutel tot verandering vind je in ons boek Stop het zwijgen. In alle organisaties moet het gesprek gevoerd worden over de sociaal veilige werkomgeving. Stop het zwijgen biedt daarvoor de praktische handvatten. Beschouw het als een praktische toolkit die de organisatie en ieders positie daarbinnen absoluut ten goede komt.
Over Karin Bosman
Karin Bosman is oprichter van Report App en ervaringsdeskundige. Ze helpt organisaties een blijvende impact te realiseren voor een gezonde en veilige werkplek.
Over Frank Peters
Frank Peters is oprichter van VIRTUS Communications (2014). Daarvoor gaf hij bijna 19 jaar leiding aan de Nederlandse vestiging van het internationale PR-netwerk Porter Novelli. Hij zit ruim 30 jaar in het communicatievak en zijn specialismen zijn reputatiemanagement, issuemanagement en crisiscommunicatie. Hij is o.m. de auteur van Het juiste doen als niemand kijkt en Van Winst naar Waarde.
