Terwijl de oplossing zo simpel kan zijn: detecteer een probleem tot een feit, en buig dit vervolgens om tot een kans. Verval niet in de zeurstand door telkens ‘ja-maar’ te roepen, maar benader een probleem met open vizier, en zeg ‘ja-en’. Denk een probleem om tot mogelijkheid. Schrijft Gunster.
Gaap?! Is dit het zoveelste zelfhulpboek dat overloopt van open deuren? Nee. Gunster giet een enkele keer wat oude wijn in een nieuwe zak, maar zijn boek is al met al origineel en scherp. En zet aan tot denken. Dat komt onder meer door de kracht en reikwijdte van zijn voorbeelden. Hij surft moeiteloos van het probleem van de seksistische werksfeer bij het Mexicaanse Avon, naar de burgemeester van Bloemendaal die last heeft van een luid borrelend stoma. Van zijn zoons die niet gezond willen eten naar de Amerikaanse drooglegging die uiteindelijk jammerlijk mislukte. Allemaal cases met boeiende uitkomsten.
Gunster wil zijn lezer leren hoe die een probleem moet omdenken naar een mogelijkheid. Dat is in zijn ogen niets anders dan een technie die iedereen kan aanleren. Hij groepeert zijn technieken in vijftien strategieën. Passieve strategieën als wachten of accepteren, maar ook actievere, zoals verleiden, focussen of collaboreren. We lichten er twee toe.
Een van zijn strategieën gaat over het tonen van respect. Mohammed B. zweeg aanvankelijk hardnekkig in de rechtszaak over zijn moord op Theo van Gogh, omdat hij de Nederlandse rechtsstaat niet erkende. Tot aanklager Koos Plooy hem totaal onverwacht aansprak op de grondbeginselen van de islam. Plooy vroeg B.: ‘U was van mening dat Theo van Gogh een slecht moslim was. Maar alleen Allah mag toch op de dag des oordeels bepalen wie een goede moslim is en wie niet? Als dat zo is, is het dan in theorie mogelijk dat Van Gogh door Allah als een goed moslim beoordeeld zou kunnen worden?’ B. voelde zich toen wel gedwongen zijn stilzwijgen te verbreken: ‘Dat is juist. Ik kan niet uitsluiten dat ik het bij het verkeerde eind heb gehad.’ B. ging praten, omdat Plooy op het goede moment respect toonde.
Een andere strategie van Gunster is van een Hollandse nuchterheid: doorzetten! Niet blijven hangen in een probleem, maar stug doorgaan. Hij haalt allerlei voorbeelden aan van wetenschappers die door ‘door te prutsen’ toch nog tot hun gedroomde innovatie kwamen. Achteraf zijn er altijd mooie verhalen over de wijze waarop innovaties tot stand kwamen. Maar in werkelijkheid is het meestal een kwestie van ‘pielen en prutsen’, van blind doorgaan tot de puzzelstukjes eindelijk op hun plaats vallen. Terecht haalt Gunster hier de bekende uitspraak van Edison aan dat genialiteit voor 99 procent bestaat uit transpiratie, en voor 1 procent uit inspiratie.
Een van de prettige kanten van dit boek: voormalig theaterregisseur Gunster is wars van getheoretiseer. Hij valt zijn lezer niet lastig met quasi-analytische modellen en academische prietpraat. Dat je doorleest, komt ook door zijn toegankelijke schrijfstijl. Geestig en to-the-point. Prima boek.
Over Paul Groothengel
Paul Groothengel is freelance journalist.
