Het ontwerpen van een onderzoek

Op het gebied van methoden van onderzoek zijn vele handboeken geschreven. Een onderzoeker kan hier gebruik van maken. Echter over de problemen die iemand tegenkomt als hij een onderzoek wil opzetten, is aanzienlijk minder verschenen. Dit boek stelt de lezer in staat om zelfstandig een onderzoek op te zetten; deze zelfstandigheid is het kenmerk van wetenschappelijk onderzoek. Daarbij ben ik aangekomen bij de doelgroep van dit boek: promovendi, afstudeerders, promotoren en begeleiders. Een ieder vanuit zijn eigen rol en situatie. Startproblemen vormen dus een bron van onzekerheid voor zowel de uitvoerders als de begeleiders van het onderzoek. Te snel en ondoordacht aan het onderzoek beginnen, is een van de meest voorkomende tekortkomingen. Dit komt de kwaliteit van het onderzoeksproject niet ten goede. Bovendien is het niet bevorderlijk voor het plezier in het werk. Een goede en gedegen voorbereiding is van belang voordat je de diepte ingaat. Een goed spoorboekje zullen we maar zeggen. Volgens de auteurs is er vanuit methodische handboeken en opleidingen veel aandacht voor de uitvoering van een onderzoek: verzameling en analyse van het materiaal. Dit boek richt zich juist op de het ontwerpen van onderzoek. Een dergelijk ontwerp maakt van tevoren duidelijk wat het onderzoek moet opleveren en wat daarvoor allemaal moet gebeuren. Dit leidt tot een verhoging van de kwaliteit van de onderzoeksresultaten. Sterk vind ik dat Verschuren en Doorewaard aanraden om aanvullende methodologische literatuur te bestuderen, die aansluit bij de gekozen onderzoeksstrategie en -methoden. Verschillende onderdelen van het ontwerp worden toegelicht en uitgewerkt. Elk hoofdstuk bevat een praktijkvoorbeeld waarin de stof wordt geproblematiseerd. Daarna worden methoden, richtlijnen, procedures en methodieken uitgewerkt. Dit resulteert in een stappenplan, wat in een praktijkvoorbeeld wordt geconcretiseerd en gedemonstreerd. Het boek bevat tevens ondersteunend materiaal: www.ontwerpenvaneenonderzoek.nl. Als u dan toch aan wetenschappelijk onderzoek begint, waarbij een degelijk ontwerp en probleemstelling van wezenlijk belang zijn, neem dan ook 'De probleemstelling voor een onderzoek' van Piet Verschuren erbij. 'Het ontwerpen van een onderzoek' is een klassieker in methodologie die bij elke onderzoeker in de bibliotheek hoort te staan. Het boek is geheel vernieuwd van opzet, uitgebreid en bevat een breed spectrum aan voorbeelden. Het boek eist geen speciale voorkennis en leest gemakkelijk. De indruk van eenvoud zal wellicht snel veranderen als we in de praktijk een onderzoek ontwerpen. Hierbij is ook creativiteit, vakkennis en fantasie nodig. Het literatuuroverzicht is gerubriceerd overeenkomstig de onderdelen van dit boek. Deze bieden mogelijkheden voor verdere verbreding en verdieping zodra u na het ontwerp een onderzoek gaat uitvoeren. Goede wijn behoeft geen verdere krans.