Iedereen heeft wel eens iemand ontmoet die overtuigd is van de heilzame werking van een 'goede' ruzie, maar toch vermijden de meeste mensen conflicten. Waarom doen ze dat? Door de confrontatie niet aan te gaan, vermijdt u dat u moet onderzoeken wat uw beweegredenen zijn, ook hoeft u niet na te denken wat u van de situatie vindt en waarom u dat vindt. Zulk onderzoek kost tijd, die veel mensen denken niet te hebben, maar kan bovendien voor niet gewenste verrassingen zorgen. Maar door een conflict niet aan te gaan, wordt niet alleen de confrontatie vermeden, maar wordt ook niet gezegd waar het op staat. Een crisis vermijden betekent volgens de auteur maar al te vaak het frustreren van een beslissing en daarmee het tegengaan van gezamenlijke groei of verandering. Dat nu is een gemiste kans. Een conflict is een crisis in de relatie met iemand anders. Leidt dit dan meteen tot ruzie? Nee, dat gebeurt pas als iemand iets dat waardevol voor u is, waagt af te vallen of te dwarsbomen. Als de waarde die u belangrijk vindt uit het zicht dreigt te raken, wordt u ontevreden en boos. Dan krijgt u vaak een onaangenaam gevoel van binnen en dat gevoel probeert u op te heffen, maar ook zul u trachten alsnog het waardevolle te bereiken. Als dat niet lukt, escaleert het conflict vaak. Dat komt vooral doordat betrokkenen niet langer focussen op zichzelf en op hun doelen, maar op elkaar. En dat staat een verstandige beslissing meestal in de weg. Wat is nu de oplossing? Van de Ven belicht in 'Ruzie in de tent' conflicten vanuit verschillende invalshoeken en geeft strategieën en praktische tips om zinloze conflicten te veranderen in nuttige. Zo is het tijdens het conflict goed om te 'focussen'. Wat is een haalbaar doel, bewandel geen zijwegen en blijf bij jezelf, zijn daar een aantal aspecten van. Om duidelijk te maken wat in een conflict terugkerende patronen zijn, kunt u 'registreren'. Hierbij brengt u in een zestal stappen in kaart wat er gebeurt. Dit doet u een aantal weken: zo gaat u op zoek naar wat u 'vermijdt'. Motieven spelen een belangrijke rol bij de oplossing van conflicten. Als u ze niet kent, blijft u veelal volharden in een verkeerde aanpak, maar als u ze wel kent weet u wat er op het spel staat. De ruzie zal hierdoor wellicht verergeren, maar uw inzichten, ook in uzelf, zullen erdoor toenemen. U weet nu waar het om gaat en dat is een belangrijke stap op weg naar een oplossing. Een crisis is namelijk een kans op verandering. Die kans wordt groter als het conflict groeit en wanneer we de confrontatie aangaan. Een belangrijk hulpmiddel hierbij is de motievenladder. In negen stappen worden een viertal sporten op de 'motievenladder' in kaart gebracht; één voor gevoelens en waarden en drie voor het beschrijven van gedrag. Naast motieven spelen ook factoren als ingesleten gedragspatronen en overtuigingen een rol in conflicten. Voor een belangrijk deel van de oplossing van conflicten dient de hand in eigen boezem te worden gestoken, volgens Van de Ven. Daartoe draagt hij als kern van het boek de EIGEN-oplossing aan. In deze methode wordt in vijf stappen een conflictsituatie of ruzie uiteengerafeld. De elementen zijn: Ervaring = Wat neem je waar? Interpretatie = Wat vind je daarvan? Gedrag = Wat doe je dus? Effect = Wat is het gevolg daarvan? Naartoe = Wat zou je eigenlijk willen dat er gebeurt? Door je bewust af te vragen waar het nu in een conflict echt om gaat, wordt de basis gelegd voor ander gedrag, waardoor mensen om ons heen dat ook kunnen doen. Een oplossing van een conflict komt daarmee dichterbij. Zijn alle aspecten aan de orde geweest die de auteur noemde? Nee en dat is wat ik zo knap vind aan dit boek. In betrekkelijk weinig pagina's en in een heldere, soepele stijl passeren zeer veel aspecten van een conflict de revue. Weliswaar verwacht ik, dat het nog wel even duurt voordat velen het voordeel van het aangaan van het conflict als basis zien voor een positieve verandering. Maar als u dat op eigen kracht wilt doen, biedt dit boek een goede en gemakkelijk leesbare handleiding. Wat ik mis in dit boek is een verwijzing naar professionele ondersteuning als dit niet mocht lukken, een coach bijvoorbeeld. Het doel is het immers meer dan waard. Voor managers is het boek zeer bruikbaar. Zij zijn het immers die in de praktijk met samenwerkende mensen te maken hebben en conflicten zijn hierbij inherent. Voor managers heeft de auteur nog een aantal tips: het is de taak van de manager om conflicten te doorgronden en ervoor te zorgen dat alle betrokkenen de confrontatie aangaan. Want hoe meer ruzie in de tent, hoe groter de kans op verandering. Als in een organisatie echter veel conflicten voorkomen, is dat een teken aan de wand; het betekent dat er een verandering op til is. Het is tijd voor een nieuwe manier van doen. Manager, het is maar dat u gewaarschuwd bent!
Over John Daamen
John Daamen MBA is directeur en senior consultant bij Daamen Consultancy B.V. Dit bureau vervult interim-managementopdrachten op financieel en algemeen management terrein. Uitgangspunten hierbij zijn: de ontwikkeling en inzet van de kwaliteiten die reeds in de organisatie aanwezig zijn en de zelfredzaamheid van de organisatie. John Daamen is Alumnus van Business School Nederland, de Action Learning MBA, en voert momenteel een promotieonderzoek uit naar samenwerking binnen de overheid.
