De kracht van kwetsbaarheid

Iedereen kent gevoelens van kwetsbaarheid en schaamte. Schaamte verlamt ons en maakt dat creativiteit en innovatie verdwijnt. Erger nog, we krijgen er angstgevoelens voor in de plaats. Zeker in een cultuur waar het 'nooit-genoeg' is. In de eerste twee hoofdstukken schetst Brown de wereld waarin we leven als een cultuur van schaarste. Een tijd van social media en narcisme, waarin het nooit goed genoeg, nooit perfect genoeg, nooit slank genoeg, machtig genoeg of succesvol en veilig genoeg is. Deze cultuur creëert de angst om te worden uitgelachen of buitengesloten te worden. Niet voor niets luidt de ondertitel van dit boek: 'Heb de moed om niet perfect te willen zijn'. Uit angst voor wat anderen van ons zullen denken, houden we liever onze mond dicht. Daarmee voeden we schaamte, terwijl we nou juist bestand moeten zijn tegen schaamte, voordat we onze kwetsbaarheid kunnen omarmen. Gelukkig komt Brown in hoofdstuk drie al met een advies over hoe we grip krijgen op schaamte: 1. Herken de signalen en oorzaken van schaamte. 2. Stel je kritisch op. Check of de gevoelens van schaamte wel reëel zijn. 3. Zoek contact. Door ervaringen te delen, creëren mensen sympathie voor elkaar. 4. Spreek je schaamte uit. Praten over je gevoelens zorgt ervoor dat schaamte geen grip op je krijgt. Gelukkig is Brown de eerste om toe te geven hoe moeilijk het is om je kwetsbaar op te stellen op het werk, in huiselijke kring of in relaties. In hoofdstuk vier passeren de vele 'schilden' de revue waarmee we ons wapenen tegen kwetsbaarheid. Van wantrouwen, perfectionisme en zelfverdoving tot slachtoffergedrag, hatelijkheid en onverschilligheid. Voor iedereen herkenbare gedragspatronen. In dit hoofdstuk toont Brown's haar bevlogenheid en drijfveren. Op heldere wijze beschrijft ze elk schild en komt met concrete tips voor het verbeteren van gedrag om kwetsbaarheid te tonen. 'We moeten ons niet langer verstoppen, maar onze schilden laten zakken en onszelf laten zien.' Voor mij is dit het meest waardevolle hoofdstuk omdat het zo schrijnend duidelijk maakt hoe wij onszelf voor de gek kunnen houden. Vechten, vluchten, verstarren, allemaal herkenbare beschermingsmechanismen, maar ze houden ons tegen om onszelf te kunnen en mogen laten zien. Wat doen we onszelf toch aan? Ook op die vraag geeft Brown antwoord. In hoofdstuk vijf komt ze met een strategie om de kloof te overbruggen tussen wat we doen, denken en voelen (praktijkwaarden) en wat we willen doen, denken en voelen (streefwaarden). Ze vraagt zich terecht af of de cultuur op het werk, op school en thuis wel de ruimte biedt om te kunnen en mogen zijn wie je bent. Als de kloof tussen de praktijkwaarden en streefwaarden te groot is, creëren we een waardekloof die leidt tot een gebrek aan betrokkenheid tussen mensen. Hiermee zet Brown de toon voor haar laatste twee hoofdstukken, die gaan over de moed om onderwijs en werk weer menselijk te maken en de moed om de volwassenen te zijn die we willen dat onze kinderen worden. In het hele boek is Brown open over haar eigen gevoelens van schaamte, angst en perfectionisme. Al in de inleiding vertelt ze dat ze er een grote hekel aan heeft om zich kwetsbaar op te stellen. 'Het voelt alsof mijn huid eraf gestroopt wordt'. En ondanks dat afschuwelijke gevoel weet Brown mij na het lezen van het boek te overtuigen dat kwetsbaarheid toch de moeite waard is. Want wat is nou een mooier cadeau voor jezelf én de wereld om je heen dan dat je jezelf kunt laten zien?