Op werkdagen voor 23:00 besteld, morgen in huis Gratis verzending vanaf €20

Recensie

Lean in de zorg

In zomer van 2012 presenteerde voormalig minister van Volksgezondheid Ab Klink het rapport 'Kwaliteit als medicijn'. Klink sprak met artsen, bestuurders en hoogleraren en kwam tot de conclusie dat de zorg miljarden goedkoper kan. Door kritischer te kijken naar de zorg die verleend wordt en door verspilling tegen te gaan, kan in het meest ideale scenario 8 miljard euro bespaard worden. Dat er iets moet gebeuren om de rap stijgende kosten van de gezondheidszorg binnen de perken te houden, staat buiten kijf. Initiatieven voor verbetering in de zorg moeten vooral van de werkvloer komen, zei Klink bij de presentatie van zijn rapport. Met de opmerking van Klink in het achterhoofd is het interessant het boek 'Lean in de zorg' te lezen.

Has Bakker | 20 december 2012
'Lean' in de zorg 'Lean in de zorg' is samengesteld door Marc Rouppe van der Voort en Jos Benders, beide verbonden aan het Netwerk Lean in de zorg (Lidz). Aan de hand van negen cases wordt een beeld geschetst hoe de principes van lean in ziekenhuizen en zorginstellingen worden toegepast en wat hiervan de voordelen en nadelen zijn. Deze cases zijn geschreven door de zorg- en leanprofessionals zelf. In 2010 verscheen al 'Lean denken en doen in de zorg', waarin de eerste experimenten met lean in de zorg worden beschreven. In dit tweede boek staan de eerste resultaten en bevindingen centraal. Met name de vraag hoe lean denken helpt om het probleemoplossend vermogen van zorginstellingen te vergroten, neemt een belangrijke plaats in. De opzet van het boek met de negen cases en focus op het bottom-up oplossen van problemen op de werkvloer, maakt dat ik er als junior adviseur ook echt wat aan heb tijdens mijn werk. Het geeft een relevante inkijk in een specifieke branche en leert mij tegelijkertijd een en ander over het lean gedachtegoed en hoe je dit in de praktijk brengt. Van auto naar patiënt Lean is ontstaan in de fabriekshallen van het Japanse automerk Toyota. Zeer in het kort komt lean (wat min of meer 'slank' betekent) erop neer dat alle verspillingen ('Muda') in het productieproces worden geëlimineerd. Het principe van continu verbeteren ('Kaizen') is een belangrijk onderdeel van lean en daarmee ook van het boek 'Lean in de zorg'. Maar een patiënt in een ziekenhuis of GGZ-instelling is geen auto die simpelweg in elkaar geschroefd moet worden. Het is dan ook deze paradox die het boek zo interessant maakt. Wat opvalt in de cases is dat vooral het in kaart brengen van het (werk)proces voor de medewerkers zinvol is. Elkaar een dag volgen ('shadowen'), zien waar de bottlenecks zich bevinden, een verbeterbord ophangen, weekstarts en een dagevaluatie organiseren, het blijken in veel van de gevallen zinvolle tijdsbestedingen. Hoewel ik geen lean-expert ben, is het wel de vraag in hoeverre de beschreven zorginstellingen het echte lean denken allemaal in de praktijk brengen. Het gevoel beklijft dat de intenties op de werkvloer goed zijn, maar dat er nog onvoldoende diepgang en discipline in de lean-werkwijze is gebracht. Of zoals Gia Wallinga van Icare V&V Flevoland het zegt: 'Kiezen voor lean is iets anders dan in je botten voelen wat het echt is.' Arts, veranderen en geld De komende jaren zal het Netwerk Lidz verdergaan met lean in de zorg. Een nieuw boek van Rouppe van der Voort en Benders ligt dan ook voor de hand. Hierin mogen drie elementen (meer) aandacht krijgen mijns inziens: de arts, het veranderen en het geld. In 'Lean in de zorg' komen veel managers en verpleegkundig personeel aan het woord. Toch zal het niemand vreemd in de oren klinken dat artsen een sleutelrol spelen in het zorgproces, helemaal in ziekenhuizen. Hoe reageren artsen - toch niet de meest progressieve beroepsgroep - op lean? Ook is er nog weinig aandacht voor de organisatie als geheel en het veranderen ('change management') daarbinnen. Hoe gaan mensen om met all lean-veranderingen? Bestaat er organisatiebreed weerstand? Ten slotte keer ik graag even terug naar Ab Klink. Om de zorg betaalbaar te houden zijn initiatieven vanaf de werkvloer onmisbaar. Juist het probleemoplossend vermogen van de medewerkers zou met lean omhoog moeten gaan. Dan blijft er na het lezen van dit boek toch wel een laatste vraag hangen: wat levert het financieel op?
Over Has Bakker

Has Bakker is adviseur bij Twynstra Gudde. Daar houdt hij zich bezig met samenwerkingsvraagstukken tussen en in organisaties in het publieke domein. Naast adviseur is Has Bakker ook raadslid in de gemeente Utrecht.

Deel dit artikel

Wat vond u van dit artikel?

0
0

Boek bij dit artikel

Populaire producten

    Personen

      Trefwoorden