strong>Dit boek stelt vijf verandervragen centraal met als doel een veranderverhaal op te stellen. Veranderverhalen blijken in de praktijk vaak niet goed in elkaar te zitten. In dit boek komt de lezer aan zijn trekken en leert hij al redenerend tot een veranderverhaal voor zijn eigen organisatie te komen. Wel is de vraag waar de betekenis in dit boek aan de orde komt.
Een goed veranderverhaal is meer dan de inhoud. De toon is gezet. Auteur Bennebroek Gravenhorst geeft aan dat een veranderverhaal bestaat uit aandacht. Niet alleen voor inhoud maar ook voor proces en personen. Het is dus de onder- en de bovenstroom, de ratio èn de emotie. Wellicht weten we dat (onbewust) al lang maar van doen in de praktijk is meer dan soms geen sprake.
De aanpak van de auteur kent verschillende raakvlakken met andere aanpakken en/of methoden. Dat kan ook niet anders want ook veranderaars worden beïnvloed. Voorbeelden van dergelijke methoden zijn Appreciative Inquiry en Storytelling. Beide methoden stellen betekenis centraal en stellen de inhoud even uit. Ook zien we trekken terug van het constructivisme waarbij gezamenlijk gezocht wordt naar betekenis.
In dit boek wordt een veranderagenda opgesteld die vijf vragen centraal stelt: Waartoe? (dat gaat over doel en richting); Wat? (dat gaat over de aanpassingen in de organisatie); Waarom? (over de aanleiding en noodzaak); Hoe? (over de veranderstrategie en interventies) en Wie? (over eigenaarschap en rolverdeling). Heldere vragen die voor duidelijkheid en structuur kunnen zorgen.
Een sterk inzicht van de auteur vind ik de observatie dat organisaties zich van A naar B ontwikkelen maar daarbij de oude A-aanpak als uitgangspunt nemen. Hoe logisch ook, dat werkt niet. Wie daar bij stil staat, wordt zich bewust hoe moeilijk veranderen eigenlijk is. Immers we zijn geneigd dingen in te zetten en te gebruiken die ons bekend zijn. Maar ze kunnen ons ook in de weg staan.
Wie bekend is met de denker Nassim Taleb herkent hier de begrippen Mediocristan (de geplande werkelijkheid) en de Extremistan (de onzekere wereld die wij niet kunnen plannen). In termen van Taleb roept Bennebroek Gravenhorst op om naar B te gaan op een Extremistaanse wijze. Prima tot zover. Maar op dit punt zit ook mijn ongemak bij dit boek. Ik constateer dat ‘de Veranderversneller’ (een Mediocristaanse term!) vooral vanuit planning, controle en structuur is opgezet en minder vanuit betekenis. Waar de auteur m.i. heel goed in is, is tevens zijn valkuil. Het boek wemelt van de lijstjes, schema’s en modellen. Hoofdstuk 6 (‘Puzzelen voor gevorderden’) is daar een duidelijk voorbeeld van. Als lezer word ik getrakteerd op Michael Porter, de overbekende ‘DEPEST-analyse, SWOT-analyse, scenario-analyses en wat dies meer zij. Ik ben inmiddels mijn aandacht volledig kwijt omdat deze blauwe aanpakken mij niet inspireren. Mijn conclusie is dat de auteur prima de bovenstroom kan verwoorden en daar veel kennis over heeft maar dat hij te weinig oog heeft gehad in dit boek voor betekenis in de onderstroom.
Over Peter de Roode
Drs. Peter de Roode is zelfstandig adviseur en trainer. Hij ondersteunt organisaties bij het invoeren van grootschalige veranderingen waarbij gedragsverandering centraal staat.
