In die jaren onderging het boek een serieuze gedaanteverwisseling: het veranderde van omvang, titel en natuurlijk ook van inhoud. Werven en selecteren anno nu is immers anders dan tientallen jaren geleden. Wat is de succesformule van een boek dat in al die tijd blijkbaar nog steeds niet aan waarde heeft ingeboet?
Het boek heette oorspronkelijk Werving, selectie & introductie. Geen handboek dus – het telde ook maar honderd vierenveertig bladzijden – maar een beknopte weergave van wat tijdens een selectieprocedure belangrijk was. Of een sollicitatiebrief wel netjes handgeschreven was bijvoorbeeld én, je kunt het je nu bijna niet meer voorstellen, of deze op de juiste manier gevouwen was. Want daarvoor golden ooit strikte voorschriften. Het boek deelde bijvoorbeeld ook grafologische inzichten en dat werd in die tijd bijzonder gewaardeerd.
Ergens in die dertig jaar besloten de auteurs – dat was vanaf het begin al Loek Wijchers, die aanvankelijk werd bijgestaan door Loek van den Broek – alle relevante onderwerpen op het gebied van werving & selectie in één boek samen te brengen. Dat was lekker handig, want het bespaarde de lezer een zoektocht naar en in een grote hoeveelheid additionele literatuur. De uitgever besloot daarop dat het boek voortaan ‘handboek’ zou heten. Want de volledigheid die met dat woord samenhangt, kon nu wel worden waargemaakt. Dat is ongetwijfeld ook nu nog de belangrijkste verklaring voor het niet aflatende succes van het boek, samen natuurlijk met de actualisering van de inhoud.
Die actualiteit is ook ruimschoots voorhanden in de druk die momenteel voorligt. De grootste uitdaging voor iedere werkgever is op dit moment: kan ik in deze krappe arbeidsmarkt überhaupt personeel vinden, laat staan geschikt personeel? In die zoektocht spelen onder meer de beschikbaarheid van digitale technologie en de mogelijkheden van data-analyse een belangrijke rol en die komen in dit handboek dan ook ruimschoots aan bod. Met name de hoofdstukken over arbeidsmarktcommunicatie hebben hierdoor een heel ander aanzien gekregen. Het gaat daarin onder meer over de analyse van de respons op een advertentie, maar bijvoorbeeld ook over employer branding ofwel het belang van een positief imago. Want in een markt die door krapte wordt gekenmerkt, is dat belangrijker dan ooit.
Een van de twintig hoofdstukken gaat over het introduceren van nieuwe medewerkers. Welgeteld tien bladzijden en dat is niet veel, zeker als je bedenkt dat een goede onboarding van het grootste belang is. Dat geldt met name als je iemand hebt aangenomen die niet helemaal in het functieprofiel past (iets wat gezien de genoemde krapte steeds vaker voorkomt). Uit onderzoek blijkt volgens de auteurs dat de eerste negentig dagen voor een groot gedeelde bepalen of een medewerker wel of niet slaagt in zijn nieuwe baan. En in die periode gaat vaak een hoop mis, terwijl medewerkers die een goed onboarding-programma doorlopen, sneller productief zijn, eerder in hun kracht staan, binnen de organisatie een netwerk opbouwen waardoor zij zaken voor elkaar krijgen en, niet onbelangrijk. Zich eerder thuis voelen. Daarom bespreken de auteurs binnen het bestek van die tien pagina’s onder meer hoe je verwachtingen managet, hoe een introductietraject behoort te verlopen en wat de succesfactoren van een goede introductie zijn. Het is, zoals gezegd, slechts een van de hoofstukken in het handboek, maar zeker niet het minste.
Enkele jaren geleden werd Loek Wijchers kort geïnterviewd door Managementboek Magazine hoofdredacteur Pierre Pieterse, die hem onder meer vroeg welke onderwerpen in een nieuwe druk te vinden zouden zijn. Wijchers noemde toen met name werving en vooral selectie van allochtonen. Het voeren van een selectiegesprek met mensen uit andere culturen vereist namelijk kennis van de cultuur in kwestie. Helaas is die aandacht beperkt gebleven tot één paragraaf over psychologisch onderzoek van allochtonen. Dat is toch wel een gemiste kans.
Maar over het geheel genomen is het handboek door de jaren heen gebleven wat het was: een onmisbare vraagbaak voor iedere HR-professional die een selectieprocedure in gang met zetten. Alles wat daarvoor nodig is, staat erin: vanaf de organisatie van het hele proces en arbeidsmarktcommunicatie tot het introduceren van nieuwe medewerkers. En, niet te vergeten, relevante wetgeving en de NVP Sollicitatiecode. Het is dan ook niet meer dan logisch dat inmiddels een nieuwe druk wordt voorbereid.we
Over Bert Peene
Bert Peene werkte jarenlang als kerndocent bij IMAGO Groep, Via Vinci Academy en C-Lion, opleiders voor het onderwijs. Daarnaast voerde hij als zelfstandige opdrachten op het gebied van organisatieontwikkeling uit in profit en non-proft. Tegenwoordig werkt hij als free lance docent en schrijft hij voor diverse bladen over managementliteratuur.
