Niet de overheid en ook niet de markt zorgen voor continuïteit en een duurzame en volhoudbare toekomst, maar het zijn de mensen die zich met elkaar verbinden om doelen in termen van gezondheid, leefbaarheid en geluk te bereiken. Zoals overheid en markt het daar moeilijk mee hebben, zo is het ook voor organisaties lastig om macht en invloed af te staan aan de werkelijke dragers van de organisaties, de medewerkers zelf. Hoe zij dat toch kunnen doen, daarover gaat Leidinggeven aan zelforganisatie. Een paradox?
Collectieve kracht en werkplezier
De auteur van het boek is Veronique Kilian, die als spreker, trainer en coach veel ervaring heeft opgebouwd in en met organisaties die hun nek hebben durven uitsteken om zelfsturing en zelforganisatie te realiseren. Ook in eerdere boeken over dialoog, teamcoaching en gelukscompetenties heeft Kilian haar inzichten met een breder publiek gedeeld. Leidinggeven aan zelforganisatie; een paradox? onderscheidt zich in twee opzichten van de (inmiddels vele) andere boeken over zelfsturing en zelforganisatie. Ten eerste worden resultaten en klanttevredenheid gezien als afgeleiden van de kwaliteit van de medewerkers van organisaties. Dat is een waardevol inzicht. Het ontwikkelen van collectieve kracht en werkplezier vormen, volgens Kilian, de basis voor kwaliteit. Ten tweede ziet Kilian zelforganisatie niet als (weer) een nieuwe panacee die in één keer ingevoerd kan worden. Zelforganisatie is in dit boek een fase- en stapsgewijs ontwikkelingsproces van ont-hiërarchisering en verantwoordelijkheid durven nemen, zowel voor de eigen prestaties als voor andermans inbreng in het proces van creëren en realiseren. Dat vraagt om een ander, namelijk een meer collectief leiderschap.
Vijf elementen van zelforganisatie
Veronique Kilian gaat uitgebreid in op de vijf elementen van zelforganisatie – vuur, aarde, metaal, water en hout – die aanwezig moeten zijn, wil zelforganisatie slagen. Deze elementen grijpen terug op het Chinese taoïsme. Ze kunnen worden vertaald in respectievelijk inspireren vanuit de leiders die geloven in zelforganisatie, het scheppen van een common ground, helderheid in informatie en besluitvorming, het kennen en delen van emoties en de groei en ontwikkelingskracht van teamleden en teams. Kilian gaat in deel 1 uitgebreid in op deze elementen in. Daarmee effent ze de weg voor het tweede deel van haar boek, dat over het activeren van het zelfsturend vermogen gaat.
Activeren van zelfsturend vermogen
Rond het activeren van zelfsturend vermogen komen vragen aan de orde zoals: hoe houd je zelfsturing vol bij zelforganisatie, hoe kunnen we doordringen tot elkaars essentie en onze kwetsbaarheid als kracht zien, welke crises moeten we doormaken om werkelijk zelforganiserend te zijn (autoriteit, intimiteit, separatie), op welke manieren kunnen we beter communiceren en daarmee de zelforganisatie versterken en op welk niveau (informatie, procedure, metacommunicatie, essentie, context) kunnen we met elkaar in gesprek gaan en blijven?
Vlotgeschreven
Leidinggeven aan zelforganisatie. Een paradox? van Veronique Kilian is vlotgeschreven en bestaat uit korte hoofdstukken. De hoofdstukken zijn verrijkt met praktijkverhalen van founders/directeuren van organisaties in de publieke en commerciële sector, reflectievragen en theoretische modellen die de veelheid aan informatie kort en kernachtig samenvatten. Daarmee krijgt het boek toepassingswaarde voor leiders en andere initiatiefnemers. Die kunnen met de eigen organisatie en teamleden aan de slag om ‘zelforganisatie’ tot leven te wekken.
Over Paul Misdorp
Paul Misdorp is Directeur van VinNDT (Veranderen in Nieuw Denken Toepassen) en kennispartner van Zeelenberg, adviseurs voor Mens en Organisatie en van House of Coherence.
