50 veranderprincipes - 'Een uitstekend boek'

In 50 veranderprincipes leggen Theo Janssen en Peter Brouwer haarfijn de vinger op de zere legt waarom de meeste verandertrajecten nog steeds zielloos sneuvelen in organisaties. Daarmee is het een boek dat het verdient om gelezen te worden door iedereen die succesvol verandertrajecten wil begeleiden.

De essentie van het boek is de - terechte - aanname dat de meeste verandermethodes niet werken omdat ze onvoldoende rekening houden met de gedragskant van verandering. Voor de auteurs begint iedere succesvolle verandering met het beter kijken naar organisaties. Zij richten zich met name op het samenspel van het systeem en het gedrag en hoe zich dat gezamenlijk verhoudt tot de bedoeling van de organisatie. Dit is de inleiding van het boek die essentieel is voor het vervolg, de vijftig psychologische veranderprincipes. Deze zijn onderverdeeld in vier groepen: principes rond cognitieve beperkingen, rond bestaanszekerheid, rond sociale zekerheid en rond zingeving. Dit is een tamelijk compleet en modern overzicht van psychologische inzichten die we nu hebben. In het tweede deel van het boek gaan de auteurs dieper in op de verschillende interventies die organisaties kunnen overwegen om tot verandering te komen. Het gaat hier zowel om groepsinterventies als individuele interventies. Het laatste deel van het boek beschrijft een aantal interventies in de praktijk bij onder andere Transavia en de Belastingdienst. Iedere casus is zeer interessant om te lezen en een meer dan nuttige verduidelijking van de voorgaande theorie.

Belangrijk punt van kritiek is dat de indeling van het boek het lastig maakt om als naslagwerk te gebruiken. Tijdens het lezen van het boek kwam dit voor mij naar voren bij het bestuderen van de beschreven interventies. De auteurs refereren daarbij aan de verschillende gedragsprincipes en het was nuttig geweest als daarbij ook het paginanummer zou hebben gestaan zodat je deze eenvoudig terug kan vinden. Nu is de lezer genoodzaakt om rusteloos terug te bladeren, op zoek naar de relevante achtergrondinformatie. In dit kader is het ook een gemiste kans dat het boek geen volledig overzicht geeft van alle interventies en de daaraan gekoppelde gedragsprincipes. Dit zou het praktische nut van het boek als naslagwerk en het totale overzicht enorm hebben vergroot.

50 veranderprincipes is desalniettemin een uitstekend boek voor iedereen die een goed inzicht wil krijgen hoe verandertrajecten wél tot een goed einde gebracht kunnen worden. Het geeft een mooi overzicht van menselijke gedragingen in organisaties en geeft praktische handvatten die direct inzetbaar zijn. Een prima aanvulling op alle veranderboeken die er al zijn.