En jij zit je te ergeren. Of je gaat in de zorgstand en gaat harder werken om de coachklant toch waar voor zijn of haar geld te geven. Dat kan ook anders, stelt coach-opleider Anne de Jong. Aan haar serie met boeken over no-nonsense-coaching voegde zij ‘No-nonsense coachen als het complex wordt' toe. Met, zoals de subtitel luidt: stoere interventies in lastige trajecten.
Centraal in het boek staan dingen die allemaal mis kunnen gaan in een coachtraject. En dat is niet weinig! Alleen al bij het stellen van doelen en contracteren bijvoorbeeld: was het doel van de coaching wel duidelijk? En is het doel wel het doel van de coachee zelf, of van zijn of haar leidinggevende? Contracteer je wel voorafgaand aan gesprekken: wat is hier en nu het doel? En tussentijds: dragen de gesprekken nog bij aan het doel?
Eigenschappen van een coachklant kunnen belemmerend werken, als deze bijvoorbeeld een fixed mindset heeft. Met ‘zo ben ik nu eenmaal' is het lastig werken voor een coach. Hoe staat de klant tegenover jou? Blijf uit de dramadriehoek en in de winnaarsdriehoek en wees alert op overdracht en tegenoverdracht! En als er echt dingen ernstig mis gaan, is het verstandig om je af te vragen of er sprake is van psychopathologie. Is dit meer werk voor een therapeut dan voor een coach?
Natuurlijk kan ook bij jou als coach zelf van alles spelen waardoor het soms niet lekker loopt. Je eigen voorkeuren kunnen een rol spelen in de interactie met de coachee. Werk je zelf bijvoorbeeld het liefst met de vaardigheden van de coachee en let je daardoor misschien minder op de overtuigingen of de context? En als het echt niet loopt: schiet je dan in een zorgende mama-rol, een cynische macho-rol of een duikende mollen-rol? Interessant is dat De Jong ook aandacht besteedt aan belemmerende overtuigingen over hoe je moet coachen, zoals ‘ik moet het helemaal snappen' of ‘ik mag geen tips en adviezen geven'. Een coach is ook maar een mens!
De stoere interventies die De Jong belooft, beslaan maar één van de 14 hoofdstukken. Daarmee wordt wel duidelijk dat ze geen toverstokje biedt voor lastige situaties in coaching. Met de interventies die ze noemt, kun je als coach uit een niet-werkend patroon breken, door bijvoorbeeld - respectvol - te confronteren of te plagen. Een time out is in ieder geval altijd een goed idee.
No-nonsense coachen als het complex wordt is een fijn boek voor ervaren coaches. Handig als naslagwerk als het daadwerkelijk complex wordt, maar zeker ook als hulpmiddel bij reflectie en ondersteuning van inter- en supervisie. Het helpt als je thuis bent in Voice Dialogue, omdat deze coachmethodiek zeer regelmatig terug komt. De vele korte en langere casusbeschrijvingen brengen de theorie tot leven. En als het stroef loopt, dan hoef je niet het hele boek weer door te lezen: daar heeft De Jong handige checklists voor gemaakt.
Over Liesbeth Tettero
Liesbeth Tettero is trainer en coach in het openbaar bestuur (www.publice.nl) en van ambitieuze vrouwen (www.feministerie.nl).
