Doorstart: Van crisis naar nieuwe kansen

Een doorstart biedt ondernemers de mogelijkheid om na (dreigende) insolventie opnieuw te beginnen. Of het nu gaat om een warme doorstart vanuit een faillissement of een koude doorstart via een pre-pack, de wereld van doorstarts kent vele gezichten. In Nederland gaan jaarlijks duizenden bedrijven failliet, maar lang niet alle ondernemingen zijn verloren. Met de juiste kennis en aanpak kan een doorstart juist nieuwe kansen bieden voor ondernemers, werknemers en crediteuren.

De vraag is vaak niet óf een doorstart mogelijk is, maar welke vorm het beste past bij jouw situatie. Van het onderhands akkoord tot de relatief nieuwe WHOA-procedure: elke saneringsmogelijkheid heeft zijn eigen voor- en nadelen. Het verschil tussen succes en mislukking ligt vaak in de voorbereiding en de gekozen strategie.

Warme of koude doorstart: het verschil

Bij een doorstart maken we onderscheid tussen een warme en koude variant. Een warme doorstart vindt plaats vanuit een faillissement, waarbij de curator activa verkoopt aan een koper die (delen van) de onderneming voortzet. Deze vorm komt relatief vaak voor, maar heeft als nadeel dat werknemers tijdens het faillissement worden ontslagen en mogelijk niet allemaal terugkeren.

De koude doorstart daarentegen vindt plaats voorafgaand aan een faillissement. Denk aan een pre-pack, waarbij de verkoop al is voorbereid voordat het faillissement wordt uitgesproken. Het grote voordeel: de continuïteit wordt minder verstoord en werknemers behouden vaak hun baan. De WHOA-procedure biedt zelfs de mogelijkheid om zonder faillissement schulden te saneren.

De WHOA: een nieuwe dimensie in schuldsanering

Sinds 1 januari 2021 heeft Nederland een game-changer: de Wet Homologatie Onderhands Akkoord (WHOA). Deze wet biedt ondernemers ongekende mogelijkheden om schulden te saneren zonder faillissement. Het bijzondere? Je kunt niet alleen schulden kwijtschelden, maar ook lopende overeenkomsten aanpassen of beëindigen. Denk aan het verlagen van huur of het stoppen van onvoordelige leasecontracten.

De WHOA kent zowel een besloten als openbare procedure. Bij een besloten procedure blijft de sanering uit het publieke domein, waardoor reputatieschade beperkt blijft. Tijdens de afkoelingsperiode kunnen crediteuren geen beslag leggen en mag de bank geen saldi verrekenen zonder toestemming van de rechter. Dit geeft ondernemers ademruimte om hun toekomst veilig te stellen.

Kies de juiste strategie

Veel bedrijven gaan onnodig failliet omdat ze onvoorbereid in surseance gaan of de verkeerde saneringsmethode kiezen. De kunst is om op tijd de verschillende opties te kennen en daarop te anticiperen. Is de bank- en belastingschuld het grootste probleem? Zijn er handelscrediteuren die dreigen met faillissementsaanvragen? Of wil je juist een doorstart van een ander bedrijf koppelen aan je eigen onderneming?

Elke situatie vraagt om een andere aanpak. Een onderhands akkoord werkt goed bij coöperatieve crediteuren, terwijl een WHOA-procedure dwingender is en ook weigerachtige schuldeisers kan meenemen. De pre-pack is ideaal als je al een koper op het oog hebt en snelheid geboden is.

Personeel en juridische aspecten

Een doorstart heeft verstrekkende gevolgen voor werknemers. Bij een warme doorstart via faillissement eindigen arbeidsovereenkomsten automatisch. De curator kan besluiten personeel over te dragen aan de koper, maar werknemers hebben geen garantie op behoud van hun baan. Bij een koude doorstart of WHOA-procedure is de situatie gunstiger: werknemers behouden hun dienstverband.

Juridisch gezien spelen verschillende partijen een rol. De curator bewaakt de belangen van crediteuren, maar heeft ook oog voor het behoud van werkgelegenheid. Bankers van bijzonder beheer beoordelen of een doorstart levensvatbaar is. En dan is er de fiscus, die vaak een aanzienlijke vordering heeft. Het samenspel tussen deze partijen bepaalt mede het succes van een doorstart.

De praktijk van het doorstarten

Doorstarten is meer dan een technisch proces van schuldsanering. Het vraagt om ondernemersmoed, volharding en de bereidheid om hulp te vragen. Veel ondernemers schamen zich voor hun financiële problemen en wachten te lang met actie ondernemen. Dat is begrijpelijk maar schadelijk. Hoe eerder je de problemen erkent en aan de slag gaat met oplossingen, hoe groter de kans op een succesvolle doorstart.

Een goede voorbereiding is cruciaal. Maak een realistisch businessplan, bereid financiële overzichten voor en schakel tijdig deskundigen in. Een curator, advocaat of gespecialiseerde adviseur kan het verschil maken tussen een geslaagde doorstart en een definitief einde.

Voorkom dat het je overkomt

De belangrijkste doorstart is die je niet hoeft te maken. Preventie begint bij tijdige signalering van problemen. Monitor je cashflow, blijf in gesprek met je bank en crediteuren, en reageer snel als marges onder druk komen. Gun je onderneming de kans om zich aan te passen aan veranderende omstandigheden door regelmatig stil te staan bij strategie en externe ontwikkelingen.

Als financiële problemen zich aandienen, pak ze dan bij de kern aan. Symptoombestrijding werkt niet; zoek ondernemende oplossingen. Focus op de linkerkant van je balans - het verdienvermogen - en niet alleen op de rechterkant met de schulden. Een onderneming wordt gezond door het versterken van de bedrijfsactiviteiten, niet alleen door het saneren van schulden.

Kansen pakken: distressed M&A

Niet alleen voor noodlijdende ondernemers is kennis over doorstarts waardevol. Ook ondernemers die willen groeien kunnen profiteren van doorstartsituaties. Door een bedrijf in moeilijkheden over te nemen - distressed M&A - kun je tegen een aantrekkelijke prijs uitbreiden. De sleutel is timing en due diligence: je moet snel kunnen handelen maar wel goed onderzoek doen.

Platforms als doorstart.nl tonen dagelijks recente faillissementen. Voor ondernemers met liquiditeit en strategische visie bieden deze faillissementen kansen. Misschien past een failliete concurrent perfect bij jouw onderneming. Of kun je met een doorstart waardevolle kennis en klantrelaties overnemen zonder de schuldenballast. Het vraagt om ondernemerslef en kennis van het speelveld.

De toekomst van doorstarts

De doorstartwereld is volvolop in beweging. De WHOA heeft nieuwe mogelijkheden gecreëerd die steeds vaker worden benut. De coronacrisis en de nasleep daarvan hebben veel ondernemers met schuldenlasten opgezadeld. In de komende jaren zal blijken hoeveel bedrijven deze last kunnen dragen en hoeveel aanspraak maken op saneringsmogelijkheden.

Wat opvalt is dat doorstarts steeds minder taboe worden. De nieuwe generatie ondernemers ziet een faillissement niet als het einde, maar als een mogelijke tussenstap. Serie-ondernemerschap wordt normaler: je bouwt een bedrijf op, verkoopt het, en begint opnieuw. Soms vrijwillig, soms gedwongen door omstandigheden. De omloopsnelheid van bedrijven is verdubbeld vergeleken met vroeger.

Voor ondernemers betekent dit: wees voorbereid. Lees je in, begrijp de mogelijkheden, en schaam je niet om hulp te vragen als het nodig is. Een doorstart is geen mislukking maar een nieuwe kans. Met de juiste kennis en aanpak kan wat begon als crisis eindigen als vernieuwing.