trefwoord
De Dramadriehoek: Van destructieve patronen naar constructieve communicatie
De dramadriehoek is een van de bekendste modellen vanuit de Transactionele Analyse, bedacht door Stephen Karpman en gepubliceerd in 1968. Dit model maakt negatieve communicatiepatronen inzichtelijk waarbij drie ineffectieve rollen te onderscheiden zijn met vaste kenmerken. Het gaat om een krachtig instrument dat ons helpt begrijpen waarom sommige gesprekken en relaties vastlopen in herhalende, destructieve patronen.
Boek bekijken
De drie rollen in de dramadriehoek
Er zijn drie rollen binnen de dramadriehoek die specifiek gedrag representeren. Kenmerkend voor de rollen is dat ze ongelijkwaardig zijn. Elk van de rollen in de dramadriehoek is gebaseerd op ongelijkwaardigheid: een ieder vindt zich ofwel beter ofwel minder dan de ander. Daarnaast neemt niemand verantwoordelijkheid voor zijn of haar eigen gedrag, ieder wijst naar de ander.
SPOTLIGHT: Lieuwe Koopmans
Boek bekijken
Herkenning en gevolgen van de dramadriehoek
De driehoek is een gesloten vorm en als mensen vanuit deze rollen in de dramadriehoek blijven communiceren, blijven ze in het negatieve (drama) hangen en dat leidt tot een vicieuze cirkel. Eenmaal in de dramadriehoek kan het zijn dat mensen gemakkelijk van de ene rol in de andere vervallen. Dit maakt het patroon zo hardnekkig en moeilijk te doorbreken.
De overtuiging is bepalend voor je gedrag en voor de kwaliteit van je manier van leidinggeven. Uit: Psychologie voor managers
Boek bekijken
De dramadriehoek in coaching en leiderschap
In de professionele context van coaching en leiderschap manifesteert de dramadriehoek zich vaak op subtiele maar krachtige wijzen. Coaches kunnen ongemerkt in de redderrol schieten, managers vervallen in aanklagergedrag en medewerkers nemen een slachtofferhouding aan.
SPOTLIGHT: Manon Bongers
Boek bekijken
Dit ben ik! - Worden wie je bent met Transactionele Analyse Herken je eigen voorkeursrol in de dramadriehoek en leer hoe je vanuit autonomie - zelfstandig en onafhankelijk denken - kunt opereren in plaats van vanuit spelmatig gedrag.
Alternatieven: van drama naar winst
Adrienne Lee en Acey Choy hebben de Winnaarsdriehoek ontworpen als mogelijkheid om uit het Spel te kunnen stappen. In de Winnaarsdriehoek staan de positief tegenovergestelde rollen van de Dramadriehoek centraal. Deze benadering biedt concrete handvatten om uit destructieve patronen te stappen naar constructieve communicatie.
Boek bekijken
Boek bekijken
Praktische toepassing in verschillende sectoren
Om de dramadriehoek te kunnen doorbreken, moet je eerst herkennen hoe de rollen zich in jouw leven/werk manifesteren. Dit kan alleen als je kritisch en eerlijk naar jezelf kijkt en leert zien wanneer je in de dramadriehoek zit en welke rol je aanneemt.
Boek bekijken
Psychologie voor managers Leer onderscheid maken tussen wie je medewerker is en wat deze doet. Blijf kijken vanuit gelijkwaardigheid (ik ben oké, jij bent oké) om constructief te reageren op gedrag van anderen.
Boek bekijken
De weg naar constructieve communicatie
Het vergt oefening en de grootsheid van mensen om ín het moment zelf bewust te zijn en andere keuzes te maken. Je kunt het doorbreken van de dramadriehoek op verschillende manieren aanmoedigen/aanpakken. Dit vraagt moed, zelfreflectie en de bereidheid om verantwoordelijkheid te nemen voor je eigen gedrag en communicatie.
De dramadriehoek blijft een van de meest waardevolle modellen uit de Transactionele Analyse omdat het ons confronteert met onze eigen rol in communicatieproblemen en tegelijkertijd concrete tools biedt voor verbetering. Door bewustwording en oefening kunnen we leren om uit deze destructieve patronen te stappen en meer authentieke, constructieve relaties op te bouwen.
