Bedrijfsvoeringtechnieken voor overheid en non-profitorganisaties

1 Bedrijfsvoeringtechnieken: een eerste verkenning 9
1.1 Inleiding 9
1.2 Waardenpluriformiteit als tegenkracht 11
1.3 Waardenpluriformiteit en bedrijfsvoering 11
1.4 Publiek of privaat, maakt het wat uit? 12
1.5 Bedrijfsvoeringtechnieken 14
1.6 Bedrijfsvoering bij confl icterende waarden 16
1.7 Prestatiemeting binnen overheid en non-profi torganisaties 17
1.8 Bedrijfsvoeringtechnieken bij overheid en non-profi torganisaties: een voorstel voor ordening 17
2 Theoretische en methodische aspecten van bedrijfsvoeringtechnieken 23
2.1 Inleiding 23
2.2 Publiek versus privaat: een permanente discussie 23
2.3 Verschillen publiek en privaat in bedrijfsvoering? 25
2.4 Methodologische problemen 27
2.5 Gebruik van bedrijfsvoeringtechnieken: een multimethodische aanpak 29
2.6 Relatie tussen planning- en controlcyclus en bedrijfsvoering 29
2.7 Indicering en operationalisering bij bedrijfsvoeringtechnieken 31
3 Strategische planningsfase 33
3.1 Inleiding 33
3.2 Formulering van missie en doelstellingen 34
3.3 Strategische planning 38
3.4 Tijdsperioden bij strategische planning 38
3.5 Methoden voor strategisch plannen op lange termijn 39
3.6 Methoden voor zelfevaluatie en strategieontwikkeling van een organisatie 43
3.7 Ervaringen uit het verleden 44
4 Ex-ante-evaluatietechnieken voor de programmeringsfase 47
4.1 Inleiding 47
4.2 Ontwikkelingen rond methoden voor ex-ante-evaluatie 48
4.3 Bepaling van effecten: verschillenanalyse als uitgangspunt 49
4.4 Overzicht van ex-ante-evaluatiemethoden 50
4.5 De methode van de kosten-batenanalyse 51
4.6 De methode van de kosteneffectiviteitsanalyse 59
4.7 De methode van sequentiële investeringsanalyse 60
4.8 Overzichtstabelmethoden 67
4.9 Multicriteriamethoden 67
5 Kostprijzen in de publieke sector 73
5.1 Inleiding 73
5.2 De problematiek van de kostprijsbepaling 74
5.3 Doelstellingen voor het gebruik van kostprijzen 75
5.4 Methoden van kostprijsberekening 75
5.5 Kostprijsmethoden nader toegelicht 79
6 Monitoring en managementrapportages 87
6.1 Inleiding 87
6.2 De uitvoering van beleid 89
6.3 Kengetallen 90
6.4 Managementinformatiesystemen en managementrapportages 92
6.5 Monitoring- en managementrapportage: een voorbeeld van fi nanciële rapportage 93
6.6 Monitoring en managementrapportage: een voorbeeld van rapportage over personeel 95
6.7 Managementrapportage over kwaliteitsbeleid 96
7 Ex-post-effectenonderzoek 99
7.1 Inleiding 99
7.2 Theoretische opvattingen over de methoden van evalueren van beleid 100
7.3 Methoden van evaluatie van gevoerd beleid 102
7.4 Ex-post-evaluatiemethoden gericht op één aspect 102
7.5 Lokaal rekenkameronderzoek als een voorbeeld van de werkwijze bij ex-post-onderzoek 108
8 Benchmarking 113
8.1 Inleiding 113
8.2 Benchmarking: een familie van bedrijfsvoeringtechnieken 113
8.3 Benchmarking als bedrijfsvoeringtechniek 114
8.4 Het proces van benchmarken 116
8.5 Benchmarken binnen overheid en non-profi torganisaties 117
8.6 Voor- en nadelen van benchmarking in de publieke sector 118
8.7 Benchmarking: diverse soorten appels met diverse soorten peren vergelijken 119
8.8 Niet elk vergelijkend onderzoek is benchmarking 120
8.9 Leren en presteren: een voorbeeld van ontwikkelingen bij de RBB-Groep 123
9 Integrale methoden van bedrijfsvoering 127
9.1 Inleiding 127
9.2 De balanced scorecard (BSC-model) 127
9.3 Het INK-model 129
9.4 De toepassing van het INK-model bij de DJI 133
9.5 Verdere ontwikkeling integrale methoden 135
10 Treasurymanagement 137
10.1 Inleiding 137
10.2 Nut en noodzaak van treasurymanagement 138
10.3 Activiteiten treasurymanagement 139
10.4 Cashmanagement 139
10.5 Plaats en regelgeving van treasurymanagement 141
10.6 Treasurymanagement in de praktijk: de zorg 142
10.7 Treasurymanagement in de praktijk: het waterschap 143
11 Strategisch human-resource management 147
11.1 Inleiding 147
11.2 Personeelsmanagement en strategisch human-resourcemanagement 148
11.3 Enkele theoretische modellen over het managen van personeel 150
11.4 Theorie over strategisch human-resourcemanagement 151
11.5 Personeelsbeleid in de praktijk: DJI 152
11.6 Competentiemanagement: enkele praktijkvoorbeelden 154
11.7 Kennismanagement 154
12 Kwaliteit en bedrijfsvoering 157
12.1 Inleiding 157
12.2 Bedrijfsvoeringtechnieken en het aspect kwaliteit 158
12.3 Kwaliteit en bedrijfsvoering: enkele theoretische notities 160
12.4 Achterliggende methodologie 161
12.5 Meting van prestaties en kwaliteit in overheid en non-profi torganisaties 162
12.6 Bedrijfsvoeringtechnieken en kwaliteit nader uitgewerkt 162
12.7 Kwaliteitsbeleid in de praktijk: de thuiszorg 164
13 Aanbesteden en veilen 167
13.1 Inleiding 167
13.2 Achtergronden van aanbesteden en veilen 168
13.3 Aanbestedingsrecht 169
13.4 Partijen bij aanbesteden 170
13.5 De aanbestedingsprocedure 171
13.6 De vergelijkende toets nader uitgewerkt 172
13.7 Europese aanbesteding: drukwerk voor de RDW 174
13.8 Veilen 177
14 Integer omgaan met bedrijfsvoeringtechnieken 181
14.1 Inleiding 181
14.2 Bedrijfsvoering in publieke uitvoeringsmonopolies 182
14.3 Bedrijfsvoering in routinematige, complexe of ketenafhankelijke organisaties 183
14.4 Integer gebruik van bedrijfsvoeringtechnieken 184
14.5 Gebruik van bedrijfsvoeringtechnieken: noodzakelijk en succesvol 184
Literatuur 186
Noten 195
Register 198