G.T. Baak
Mededinging en verzekering
E-book Epub met watermerkbeveiliging Nederlands 2020 1e druk 9789013156454Direct te downloaden
Samenvatting
Wanneer is er sprake van coassurantie? Wat houdt deze verzekeringstechiek exact in? En bovenal: hoe verhoudt de verzekering in coassurantie zich tot het mededingingsrecht? Dit proefschrift schept helderheid in deze vraagstukken, mede door een empirisch onderzoek onder verzekeraars en makelaars. Mededinging en verzekering sluit goed aan bij de toenemende invloed van het (Europese) toezicht op marktwerking in de (zakelijke) verzekeringsmarkt, alsook de grotere rol die het Europese recht en het (Europese) toezicht hierbij vervult.
Bepaalde risico#s zijn te groot of te complex om verzekerd te worden door één verzekeraar. Deze risico#s worden in de praktijk vaak verzekerd door coassurantie, een verzekeringstechniek waarbij iedere verzekeraar een deel van het risico draagt. In dit proefschrift passeren uiteenlopende verschijningsvormen van coassurantie de revue. Zo treedt coassurantie op in ad hoc combinaties van verzekeraars, maar ook in het kader van een pool. In een dergelijke pool # ook wel een samenwerkingsverband van verzekeraars en/of makelaars # worden risico#s tegen vooraf besproken condities verzekerd.
Dit proefschrift brengt in kaart hoe de verzekering in coassurantie of via pools zich verhoudt tot het mededingingsrecht. Achtereenvolgens neemt de lezer kennis van: de inhoud van het (Europese) mededingingsrecht, vanuit een economisch en juridisch perspectief, de context van de zakelijke verzekeringsmarkt in Nederland (met een blik daarbuiten), de toepassing van het mededingingsrecht op drie belangrijke fasen in de verzekeringsketen te weten, het sluiten van een contract in coassurantie, de inhoud van een contract en de fase van het regelen van schades, De resultaten van een empirisch onderzoek dat is gehouden onder verzekeraars en makelaars om de werking van coassurantie in de praktijk beter te kunnen duiden.
De auteur sluit zijn proefschrift af met een aantal concrete aanbevelingen. Deze bieden handvatten voor het omgaan met de geconstateerde spanning tussen de verzekering in coassurantie en het mededingingsrecht. De inzichten die voortvloeien uit dit proefschrift naar mededinging en verzekering zijn van grote waarde voor bedrijfsjuristen, advocaten en andere professionals die in aanraking komen met mededingingsvraagstukken in de zakelijke verzekeringssector of daarnaar onderzoek doen.
Specificaties
ISBN13:9789013156454
Taal:Nederlands
Bindwijze:e-book
Beveiliging:watermerk
Bestandsformaat:epub
Aantal pagina's:424
Uitgever:Wolters Kluwer
Druk:1
Verschijningsdatum:10-2-2020
Hoofdrubriek:Juridisch
ISSN:
Lezersrecensies
Wees de eerste die een lezersrecensie schrijft!
Inhoudsopgave
GEBRUIKTE AFKORTINGEN XV
LIJST VAN VERKORT AANGEHAALDE WERKEN XVII
1 OPZET EN VERANTWOORDING VAN HET ONDERZOEK 1
1.1 Aanleiding en belang van het onderzoek 1
1.2 Onderzoeksvraag en de deelvragen 4
1.2.1 Afbakening en terminologie 4
1.2.2 Onderzoeksvraag en deelvragen 6
1.3 Methoden van onderzoek 7
1.3.1 Gekozen perspectieven 7
1.3.2 Verantwoording van het (praktijk)onderzoek 9
1.4 Opbouw van het boek 12
DEEL I ALGEMEEN KADER 15
2 DE INHOUD VAN HET MEDEDINGINGSRECHT 17
2.1 Inleiding en opbouw 17
2.2 Verhouding tussen het Europese en het Nederlandse mededingingsrecht 18
2.3 Het kartelverbod 19
2.3.1 Is sprake van een kartel? 19
2.3.1.1 Verschillende vormen van kartelafspraken 21
2.3.1.2 Een beperking van de mededinging? 27
2.3.1.3 Ongunstig effect op de handel tussen de lidstaten 30
2.3.1.4 Tussenconclusie 32
2.3.2 Een kartel, maar toch toegestaan? 32
2.3.2.1 Merkbare mededingingsbeperking of niet? 32
2.3.2.2 De uitzondering van artikel 101 lid 3 van het Werkingsverdrag 34
2.3.2.3 Groepsvrijstelling van het kartelverbod 39
2.4 Het verbod op misbruik van een machtspositie 42
2.4.1 Inleiding 42
2.4.2 De afbakening van de (relevante) markt 44
2.4.3 Het innemen van een machtspositie 45
2.4.4 Misbruik van een machtspositie 47
2.4.5 Uitzonderingen op het verbod op misbruik van een machtpositie 50
2.4.5.1 Artikel 106 van het Werkingsverdrag 50
2.4.5.2 Objectieve noodzakelijkheid 51
2.4.5.3 Competition on the merits 52
2.5 Overige mededingingsrechtelijke regels 52
2.5.1 Het toezicht op concentraties 52
2.5.1.1 Regelgeving en werkingssfeer van het concentratietoezicht 52
2.5.1.2 Procedures en beoordeling onder de Concentratieverordening 55
2.5.2 Verbod op staatsteun 56
2.5.2.1 De vereisten voor het verbod op staatssteun 57
2.5.2.2 Wettelijke uitzonderingen op het verbod op staatssteun 59
2.6 Conclusie 60
3 MEDEDINGINGSRECHT VANUIT ECONOMISCH PERSPECTIEF 61
3.1 Inleiding en opbouw 61
3.2 De economische grondslagen van het mededingingsrecht 62
3.2.1 Wat is mededinging? 62
3.2.2 De doelstelling(en) van het mededingingsrecht 63
3.2.3 Economische theorieën en de invloed daarvan op het mededingingsrecht 65
3.2.4 Tussenconclusie 68
3.3 De markt 68
3.3.1 Theoretische marktvormen 68
3.3.1.1 De markt van perfecte concurrentie 69
3.3.1.2 Oligopolistische markten 71
3.3.1.3 Monopolistische markten 72
3.3.1.4 Tussenconclusie: (schematisch) overzicht van de relevante marktfactoren 74
3.3.2 De marktafbakening 75
3.3.2.1 Algemene uitgangspunten voor marktafbakening en een voorbeeld 75
3.3.2.2 Instrumenten van vraag- en aanbodsubstitutie 77
3.3.2.3 Afbakening van de verzekeringsmarkt 79
3.3.2.4 Tussenconclusie: marktafbakening als ‘tool’ voor het vaststellen van marktmacht 83
3.4 Marktmacht 83
3.4.1 Wat is marktmacht? 84
3.4.2 Het bepalen van marktmacht 85
3.5 Verzekeren in het economische verkeer 86
3.6 Conclusie 87
4 ALGEMENE BESCHRIJVING VAN DE ZAKELIJKE VERZEKERINGSMARKT IN NEDERLAND 89
4.1 Inleiding en opbouw 89
4.2 Historisch perspectief: de geschiedenis van coassurantie 90
4.2.1 Ontstaan van coassurantie 90
4.2.2 De assurantiebeurs 93
4.2.2.1 De beurzen te Rotterdam en Amsterdam 93
4.2.2.2 Assurantiebeurs in het Verenigd Koninkrijk: Lloyds 96
4.2.3 Tussenconclusie 97
4.3 Onderscheid tussen verscheidene risicospreidingsmethoden 97
4.3.1 Coassurantie 98
4.3.2 Herverzekering 99
4.3.3 Verzekering in lagen: ‘Layering’ 100
4.3.4 Pools 101
4.4 De organisatie van de Nederlandse coassurantiemarkt: de marktpartijen 102
4.4.1 Verzekeraars en hun gevolmachtigden (verticale vormen van samenwerking) 102
4.4.2 De makelaar 104
4.4.3 De vraagzijde van de markt 106
4.4.4 Verenigingsrechtelijke structuren 106
4.5 Marktkenmerken 108
4.5.1 De producten 108
4.5.2 Het aantal aanbieders 109
4.5.3 De marktmacht 110
4.5.4 De aard van het product – productdifferentiatie 115
4.5.5 Toetredingsdrempels 115
4.5.6 De mate van transparantie 116
4.6 Het buitenland 117
4.6.1 Het Verenigd Koninkrijk 117
4.6.2 Duitsland 119
4.6.3 Frankrijk 121
4.6.4 België 122
4.7 Conclusie 123
DEEL II TOEPASSING VAN HET MEDEDINGINGSRECHT IN DE ZAKELIJKE VERZEKERINGSMARKT 125
5 SLUITING VAN EEN VERZEKERINGSOVEREENKOMST IN COASSURANTIE 127
5.1 Inleiding en opbouw 127
5.2 Algemene beschrijving van de totstandkoming van een verzekering in coassurantie 128
5.2.1 Beschrijving van de onderhandelingsprocedure bij coassurantie 128
5.2.1.1 Verloop van de onderhandelingsprocedure 128
5.2.1.2 De onderhandelingen met een leidende verzekeraar 131
5.2.1.3 Het benaderen van volgverzekeraars 134
5.2.1.4 Tussenconclusie 139
5.2.2 Beschrijving van de aanbestedingsprocedure bij coassurantie 140
5.2.2.1 Verloop van de aanbestedingsprocedure 141
5.2.2.2 De verschillende aanbestedingsprocedures 144
5.2.2.3 Hoe werkt de aanbestedingsprocedure in de praktijk? 147
5.2.2.4 Tussenconclusie 151
5.3 Zelfregulering bij het sluitingsproces bij coassurantie – de Bipar regels 152
5.3.1 Aanleiding voor de bestaande zelfregulering 152
5.3.2 De tekst van de Bipar regels 153
5.3.3 Toepassing van de Bipar regels in de praktijk 155
5.4 Tussenbalans 157
5.5 Mededingingsrechtelijke beoordeling van premieharmonisatie 158
5.5.1 Beoordeling onder artikel 101 lid 1 van het Werkingsverdrag 158
5.5.1.1 Premieharmonisatie: een overeenkomst, een besluit of een onderling afgestemde feitelijke gedraging in de zin van artikel 101 lid 1 van het Werkingsverdrag? 159
5.5.1.2 Premieharmonisatie: de strekking of het gevolg dat de mededinging wordt beperkt? 162
5.5.2 Ruimte onder artikel 101 lid 3 van het Werkingsverdrag en artikel 6 lid 3 Mw. 168
5.5.2.1 Efficiëntievoordelen van premieharmonisatie 168
5.5.2.2 Doorgifte van voordelen aan de klanten? 170
5.5.2.3 Onmisbaarheid van de beperkingen 171
5.5.2.4 Restconcurrentie 172
5.5.2.5 Tussenconclusie 173
5.6 Enkele mededingingsrechtelijke aspecten van het biedproces bij coassurantie door aanbesteding 173
5.6.1 Vormen van samenspanning tussen ondernemingen bij het biedproces door aanbesteding 174
5.6.1.2 Bid rigging/biedkartels 174
5.6.1.3 Prijslenen - Cover pricing 176
5.6.2 Aandachtspunten voor het biedproces bij coassurantie door aanbesteding 177
5.7 Conclusie 178
6 SLUITING BIJ POOLS 179
6.1 Inleiding en opbouw 179
6.2 Algemene beschrijving van de verzekering in pools 180
6.2.1 Wat is een pool? 180
6.2.2 Wie vormt de pool? Het onderscheid tussen verzekeraars en intermediaire pools 182
6.2.2.1 (Her)verzekeraarspools 182
6.2.2.2 Intermediaire pools 185
6.3 Zelfregulering voor intermediaire pools 192
6.4 Beoordeling van pools onder het kartelverbod 195
6.4.1 Beoordeling van pools op grond van artikel 101 lid 1 van het Werkingsverdrag en artikel 6 lid 1 Mw. 195
6.4.1.1 De pool(overeenkomst) als vorm van horizontale samenwerking 196
6.4.1.2 Beperking van de mededinging? 201
6.4.1.3 Ongunstige invloed op de handel tussen de lidstaten 219
6.4.1.4 Tussenconclusie 220
6.4.2 Verboden, maar toch toegestaan? 221
6.4.2.1 Het belang van de GVO voor de beoordeling van pools onder artikel 101 lid 3 van het Werkingsverdrag en artikel 6 lid 3 van de Mededingingswet 221
6.4.2.2 Toepassing van de vier uitzonderingvoorwaarden op samenwerking in pools 222
6.4.2.3 Tussenconclusie 227
6.5 Beoordeling van pools onder het verbod op misbruik van een machtspositie 229
6.5.1 (Collectieve) machtspositie van pools 229
6.5.2 Type marktgedrag dat als misbruik van een machtspositie wordt gezien 232
6.6 Coöperatieve joint venture 232
6.7 Conclusie 233
7 STANDAARDPOLISVOORWAARDEN BIJ COASSURANTIE EN POOLS 235
7.1 Inleiding en opbouw 235
7.2 Het gebruik van standaardpolisvoorwaarden op de coassurantiemarkt 235
7.2.1 Introductie en duiding van de verschillende voorwaarden 235
7.2.2 De verschillende soorten polisvoorwaarden 237
7.2.2.1 Beurspolis en beurscondities 237
7.2.2.2 Makelaarspolis en makelaarsvoorwaarden 238
7.2.2.3 VNAB Modelpolissen 239
7.2.2.5 Maatschappijpolissen 241
7.2.3 De functies van standaardpolissen 242
7.2.4 Tussenconclusie 242
7.3 Toetsing van standaardvoorwaarden aan het kartelverbod 243
7.3.1 Standaardbeurspolissen: een kartel? 244
7.3.1.1 Onderlinge afspraken, afgestemd marktgedrag en/of een besluit van een ondernemersvereniging? 244
7.3.1.2 Verhindering, beperking of vervalsing van de concurrentie? 249
7.3.2 Verboden, maar toch toegestaan? 262
7.3.2.1 Algemeen 262
7.3.2.2 Voorwaarde 1: Efficiëntieverbeteringen 262
7.3.2.3 Voorwaarde 2: Onmisbaarheid 264
7.3.2.4 Voorwaarde 3: Doorgifte aan de klant 266
7.3.2.5 Voorwaarde 4: Geen uitschakeling van de mededinging 267
7.3.3 Uitkomst van toetsing van standaardpolisvoorwaarden aan het kartelverbod 268
7.4 Conclusie 268
8 SCHADEREGELING BIJ COASSURANTIE EN POOLS 271
8.1 Inleiding en opbouw 271
8.2 Algemene beschrijving van het verloop van het schaderegelingsproces bij coassurantie 271
8.2.1 Zelfregulering bij de schaderegeling bij coassurantie 271
8.2.2 Bespreking van de verschillende fasen van het schadeproces bij coassurantie 273
8.3 Standpuntbepaling dekking 278
8.3.1 Het gebruik (en de juridische duiding) van volgclausules bij coassurantie 278
8.3.2 Mededinging en het gebruik van volgclausules bij coassurantie 281
8.3.2.1 Zijn volgclausules te beschouwen als een afspraak tussen ondernemingen? 282
8.3.3 Tussenconclusie 286
8.4 De rol van de schade-expert bij het schaderegelingsproces 286
8.4.1 Benoeming van een expert bij coassurantie of pools 287
8.4.2 De reikwijdte van de opdracht aan een expert & zelfregulering 288
8.4.3 Mededingingsaspecten van de werkzaamheden van een expert 288
8.5 Verticale samenwerking bij schadeafwikkeling, bespreking van het Allianz-arrest 291
8.6 Conclusie 297
DEEL III BEANTWOORDING ONDERZOEKSVRAGEN 299
9 CONCLUSIE EN AANBEVELINGEN 301
9.1 Inleiding en opbouw 301
9.2 De opzet van dit onderzoek 301
9.3 Beantwoording van de deelvragen en weergave kernbevindingen 304
9.3.1 Deel I (hoofdstukken 2 tot en met 4) 304
9.3.2 Deel II (hoofdstukken 5 tot en met 8) 311
9.4 Beantwoording onderzoeksvraag 321
9.5 Beleidsaanbevelingen 322
SAMENVATTING 329
SUMMARY 335
APPENDIX 341
I. Toelichting verwerking gegevens van het praktijkonderzoek 2018 en de gebruikte vragenlijst 343
II. Overzicht van alle resultaten van het praktijkonderzoek 361
III. Voorbeeld Poolovereenkomst Volmacht 379
CURRICULUM VITAE 391
LIJST VAN VERKORT AANGEHAALDE WERKEN XVII
1 OPZET EN VERANTWOORDING VAN HET ONDERZOEK 1
1.1 Aanleiding en belang van het onderzoek 1
1.2 Onderzoeksvraag en de deelvragen 4
1.2.1 Afbakening en terminologie 4
1.2.2 Onderzoeksvraag en deelvragen 6
1.3 Methoden van onderzoek 7
1.3.1 Gekozen perspectieven 7
1.3.2 Verantwoording van het (praktijk)onderzoek 9
1.4 Opbouw van het boek 12
DEEL I ALGEMEEN KADER 15
2 DE INHOUD VAN HET MEDEDINGINGSRECHT 17
2.1 Inleiding en opbouw 17
2.2 Verhouding tussen het Europese en het Nederlandse mededingingsrecht 18
2.3 Het kartelverbod 19
2.3.1 Is sprake van een kartel? 19
2.3.1.1 Verschillende vormen van kartelafspraken 21
2.3.1.2 Een beperking van de mededinging? 27
2.3.1.3 Ongunstig effect op de handel tussen de lidstaten 30
2.3.1.4 Tussenconclusie 32
2.3.2 Een kartel, maar toch toegestaan? 32
2.3.2.1 Merkbare mededingingsbeperking of niet? 32
2.3.2.2 De uitzondering van artikel 101 lid 3 van het Werkingsverdrag 34
2.3.2.3 Groepsvrijstelling van het kartelverbod 39
2.4 Het verbod op misbruik van een machtspositie 42
2.4.1 Inleiding 42
2.4.2 De afbakening van de (relevante) markt 44
2.4.3 Het innemen van een machtspositie 45
2.4.4 Misbruik van een machtspositie 47
2.4.5 Uitzonderingen op het verbod op misbruik van een machtpositie 50
2.4.5.1 Artikel 106 van het Werkingsverdrag 50
2.4.5.2 Objectieve noodzakelijkheid 51
2.4.5.3 Competition on the merits 52
2.5 Overige mededingingsrechtelijke regels 52
2.5.1 Het toezicht op concentraties 52
2.5.1.1 Regelgeving en werkingssfeer van het concentratietoezicht 52
2.5.1.2 Procedures en beoordeling onder de Concentratieverordening 55
2.5.2 Verbod op staatsteun 56
2.5.2.1 De vereisten voor het verbod op staatssteun 57
2.5.2.2 Wettelijke uitzonderingen op het verbod op staatssteun 59
2.6 Conclusie 60
3 MEDEDINGINGSRECHT VANUIT ECONOMISCH PERSPECTIEF 61
3.1 Inleiding en opbouw 61
3.2 De economische grondslagen van het mededingingsrecht 62
3.2.1 Wat is mededinging? 62
3.2.2 De doelstelling(en) van het mededingingsrecht 63
3.2.3 Economische theorieën en de invloed daarvan op het mededingingsrecht 65
3.2.4 Tussenconclusie 68
3.3 De markt 68
3.3.1 Theoretische marktvormen 68
3.3.1.1 De markt van perfecte concurrentie 69
3.3.1.2 Oligopolistische markten 71
3.3.1.3 Monopolistische markten 72
3.3.1.4 Tussenconclusie: (schematisch) overzicht van de relevante marktfactoren 74
3.3.2 De marktafbakening 75
3.3.2.1 Algemene uitgangspunten voor marktafbakening en een voorbeeld 75
3.3.2.2 Instrumenten van vraag- en aanbodsubstitutie 77
3.3.2.3 Afbakening van de verzekeringsmarkt 79
3.3.2.4 Tussenconclusie: marktafbakening als ‘tool’ voor het vaststellen van marktmacht 83
3.4 Marktmacht 83
3.4.1 Wat is marktmacht? 84
3.4.2 Het bepalen van marktmacht 85
3.5 Verzekeren in het economische verkeer 86
3.6 Conclusie 87
4 ALGEMENE BESCHRIJVING VAN DE ZAKELIJKE VERZEKERINGSMARKT IN NEDERLAND 89
4.1 Inleiding en opbouw 89
4.2 Historisch perspectief: de geschiedenis van coassurantie 90
4.2.1 Ontstaan van coassurantie 90
4.2.2 De assurantiebeurs 93
4.2.2.1 De beurzen te Rotterdam en Amsterdam 93
4.2.2.2 Assurantiebeurs in het Verenigd Koninkrijk: Lloyds 96
4.2.3 Tussenconclusie 97
4.3 Onderscheid tussen verscheidene risicospreidingsmethoden 97
4.3.1 Coassurantie 98
4.3.2 Herverzekering 99
4.3.3 Verzekering in lagen: ‘Layering’ 100
4.3.4 Pools 101
4.4 De organisatie van de Nederlandse coassurantiemarkt: de marktpartijen 102
4.4.1 Verzekeraars en hun gevolmachtigden (verticale vormen van samenwerking) 102
4.4.2 De makelaar 104
4.4.3 De vraagzijde van de markt 106
4.4.4 Verenigingsrechtelijke structuren 106
4.5 Marktkenmerken 108
4.5.1 De producten 108
4.5.2 Het aantal aanbieders 109
4.5.3 De marktmacht 110
4.5.4 De aard van het product – productdifferentiatie 115
4.5.5 Toetredingsdrempels 115
4.5.6 De mate van transparantie 116
4.6 Het buitenland 117
4.6.1 Het Verenigd Koninkrijk 117
4.6.2 Duitsland 119
4.6.3 Frankrijk 121
4.6.4 België 122
4.7 Conclusie 123
DEEL II TOEPASSING VAN HET MEDEDINGINGSRECHT IN DE ZAKELIJKE VERZEKERINGSMARKT 125
5 SLUITING VAN EEN VERZEKERINGSOVEREENKOMST IN COASSURANTIE 127
5.1 Inleiding en opbouw 127
5.2 Algemene beschrijving van de totstandkoming van een verzekering in coassurantie 128
5.2.1 Beschrijving van de onderhandelingsprocedure bij coassurantie 128
5.2.1.1 Verloop van de onderhandelingsprocedure 128
5.2.1.2 De onderhandelingen met een leidende verzekeraar 131
5.2.1.3 Het benaderen van volgverzekeraars 134
5.2.1.4 Tussenconclusie 139
5.2.2 Beschrijving van de aanbestedingsprocedure bij coassurantie 140
5.2.2.1 Verloop van de aanbestedingsprocedure 141
5.2.2.2 De verschillende aanbestedingsprocedures 144
5.2.2.3 Hoe werkt de aanbestedingsprocedure in de praktijk? 147
5.2.2.4 Tussenconclusie 151
5.3 Zelfregulering bij het sluitingsproces bij coassurantie – de Bipar regels 152
5.3.1 Aanleiding voor de bestaande zelfregulering 152
5.3.2 De tekst van de Bipar regels 153
5.3.3 Toepassing van de Bipar regels in de praktijk 155
5.4 Tussenbalans 157
5.5 Mededingingsrechtelijke beoordeling van premieharmonisatie 158
5.5.1 Beoordeling onder artikel 101 lid 1 van het Werkingsverdrag 158
5.5.1.1 Premieharmonisatie: een overeenkomst, een besluit of een onderling afgestemde feitelijke gedraging in de zin van artikel 101 lid 1 van het Werkingsverdrag? 159
5.5.1.2 Premieharmonisatie: de strekking of het gevolg dat de mededinging wordt beperkt? 162
5.5.2 Ruimte onder artikel 101 lid 3 van het Werkingsverdrag en artikel 6 lid 3 Mw. 168
5.5.2.1 Efficiëntievoordelen van premieharmonisatie 168
5.5.2.2 Doorgifte van voordelen aan de klanten? 170
5.5.2.3 Onmisbaarheid van de beperkingen 171
5.5.2.4 Restconcurrentie 172
5.5.2.5 Tussenconclusie 173
5.6 Enkele mededingingsrechtelijke aspecten van het biedproces bij coassurantie door aanbesteding 173
5.6.1 Vormen van samenspanning tussen ondernemingen bij het biedproces door aanbesteding 174
5.6.1.2 Bid rigging/biedkartels 174
5.6.1.3 Prijslenen - Cover pricing 176
5.6.2 Aandachtspunten voor het biedproces bij coassurantie door aanbesteding 177
5.7 Conclusie 178
6 SLUITING BIJ POOLS 179
6.1 Inleiding en opbouw 179
6.2 Algemene beschrijving van de verzekering in pools 180
6.2.1 Wat is een pool? 180
6.2.2 Wie vormt de pool? Het onderscheid tussen verzekeraars en intermediaire pools 182
6.2.2.1 (Her)verzekeraarspools 182
6.2.2.2 Intermediaire pools 185
6.3 Zelfregulering voor intermediaire pools 192
6.4 Beoordeling van pools onder het kartelverbod 195
6.4.1 Beoordeling van pools op grond van artikel 101 lid 1 van het Werkingsverdrag en artikel 6 lid 1 Mw. 195
6.4.1.1 De pool(overeenkomst) als vorm van horizontale samenwerking 196
6.4.1.2 Beperking van de mededinging? 201
6.4.1.3 Ongunstige invloed op de handel tussen de lidstaten 219
6.4.1.4 Tussenconclusie 220
6.4.2 Verboden, maar toch toegestaan? 221
6.4.2.1 Het belang van de GVO voor de beoordeling van pools onder artikel 101 lid 3 van het Werkingsverdrag en artikel 6 lid 3 van de Mededingingswet 221
6.4.2.2 Toepassing van de vier uitzonderingvoorwaarden op samenwerking in pools 222
6.4.2.3 Tussenconclusie 227
6.5 Beoordeling van pools onder het verbod op misbruik van een machtspositie 229
6.5.1 (Collectieve) machtspositie van pools 229
6.5.2 Type marktgedrag dat als misbruik van een machtspositie wordt gezien 232
6.6 Coöperatieve joint venture 232
6.7 Conclusie 233
7 STANDAARDPOLISVOORWAARDEN BIJ COASSURANTIE EN POOLS 235
7.1 Inleiding en opbouw 235
7.2 Het gebruik van standaardpolisvoorwaarden op de coassurantiemarkt 235
7.2.1 Introductie en duiding van de verschillende voorwaarden 235
7.2.2 De verschillende soorten polisvoorwaarden 237
7.2.2.1 Beurspolis en beurscondities 237
7.2.2.2 Makelaarspolis en makelaarsvoorwaarden 238
7.2.2.3 VNAB Modelpolissen 239
7.2.2.5 Maatschappijpolissen 241
7.2.3 De functies van standaardpolissen 242
7.2.4 Tussenconclusie 242
7.3 Toetsing van standaardvoorwaarden aan het kartelverbod 243
7.3.1 Standaardbeurspolissen: een kartel? 244
7.3.1.1 Onderlinge afspraken, afgestemd marktgedrag en/of een besluit van een ondernemersvereniging? 244
7.3.1.2 Verhindering, beperking of vervalsing van de concurrentie? 249
7.3.2 Verboden, maar toch toegestaan? 262
7.3.2.1 Algemeen 262
7.3.2.2 Voorwaarde 1: Efficiëntieverbeteringen 262
7.3.2.3 Voorwaarde 2: Onmisbaarheid 264
7.3.2.4 Voorwaarde 3: Doorgifte aan de klant 266
7.3.2.5 Voorwaarde 4: Geen uitschakeling van de mededinging 267
7.3.3 Uitkomst van toetsing van standaardpolisvoorwaarden aan het kartelverbod 268
7.4 Conclusie 268
8 SCHADEREGELING BIJ COASSURANTIE EN POOLS 271
8.1 Inleiding en opbouw 271
8.2 Algemene beschrijving van het verloop van het schaderegelingsproces bij coassurantie 271
8.2.1 Zelfregulering bij de schaderegeling bij coassurantie 271
8.2.2 Bespreking van de verschillende fasen van het schadeproces bij coassurantie 273
8.3 Standpuntbepaling dekking 278
8.3.1 Het gebruik (en de juridische duiding) van volgclausules bij coassurantie 278
8.3.2 Mededinging en het gebruik van volgclausules bij coassurantie 281
8.3.2.1 Zijn volgclausules te beschouwen als een afspraak tussen ondernemingen? 282
8.3.3 Tussenconclusie 286
8.4 De rol van de schade-expert bij het schaderegelingsproces 286
8.4.1 Benoeming van een expert bij coassurantie of pools 287
8.4.2 De reikwijdte van de opdracht aan een expert & zelfregulering 288
8.4.3 Mededingingsaspecten van de werkzaamheden van een expert 288
8.5 Verticale samenwerking bij schadeafwikkeling, bespreking van het Allianz-arrest 291
8.6 Conclusie 297
DEEL III BEANTWOORDING ONDERZOEKSVRAGEN 299
9 CONCLUSIE EN AANBEVELINGEN 301
9.1 Inleiding en opbouw 301
9.2 De opzet van dit onderzoek 301
9.3 Beantwoording van de deelvragen en weergave kernbevindingen 304
9.3.1 Deel I (hoofdstukken 2 tot en met 4) 304
9.3.2 Deel II (hoofdstukken 5 tot en met 8) 311
9.4 Beantwoording onderzoeksvraag 321
9.5 Beleidsaanbevelingen 322
SAMENVATTING 329
SUMMARY 335
APPENDIX 341
I. Toelichting verwerking gegevens van het praktijkonderzoek 2018 en de gebruikte vragenlijst 343
II. Overzicht van alle resultaten van het praktijkonderzoek 361
III. Voorbeeld Poolovereenkomst Volmacht 379
CURRICULUM VITAE 391
Rubrieken
- advisering
- algemeen management
- coaching en trainen
- communicatie en media
- economie
- financieel management
- inkoop en logistiek
- internet en social media
- it-management / ict
- juridisch
- leiderschap
- marketing
- mens en maatschappij
- non-profit
- ondernemen
- organisatiekunde
- personal finance
- personeelsmanagement
- persoonlijke effectiviteit
- projectmanagement
- psychologie
- reclame en verkoop
- strategisch management
- verandermanagement
- werk en loopbaan
