De gelukkige organisatie

Voorwoord 11
Inleiding 15

DEEL I DE (ON)ZEKERHEID VAN GELUK 25

1 Geluk in organisaties: een wenkend perspectief 27
1.1 Extrinsieke motivatie 29
1.2 Intrinsieke motivatie 31
1.3 Betekenisvolle relaties 32
1.4 Wederkerigheid 33
1.5 Wederkerigheid in een gelukkige organisatie 35
Betekenisvolle belofte 36
Zelfsturing van medewerkers 38
Organiseerruimte van teams 40
1.6 Paradigmaverschuiving 41

2 Herstel van vertrouwen 45
2.1 Moraliteit als schoonmaakmiddel 48
2.2 Transitie 51
Ontwikkellijnen 52
Een emergent proces 53
Van A naar B volgens de principes van B 55
Zo licht als mogelijk, zo zwaar als nodig 57
2.3 Transformatie 58
Denken vanuit het geheel 59
De cyclus van betekenisgeving 61
Van afhankelijk naar interdependent 62
2.4 Herstel van vertrouwen in vier fasen 64
Eerste fase: congruentie 67
Tweede fase: consistentie 68
Derde fase: voorspelbaarheid 69
Vierde fase: eigenaarschap 71
2.5 Tot slot 72

3 De zekerheid van ongeluk 75
3.1 Een verwaarloosde organisatie 77
Disfunctionele patronen 79
Gebrek aan duidelijkheid en sturing 80
Onbewust onbekwaam management 83
3.2 Een systeemgerichte organisatie 85
Een amorele wereld 87
3.3 Tot slot 88

DEEL II VAN WANTROUWEN NAAR VERTROUWEN 89

4 Getting started 91
4.1 Bronnen van verandering 94
4.2 Bewust onbekwaam 96
4.3 Transitie en transformatie 98
4.4 Ondersteuningsvraag, vraagstuk en contractering 100
4.5 Tot slot 103

EERSTE FASE: CONGRUENTIE

5 Betekenis en richting 105
5.1 De betekenisvolle belofte 108
Het DNA van de organisatie 109
De impact van de organisatie 111
De betekenis voor de samenleving 114
5.2 De betekenisvolle belofte formuleren 115
5.3 Ontwikkelplan 115
Kaderstelling en begrenzing 117
Een ondergrens formuleren 119
5.4 Transformatie in de fase congruentie 121
Managementteam als leidende coalitie 122
Bron & bestemming 123
Halen & brengen 126
Niet voor iedereen 127
5.5 Het resultaat 129

TWEEDE FASE: CONSISTENTIE

6 Schoonmaken en betekenis borgen 133
6.1 Ontwikkellijn 1: Verbinden op de betekenisvolle belofte 136
6.2 Ontwikkellijn 2: Vitalisering van professionaliteit 138
6.3 Ontwikkellijn 3: Gebruikmaken van de kracht van teams 143
Formeer duidelijke teams 143
Bepaal organiseerruimte 145
Stel een teamontwikkelingsplan op 148
Maak niet-functioneren bespreekbaar 152
6.4 Ontwikkellijn 4: Leer- en ondersteuningsnetwerken creëren 154
6.5 Ontwikkellijn 5: Bouwen aan een wendbare organisatiestructuur 156
6.6 Transformatie in de fase consistentie 161
6.7 Het resultaat 163

DEEL III VAN VERTROUWEN NAAR ZELFVERTROUWEN 165

DERDE FASE: VOORSPELBAARHEID

7 Aan het (betekenisvolle) werk! 167
7.1 Ontwikkellijn 6: Dienstbare ondersteunende diensten creëren 171
Formeer ondersteuningsteams 173
7.2 Transformatie in de fase voorspelbaarheid 177
7.3 Vallen en opstaan 177
Onomkeerbare transformatie 179
7.4 Omgaan met verschillen 181
Dilemma’s 183
Conflicten 184
Eigen gevoel als sturingsmechanisme 185
7.5 Ontwikkellijn 7: Bouwen aan conflictbestendigheid en conflictbestendigheid 186
Conflicten oplossen 187
7.6 Het resultaat 188

VIERDE FASE: EIGENAARSCHAP

8 Eigenaarschap in een betekenisvolle gemeenschap 191
8.1 Communicatieve zelfsturing 194
8.2 Heelheid 195
8.3 Coöperatieve werkgemeenschap 196
8.4 En, geluk(t)? 198

Bijlage I De duurzame ontwikkelingsdoelen van de Verenigde Naties 201
Bijlage II Verschillen tussen verwaarloosde, systeemgerichte en gelukkige organisaties 203
Bijlage III Voorbeeld van een generatieve dialoog met bestuurders 207
Bijlage IV Cyclus van actieteams 209
Bijlage V Stadia van teamontwikkeling 211

Literatuur 213
Register 215
Dankwoord 219
Over de auteur 221