WHW-Pocket 2025 - Wet op het Hoger onderwijs en Wetenschappelijk onderzoek
Toelichting, Analyse en Commentaar | Wettekst, Noten, Trefwoorden
Paperback Nederlands 2025 22e druk 9789464736571Samenvatting
Dit lees- en leerboek en naslagwerk met achtergronden van beleid, bestuur en recht, meeneem-WHW, is al 22 jaar de door bestuurders, juristen, politici, beleidmakers, docenten, onderzoekers, journalisten en studenten meest gebruikte editie. Gemaakt en jaarlijks geactualiseerd door een van de ontwerpers / projectleiders van de oorspronkelijke wet.
De WHW is veelomvattend, soms weerbarstig, en eist veel kennis en inzicht. Deze pocket wil bijdragen aan de legaliteit en legitimiteit van besluiten, beleid en regelgeving, met praktische uitleg, analyse, commentaar en rechtspraak: vaak in de vorm van mini-essays.
De Toelichtende Analyse schetst gedachten achter de wet en geeft op die basis Uitleg van en Commentaar op regels, beleid en plannen, uitvoering en organisatie. Het beschouwt systematiek, leerstukken, sleutelbegrippen, toepassingen, wetsinterpretaties en de juridische, bestuurlijke en beleidsmatige rationale. Kritisch commentaar op de regelgeving en rechtspraak, achterliggende beleid en uitvoering, is niet geschuwd en dat leent zich soms voor enige ironie.
De ontwikkelingen in hoger onderwijs en wetenschap in 2024 zijn weer in beleidsjuridisch toekomstperspectief geplaatst. Al lezend zult u dan merken dat alles met alles is verbonden. Dit boek is een onmisbaar kompas voor bestuur, beleid en uitvoering.
Deze editie bevat:
– De wettekst zoals die geldt vanaf 1 januari 2025.
– De wetswijzigingen die door de Tweede Kamer zijn aanvaard, naar de stand van zaken op 15 december 2024 (cursief).
– Jaarlijks volledige bewerking, dus unieke actualiteit.
– Kritische toelichtende analyse en commentaar met leeswijzers.
– Kroniek van wetswijzigingen na 2003 en voorgenomen beleid.
– De uitgebreide ‘intelligente’ index brengt u naar de wetsartikelen die u nodig heeft; ook zonder juridische achtergrond of ervaring met de WHW en ook als uw trefwoord in de wet niet voorkomt.
Specificaties
Lezersrecensies
Inhoudsopgave
Inhoudsopgave 4
Uitleg en toelichtende analyse 11
1 Achtergronden van het wettelijk bestel 11
1.1 Juridisch ecosysteem 11
1.2 Sociale engineering 13
1.3 De cyclus politiek-beleid-wetgeving-uitvoering-rechtspraak 14
1.3.1 Politiek bestuur en cultuur 15
1.3.2 Beleid 17
1.3.3 Regelgeven in overheid en instellingen 19
1.3.4 Bestuur: structuur versus cultuur 22
1.3.5 Uitvoering 23
1.3.6 Rechtspraak 24
1.4 Een Europees acquis voor hoger onderwijs en wetenschap? 24
1.5 WHW in vogelvlucht 32
2 Doelstellingen en beginselen van het WHW-bestel 36
2.1 De pijler Autonomie 36
2.2 De pijler Toegankelijkheid 37
2.3 De pijler Deregulering 40
2.4 De pijler Kwaliteit 42
2.5 Het hoger onderwijsstelsel van binair naar transbinair 43
2.6 Aspecten van het onderzoekbestel 48
2.7 Experimenten met brede rafelranden 55
3 De opzet en reikwijdte van de WHW 61
3.1 De opbouw van het hogeronderwijsrecht 61
3.2 De nummering van de WHW 61
3.3 De typen bepalingen in de WHW 62
3.4 Lagere regelgeving onder de WHW 62
3.5 Reikwijdtebepalingen en doorverwijzingen 63
3.6 De instellingen van de WHW 66
3.7 Godsdienst, levensbeschouwing, kledij, laïcité 66
4 Hoofdlijnen en sleutelartikelen per WHW-hoofdstuk 73
4.1.1 Begripsbepalingen en vlaggenschepen 73
4.1.2 Academische vrijheid en relatie tot andere rechten 74
4.1.3 Meningsuiting, demonstaties, arbeidsrecht, persvrijheid 77
4.1.4 Integriteit van wetenschappers; vrijheid van wetenschap 80
4.1.5 Vrijheid en integriteit internationaal 83
4.1.6 Instellingsautonomie niet hetzelfde als academische vrijheid 85
4.1.7 Kennisveiligheid, veiligheid van kennis en academische vrijheid 86
4.1.8 Vrijheid, integriteit, contractactiviteit en nevenwerk 88
4.1.9 Publieke middelen voor private activiteiten en offshoring 91
4.1.10 Zusterschip maatschappelijk verantwoordelijkheidsbesef 94
4.1.11 Academische eed of belofte 96
4.1.12 Overige algemene bepalingen 97
4.2 Planning en bekostiging 101
4.2.1 Planning 101
4.2.2 Bekostiging 102
4.2.3 Studiefinanciering 107
4.2.4 Van prestatieovereenkomsten naar kwaliteitsafspraken … 108
4.2.5 … heen naar capaciteitsbekostiging … en weer … en heen 116
4.3 Overleg 118
4.4 Personeel 119
4.5 Accreditatie 124
4.5.1 Definitie en rechtsgevolgen 124
4.5.2 De NVAO en de onafhankelijkheid 125
4.5.3 De accreditatiemethodiek 128
4.5.4 Beoordelingscriteria 133
4.5.5 Voorwaardelijke accreditatie, verlies en intrekking 136
4.5.6 Instellingstoets kwaliteitszorg 138
4.5.7 Experiment met instellingsaccreditatie 139
4.5.8 Instellingsaccreditatie, kwaliteitscultuur en eigenaarschap 139
4.5.9 De Inspectie van het Onderwijs 142
4.6 Onderwijsaanbod 144
4.6.1 Programmeervrijheid versus macrodoelmatigheid 144
4.6.2 Arbeidsmarkt, economie en regulering van onderwijsaanbod 147
4.6.3 Ontneming van rechten 150
4.6.4 Rechtspersonen voor hoger onderwijs 151
4.6.5 Ruim baan voor talent? 154
4.6.6 Registratie instellingen en opleidingen (RIO, LEO-ho) 155
4.6.7 Nederlands Kwalificatie Raamwerk; de Wet NLQF 156
4.7 Onderwijs 157
4.7.1 Beroepsvereisten en diploma-erkenning 157
4.7.2 Studiepunten, Verklaringen en Microcredentials 158
4.7.2.1 Studielast, studiepunten en studievoortgang 158
4.7.2.2 Verval geldigheid tentamens; onteigenen van studiepunten 159
4.7.2.3 Studiepunten, de 7.11-verklaring en de EU-microcredential 162
4.7.3 Internationalisering en joint degree 163
4.7.4 Collegegeld, examengeld, overige eigen bijdragen 165
4.7.5 Vooropleidings- en toelatingseisen en evc 170
4.7.6 Onderwijs- en examenregeling 173
4.7.7 Examens, tentamens, toetsen en vrijstellingen 176
4.7.8 Tentamens, herkansing, tentamenfraude, online surveillance 177
4.7.9 Examencommissie en examinator 186
4.7.10 Getuigschriften, graden, titels en promotie 191
4.7.11 Inschrijving 196
4.7.12 De Nederlandse taal en verwante kwesties 198
4.7.12.1 Inleiding 198
4.7.12.2 Nederlands is de bestuurstaal 198
4.7.12.3 Wetenschapstaal, cultuur en academische vrijheid 198
4.7.12.4 Onderwijstaalbeleid, taalrecht en toegankelijkheid 200
4.7.12.5 Internationalisering en taalrecht in de toekomst: de WIB 202
4.7.13 Fixus, selectie en toegankelijkheid 212
4.7.14 Studiekeuzeadvies en preselectie 216
4.7.15 Studiebegeleiding, studieadvies, basa en doorstroomnorm 220
4.7.16 Opleidingen 230
4.7.17 Leeruitkomsten en andere flexibilisering 234
4.7.18 Stage en praktijkonderzoek 240
4.7.19 Nevenvestiging in binnen- en buitenland 241
4.7.20 Rechten en plichten van studenten 245
4.7.21 Rechtsbescherming 248
4.7.22 Sociale veiligheid 254
4.7.23 Studentenondersteuningsfondsen en bestuursbeurzen 256
4.8 Samenwerking van bekostigde instellingen 258
4.9 Goed bestuur, medezeggenschap en toezicht 259
4.9.1 Algemeen 259
4.9.2 De aanwijzingsbevoegdheid en de Wet bestuur en toezicht 264
4.9.3 Instemmingsrecht hoofdlijnen instellingsbegroting 268
4.9.4 Opleidingscommissies 270
4.9.5 Geschillen medezeggenschap 272
4.9.6 Bestuur en inrichting van de universiteiten 274
4.9.7 Medezeggenschap aan de universiteiten 278
4.9.8 Kerkelijke en bijzonder hoogleraren 280
4.10 Bestuur en inrichting van de hogescholen 282
4.10.1 Algemeen 282
4.10.2 Bestuur en toezicht bij de hogescholen 284
4.10.3 Medezeggenschap aan de hogescholen 286
4.11 Bestuur en inrichting van de Open Universiteit 290
4.12 Bestuur en inrichting van de academische ziekenhuizen 292
4.13 KNAW en KB 295
4.14 Beroep bij de bestuursrechter 297
4.15 Inhouding bekostiging, schadevergoeding, strafbepalingen 298
4.15.1 Inhouding, opschorting, bestuurlijke boete 298
4.15.2 Schadevergoeding en boete 300
4.16 Overgangs- en invoeringsrecht en fusie 302
5 Kroniek wetgeving 303
5.1 Wetgeving 2004 303
5.2 Wetgeving 2005 304
5.3 Wetgeving 2006 305
5.4 Wetgeving 2007 305
5.5 Wetgeving 2008 306
5.6 Wetgeving 2009 306
5.7 Wetgeving 2010 306
5.8 Wetgeving 2011 307
5.9 Wetgeving 2012 308
5.10 Wetgeving 2013 308
5.11 Wetgeving 2014 309
5.12 Wetgeving 2015 310
5.13 Wetgeving 2016 311
5.14 Wetgeving 2017 311
5.15 Wetgeving 2018 312
5.16 Wetgeving 2019 313
5.17 Wetgeving 2020 314
5.18 Wetgeving 2021 315
5.19 Wetgeving 2022 316
5.20 Wetgeving 2023 318
5.21 Wetgeving 2024 319
5.22 Aanhangige wetsvoorstellen 319
5.23 Aangekondigde wetsvoorstellen 320
6 Slotparagrafen 324
6.1 Financiën 2025 en verder 324
6.2 Welzijn, pilot korter collegejaar en cum laude 328
6.3 Over leraren 330
6.4 Strategische agenderingen Rutte I-IV en een vleugje Dijkgraaf 331
6.5 Sectorplan, Bestuursakkoord, Beleidsbrief, en zo 334
6.6 De waarde van het diploma 337
6.7 Arbeidsmarktfetisjisme en de onderwijs-arbeidsmarktfuik 338
6.8 Hoofdlijnenakkoord, Regeerprogram en HerstelPlan 342
6.9 Zes structurele zwakheden 348
6.10 De WHW op de schop of in evenwicht 349
Wettekst 1 352
Overzicht wetswijzingen in Stb. en Stcrt. 352
1 Hoofdstuk 1. Algemene Bepalingen 353
Titel 1. Definities en taakomschrijving 353
Titel 1a. Ruimte voor innovatie 358
Titel 2. De instellingen 359
Titel 3. Kwaliteitszorg 363
Titel 4. Overige voorschriften 363
2 Hoofdstuk 2. Planning en bekostiging 368
Titel 1. Planning 368
Titel 2. Bekostiging 370
Titel 3. Inrichting verslag en aanwijzing branchecode 375
Titel 4. Bijzondere bepalingen in verband met het financieel beheer 375
Titel 5. Subsidiëring academische ziekenhuizen ten behoeve van 376
de educatieve voorziening
3 Hoofdstuk 3. Overleg 377
4 Hoofdstuk 4. Het Personeel 378
5 Hoofdstuk 5. Accreditatie in het hoger onderwijs 380
Titel 1. Accreditatieorgaan 380
Titel 2. Toets nieuwe opleiding en accreditatie nieuwe opleiding 383
Titel 3. Accreditatie bestaande opleiding, commissie van 386 deskundigen en visitatie
Titel 4. Intrekking van accreditatie en de gevolgen van intrekking 390
Titel 6. Instellingstoets kwaliteitszorg en erkenning ITK 392
Titel 7. Overige bepalingen 395
6 Hoofdstuk 6. Onderwijsaanbod 396
Titel 1. Opleidingen bekostigde instellingen voor hoger onderwijs 396
Titel 2. Opleidingen rechtspersonen voor hoger onderwijs 400
Titel 3. De Registratie instellingen en opleidingen 403
Titel 4. [Vervallen] 407
7 Hoofdstuk 7. Onderwijs 407
Titel 1. Het onderwijs, de examens en de promoties 407
Titel 2. Vooropleidingseisen en toelatingseisen 434
Titel 2A. Vrijstelling van het afleggen van tentamens op grond van 443
het bezit van een diploma beroepsonderwijs
Titel 3. Studenten en extranei 443
Titel 4. Rechtsbescherming van studenten en extranei 470
1 De inhoudsopgave van de WHW is bij de inwerkingtreding van de Reparatiewet OCW 2005 formeel vervallen. De soms verwarrende kopjes boven elk wetsartikel niet.
6 WHW 2025
7A Hoofdstuk 7A. Taken in het kader van de zijinstroom 475
in het beroep van leraar en docent
8 Hoofdstuk 8. Samenwerking bekostigde instellingen 477
voor hoger onderwijs
9 Hoofdstuk 9. Het bestuur en de inrichting van de 477
universiteiten
Titel 1. Het bestuur en de inrichting van de openbare universiteiten 477
Titel 2. Medezeggenschap binnen de openbare universiteiten 488
Titel 3. Het bestuur en de inrichting van en de medezeggenschap 502
binnen de bijzondere universiteiten en de
levensbeschouwelijke universiteiten
Titel 4. Bijzonder onderwijs aan universiteiten 503
10 Hoofdstuk 10. Het bestuur en de inrichting van de 505
hogescholen
Titel 1. Het bestuur en de inrichting van hogescholen 505
Titel 2. Het bestuur en de inrichting van hogescholen met 511
rechtspersoonlijkheid [Vervallen]
Titel 3. Medezeggenschap 511
11 Hoofdstuk 11. Het bestuur en de inrichting van de 522
open universiteit
12 Hoofdstuk 12. Het bestuur en de inrichting van de 531
academische ziekenhuizen
Titel 1. Het bestuur en de inrichting van de academische ziekenhuizen 531
Titel 2. Het gemeenschappelijk beleidsorgaan 535
Titel 3. Het gemeenschappelijk uitvoeringsorgaan 536
Titel 4. Overleg bestuur faculteit der geneeskunde en raad van bestuur 536
13 Hoofdstuk 13. Het bestuur en de inrichting van de 536 instellingen voor wetenschappelijk onderzoek
Titel 1. Het bestuur en de inrichting van de Koninklijke 536
Nederlandse Akademie van Wetenschappen
Titel 2. Het bestuur en de inrichting van de Koninklijke Bibliotheek 537
Titel 3. Overige bepalingen 538
14 Hoofdstuk 14. Beroep bij de bestuursrechter 539
15 Hoofdstuk 15. Inhouding bekostiging, 540
schadevergoeding en strafbepalingen
16 Hoofdstuk 16. Overgangsvoorzieningen onder meer in 542
verband met de invoering van de wet en voorschriften in
verband met fusie, omzetting, splitsing, verplaatsing en
bestuursoverdracht
WHW 2025 7
17 Hoofdstuk 17. Overgangs- en invoerings- 549
bepalingen wijzigingswetten tot 2002
Titel 1. Wet van 25 januari 1996 (Stb. 172) 549
Titel 2. Wet van 28 maart 1996 (Stb. 226) 549
Titel 3. Wet van 4 juli 1996 (Stb. 434) 549
Titel 4. Wet van 10 april 1997 (Stb. 162) 549
Titel 5. Wet van 2 juli 1997 (Stb. 322) 549
Titel 6. Wet van 2 april 1998 (Stb. 216) 549
Titel 7. Wet van 10 december 1998 (Stb. 733) 549
Titel 8. Wet van 3 april 1999 (Stb. 170) 549
Titel 9. Wet van 29 juni 2000 (Stb. 286) 549
18 Hoofdstuk 18. overgangs- en invoeringsbepalingen 550
wijzigingswetten vanaf 2002
Titel 1. Wet van 6 juni 2002 (Stb. 302) 550
Titel 2. Wet van 6 juni 2002 (Stb. 303) 550
Titel 3. Wet van 12 september 2002 (Stb. 493) 557
Titel 4. Wet van 30 januari 2003 (Stb. 70) 558
Titel 5. Wet van 3 april 2003 (Stb. 188) 558
Titel 6. Wet van 2 juli 2003 (Stb. 287) 558
Titel 7. Wet van 24 juni 2004 (Stb. 321) 558
Titel 9. Wet van 6 december 2001 (Stb. 681). 559
Titel 10. Wet van 14 juni 2007 (Stb. 254) 559
Titel 11. Wet van 4 februari 2010 (Stb. 119) 560
Titel 12. Wet van 8 juli 2011 (Stb. 369) 563
Titel 13. Wet van 8 juli 2011 (Stb. 368) 564
Titel 14. Wet van 28 januari 2013 (Stb. 70) 564
Titel 15. Wet van 10 juli 2013 (Stb. 298) 565
Titel 16. Wet van 4 oktober 2017 (Stb. 390) 566
Titel 17. Wet van 15 juni 2018 (Stb. 209) Accreditatie op maat 566
Titel 18. Wet van …. Wet Taal en Toegankelijkheid 568
Titel 19. Wet van 7 april 2021 (Stb. 263) Variawet hoger onderwijs 568
Titel 20. Wet van 23 februari 2022 (Stb. 2022, 134) 568
Titel 21. Wet van 3 juni 2023 (Stb. 2023, 192) 569
Titel 22. Wet van 30 september 2024 (Stb. 2024, 279) Leeruitkomsten 570
19 Hoofdstuk 19. Slotbepalingen 571
(Red. Dit is hoofdstuk 16, titel 6, oud, behalve artikel 19.1a.)
B Bijlage behorende bij de wet op het hoger onderwijs 572
T Trefwoorden 575
A Meest gebruikte afkortingen 616
Rubrieken
- advisering
- algemeen management
- coaching en trainen
- communicatie en media
- economie
- financieel management
- inkoop en logistiek
- internet en social media
- it-management / ict
- juridisch
- leiderschap
- marketing
- mens en maatschappij
- non-profit
- ondernemen
- organisatiekunde
- personal finance
- personeelsmanagement
- persoonlijke effectiviteit
- projectmanagement
- psychologie
- reclame en verkoop
- strategisch management
- verandermanagement
- werk en loopbaan