Van Santen wil zijn lezers – leidinggevenden in Nederland - helpen die unieke identiteit in zichzelf te ontdekken. En daartoe gebruikt hij archetypen. De generaal, De goeroe, De bruggenbouwer, De prinses… Twintig in totaal beschrijft hij er, volgens een vaste methode: een ‘verhaal’ waarin het archetype naar voren komt, een ‘archetypisch beeld’ waarin hij het type zelf omschrijft, een ‘archetypisch leiderschapsthema’ dat bij het type hoort (bij de generaal is dat ‘macht en ruimte’), en als laatste de ‘fixatie’, die we zouden kunnen omschrijven als de grootste valkuil voor dit archetype.
Waarom doet Van Santen dat? Omdat volgens hem iemand die kan herkennen door welke archetypen hij of zij gedreven wordt, in staat is om ‘zich te bevrijden uit de archetypische gevangenis’. En die gevangenis, dat is de eerdergenoemde fixatie. ‘Een opgeblazen ego overschreeuwt altijd de stem van de ziel’, schrijft Van Santen. En als het ego de ziel overschreeuwt, is er sprake van zelfoverschatting.
Een voorbeeld: heb je het archetype van de goeroe in je (staand voor wijsheid en spiritualiteit) dan loop je in fixatie het gevaar het contact met anderen kwijt te raken omdat je je boven hen stelt, wat allerlei minder fraaie goeroe-neigingen (mensen manipuleren, controleren, afhankelijk maken) tot gevolg zal hebben.
Ieder mens, aldus Van Santen, heeft minstens drie van deze archetypen in zich. Ze weerspiegelen niet alleen wie je bent, maar ook wie je wilt zijn. En ze kunnen je leren welke doelen en welke waarden voor jou belangrijk zijn. En vanuit die blik naar binnen kun je vervolgens als leidinggevende met de buitenwereld aan de slag. Dat daar de opdracht pas begint, dat weet Van Santen ook wel. Misschien is dat iets voor een volgend boek.
Over Pierre de Winter
Pierre de Winter is freelance journalist.
