Soldaten verdedigen inderdaad, proberen de status quo, het bekende, te behouden. Verkenners daarentegen zijn op zoek naar nieuwe dingen, naar de waarheid. Liever een landkaart die klopt, dan een brug erop tekenen die je daar graag zou willen, maar die er niet is. Elk nieuw stukje informatie is uiterst welkom, want verbetert de nauwkeurigheid van de kaart. Wat een mooie analogie met onze hersenen!
Soldaten- en verkennersmindset
Galef maakt duidelijk wat de verschillen zijn tussen een soldatenmindset en een verkennersmindset. Voor de soldaat is redeneren vergelijkbaar met een verdedigend gevecht, voor de verkenner met kaarten maken. De soldaat doet aan ‘richtingsgemotiveerd redeneren’, de verkenner aan ‘nauwkeurigheidsgemotiveerd redeneren’.
Richtingsgemotiveerd redeneren werkt zo: onze onbewuste motieven zijn van invloed op de conclusies die we trekken. Willen we (onbewust) dat iets waar is, dan vragen we ons af of we het kunnen geloven, en zoeken we naar excuses om het te accepteren. Willen we (onbewust) juist dat iets niet waar is, dan vragen we ons af of we het moeten geloven en zoeken we excuses om het te verwerpen. Wensdenken, confirmation bias, rationalisatie, allemaal voorbeelden van richtingsgemotiveerd redeneren. Als we van mening veranderen, is dat een overgave.
Nauwkeurigheidsgemotiveerd redeneren werkt anders: we vragen ons af of iets waar is, zoeken naar bewijs voor een nog betere kaart, een andere mening is een ‘overwinning’, want dat betekent een nog hogere nauwkeurigheid. Rationaliteit dus.
Vooroordelen
Er zijn boeken volgeschreven over onze biases, vooroordelen en ons zelfbedrog. Alsof we geen moment rationeel kunnen denken. Gelukkig is dat niet zo, soms zien we de waarheid wél onder ogen, geven we onze fouten toe, zijn we rationeel. We zijn soms soldaat en soms verkenner. Wat kunnen we van die verkenner-succesjes leren? Interessante observatie van Galef: kennis van je denkfouten is niet genoeg om rationeler te worden. Het gaat om wat je doet, om je houding. Of nog beter: om wat je tegenhoudt. Hier gaat het boek uitgebreid op in.
Om confirmation bias tegen te gaan noemt Galef een platform waarin om argumenten wordt gevraagd om een mening te veranderen: ChangeAView.com. Een goed argument dat impact heeft, wordt met een ‘delta’ beloond. Dat platform heb ik natuurlijk gelijk opgezocht, de ideale Tweet leek me dat. Helaas, de website (en bijbehorende Twitteraccount) is medio 2020 van naam veranderd naar Ceasefire en is sinds eind 2020 helemaal uit de lucht. Er is nu alleen nog de ChangeMyView (geen ChangeAView.com) subreddit over. Er was te weinig belangstelling voor…
Galef gebruikt erg veel anekdotes om haar betoog te illustreren, wetenschappelijke onderzoeken komen relatief gezien minder aan bod. Dat maakt het fijn leesbaar en vaak grappig, maar of haar stellingen allemaal goed onderbouwd zijn is wat moeilijker in te schatten. (Veel onderzoeken opnemen maakt geloofwaardiger, dat is mijn vooroordeel, vrees ik). Het maakt het geheel ook nogal wijdlopig, en de rode draad van soldaat-verkenner verdwijnt uit zicht.
Slordigheden
Een leuk hoofdstuk gaat over onzekerheid en hierin is een zelftest opgenomen. Helaas, de vragen uit ronde 4 matchen niet met de antwoorden. Slordig redactiewerk? Na bovenstaande teleurstelling (en de ChangeAView zoektocht) trof ik ook nog wat bijzondere zinnen aan. Zoals: Unilever werd overgehaald te stoppen met het doden van mannelijke kuikens. Zo worden miljarden kippen behoed voor een pijnlijke dood. Kippen? Haantjes, lijkt me. Slordig vertaald?
Tools
Veel (andere) tools die Galef geeft om meer ‘voor de waarheid te gaan’ zijn zeker heel nuttig, ik vond bijvoorbeeld de ‘ideologische Turingtest’ heel bruikbaar. Hierin wordt gevraagd hoe goed je de standpunten van de tegenpartij kunt beschrijven. Hoe slechter je dit lukt, hoe meer je je identificeert met je eigen overtuigingen. Zelf van mening veranderen zal dan heel moeilijk zijn, maar anderen overtuigen van jouw mening óók, omdat je ze niet begrijpt.
Ook zijn er een aantal gedachtenexperimenten opgenomen, eigenlijk vragen die je jezelf kunt stellen. Bijvoorbeeld de buitenstaandertest: Hoe zou je de situatie beoordelen als het niet jouw situatie was? De conformiteitstest: Als anderen deze mening niet meer hadden, zou jij hem dan nog wel hebben? Of de status quo bias test: Als je huidige situatie niet de status quo was, zou je die dan kiezen? Die test werkt zo: Je woont in je geboorteplaats, en voor een mooie baan moet je naar een grote stad verhuizen. Dat wil je niet, dan mis je al je vrienden. Maar stel dat je in de grote stad woont met een mooie baan, zou je dan voor je vrienden naar je geboorteplaats verhuizen? Nee, dat doe je zéker niet!
Dus: stel dat ik in Spanje woonde, zou ik dan naar nat en stormachtig Nederland verhuizen? Ehhhh… Dank je wel Julia Galef!
Over Elly Stroo Cloeck
Elly Stroo Cloeck is project- en interim-manager op het gebied van Finance, Internal Audit en Risk Management. Daarnaast schrijft ze recensies en samenvattingen van managementboeken.
