Hoofdstukken vermogensrecht

I VERMOGENSRECHTEN / 1
1.1 Inleiding / 1
1.1.1 Goed, zaak, registergoed / 1
1.2 Eigendom en vorderingsrecht / 2
1.2.1 Absolute en relatieve rechten / 2
1.2.2 Zakelijke en persoonlijke rechten / 2
1.2.3 Individualisering / 3
1.2.4 Eenheidsbeginsel / 3
1.2.5 Beperkte rechten / 5
1.2.6 Prioriteit van het oudste beperkte recht en gelijkwaardigheid van vorderingsrechten / 7
1.2.7 Vermogensrechten in het faillissement / 8
1.2.8 Vervagende grenzen / 9
1.2.9 Relativering van een absoluut recht; ‘roerend goed heeft geen gevolg’ / 9
1.2.10 Een relatief recht met absolute trekken / 9
1.2.11 Invloed van het prioriteitsbeginsel ten aanzien van vorderingsrechten / 10

II DE TOTSTANDKOMING VAN OBLIGATOIRE OVEREENKOMSTEN / 12
2.1 Inleiding / 12
2.2 Aanbod en aanvaarding / 13
2.2.1 Twee afwijkende vormen van het aanbod: het vrijblijvend en het onherroepelijk aanbod / 16
2.2.2 Op welk tijdstip komt de overeenkomst tot stand? / 18
2.3 Handelingsbekwaamheid / 19
2.4 Wil of verklaring? / 23
2.4.1 Geestelijke stoornis / 25
2.4.2 Het vertrouwensbeginsel; art. 3:35 / 27
2.4.3 Samenloop van art. 3:32, 3:34 en 3:35 / 29
2.5 De ongeoorloofde overeenkomst / 29
2.6 Dwaling / 32
2.6.1 Samenvatting / 40
2.7 Bedrog / 41
2.8 Bedreiging / 43
2.9 Misbruik van omstandigheden / 44
2.10 Nietigheid en vernietigbaarheid / 45
2.10.1 Uitoefening van het beroep op vernietigbaarheid / 46
2.10.2 Het gevolg van nietigheid (van rechtswege dan wel na vernietiging) / 47

III VERTEGENWOORDIGING KRACHTENS VOLMACHT / 48
3.1 De droom van Carl en August / 48
3.2 De begrippen lastgeving, vertegenwoordiging en volmacht / 48
3.3 Volmachtverlening / 51
3.4 Het ontbreken van een toereikende volmacht / 52

IV HET VASTSTELLEN VAN DE INHOUD VAN DE OVEREENKOMST / 57
4.1 Inleiding / 57
4.2 Overige factoren die de inhoud van de overeenkomst bepalen / 59
4.2.1 De aanvullende en beperkende werking van de redelijkheid en billijkheid / 62
4.2.2 Onvoorziene omstandigheden / 64

V NAKOMING / 66
5.1 Inleiding / 66
5.2 Betaling; door wie? / 66
5.3 Betaling; aan wie? / 68

VI RECHTEN VAN DE SCHULDEISER BIJ NIET-NAKOMING DOOR DE SCHULDENAAR / 71
6.1 Inleiding / 71
6.2 Nakoming / 72
6.3 Schadevergoeding / 74
6.4 Niet-toerekenbare tekortkoming / 77
6.4.1 De gevolgen van overmacht / 82
6.5 Verzuim en ingebrekestelling / 83
6.5.1 Het intreden van het verzuim / 84
6.5.2 De gevolgen van het verzuim / 85
6.5.3 Is nakoming mogelijk nadat het verzuim is ingetreden? / 86
6.6 Opschorting en ontbinding / 87
6.6.1 Exceptio non adimpleti contractus / 88
6.6.2 Ontbinding / 89
6.6.3 De gevolgen van de ontbinding / 90

VII ONRECHTMATIGE DAAD / 92
7.1 Inleiding / 92
7.1.1 Onrechtmatige daad en tekortkoming / 93
7.1.2 Samenloop van onrechtmatige daad en tekortkoming / 94
7.2 Wanneer is een daad onrechtmatig? / 95
7.2.1 De verhouding tussen de verschillende onrechtmatigheidscriteria / 99
7.2.2 Rechtvaardigingsgronden / 100
7.2.3 Het relatieve karakter van de onrechtmatigheid / 102
7.2.4 Inbreuk op een recht / 103
7.2.5 Strijd met een wettelijke plicht / 103
7.2.6 Strijd met de maatschappelijke betamelijkheid / 105
7.2.7 De correctie Langemeijer / 106
7.3 Toerekening / 108
7.4 Persoonlijke en kwalitatieve aansprakelijkheid / 111
7.4.1 Aansprakelijkheid voor kinderen / 111
7.4.2 Aansprakelijkheid voor ondergeschikten / 112
7.4.3 Aansprakelijkheid voor niet-ondergeschikten / 113
7.4.4 Aansprakelijkheid voor vertegenwoordigers / 114
7.4.5 Aansprakelijkheid voor roerende zaken / 115
7.4.6 Aansprakelijkheid voor opstallen / 115
7.4.7 ‘Tenzij’ / 116
7.4.8 Aansprakelijkheid voor gevaarlijke stoffen / 117
7.4.9 Aansprakelijkheid voor dieren / 117
7.4.10 Aansprakelijkheid voor producten / 118

VIII VERBINTENISSEN UIT ANDERE BRON DAN ONRECHTMATIGE DAAD OF OVEREENKOMST / 120
8.1 Inleiding / 120
8.2 Zaakwaarneming / 120
8.3 Onverschuldigde betaling / 121
8.4 Ongerechtvaardigde verrijking / 123

IX SCHADEVERGOEDING / 125
9.1 Inleiding / 125
9.2 Vermogensschade en ander nadeel / 125
9.2.1 Positief en negatief belang / 126
9.2.2 Hoe de schade vast te stellen: concreet of abstract? / 128
9.3 Causaal verband / 130
9.3.1 Oorzaak en gevolg: sine qua non-verband / 130
9.3.2 Proportionele aansprakelijkheid / 132
9.3.3 Oorzaak en gevolg: toerekening / 132
9.4 Alternatieve causaliteit / 135
9.5 Voordeelstoerekening / 136
9.6 Medeschuld en eigen schuld / 138
9.7 De vorm van de schadevergoeding / 141
9.8 Matiging van de verplichting tot schadevergoeding / 142

X OVERDRACHT / 144
10.1 Inleiding / 144
10.1.1 De vereisten voor een geldige overdracht / 145
10.1.2 Levering / 146
10.1.3 Krachtens geldige titel / 146
10.1.4 Wat is de relatie tussen titel en levering? / 147
10.1.5 Titelgebreken / 149
10.1.6 Beschikkingsbevoegdheid / 150
10.2 Levering van onroerende zaken / 151
10.2.1 Het individualiseringsvereiste / 153
10.2.2 Bescherming van latere verkrijgers / 154
10.2.3 Bescherming tegen onvolledigheid en onjuistheid van de inschrijving in de registers / 156
10.3 Levering van roerende zaken / 157
10.3.1 Levering door bezitsverschaffing / 158
10.3.2 Bezit en houderschap / 158
10.3.3 Hoe wordt bezit verschaft? / 159
10.3.4 Levering onder eigendomsvoorbehoud / 161
10.3.5 Een voorschot op art. 3:86 / 161
10.3.6 Relativering van de bezitsoverdracht per constitutum possessorium / 162
10.3.7 Overdracht van bezit en overdracht van eigendom vergeleken / 163
10.3.8 Kan een houder bezit verschaffen? / 164
10.3.9 Verkrijging van een beschikkingsonbevoegde / 166
10.3.10 Vereisten voor een beroep op art. 3:86 lid 1 / 166
10.3.11 Het gevolg van een geslaagd beroep op art. 3:86 lid 1 / 169
10.3.12 Gestolen zaken; het derde lid van art. 3:86 / 169
10.4 Levering van vorderingen op naam / 170
10.4.1 Consequenties van de dubbele eis van art. 3:94 lid 1: akte en mededeling / 172
10.4.2 Het dubbele karakter van de cessie / 173
10.4.3 Verkrijging van een beschikkingsonbevoegde / 173

XI EXECUTIE EN FAILLISSEMENT / 176
11.1 Inleiding / 176
11.2 Vereiste van executoriale titel – parate executie / 176
11.3 Executoriaal beslag en faillissement / 177
11.4 Gemeenschappelijke gevolgen van beslag en faillissement / 178
11.5 Hoe kunnen de bij het faillissement betrokkenen hun rechten uitoefenen? / 179

XII DE RANGORDE BIJ VERHAAL / 181
12.1 Inleiding / 181
12.2 De voorrechten / 183
12.3 Retentierecht / 184
12.4 Tegen wie kan het retentierecht worden ingeroepen? / 185

XIII PAND EN HYPOTHEEK / 186
13.1 Inleiding / 186
13.2 Pandrecht / 188
13.3 De vestiging van het pandrecht / 188
13.3.1 Hoe wordt een pandrecht op een roerende zaak gevestigd? / 189
13.3.2 Hoe wordt een pandrecht op een vordering op naam gevestigd? / 190
13.3.3 Op welke wijze dient de pandhouder zijn verhaalsbevoegdheid uit te oefenen? / 191
13.4 Roerende zaken / 191
13.5 Afwijkingen van de hier beschreven gang van zaken / 192
13.6 Vorderingen op naam / 194
13.7 Hypotheek / 195
13.7.1 Op welk moment dient de hypotheekgever beschikkingsbevoegd te zijn? / 197
13.7.2 Op welke wijze dient de hypotheekhouder zijn verhaalsbevoegdheid uit te oefenen? / 198

ANTWOORDEN / 199
REGISTER VAN ARTIKELEN / 207
REGISTER VAN AANGEHAALDE RECHTSPRAAK / 210
REGISTER VAN ONDERWERPEN / 213