Fraude en de accountant

1. Fraude 9
1.1 Definitie 9
1.2 Wettelijke bepalingen 11
1.2.1 Strafrecht 11
1.2.2 Fiscaalrecht 13
1.2.3 Civielrecht 14
1.3 Herkennen van fraude 17
1.3.1 Enkele cijfers 17
1.3.2 Wie ontdekt fraude? 18
1.3.3 Fraude-indicatoren 19

2. Het onderzoeken van fraude 27
2.1 Regelgeving onderzoek 27
2.1.1 Algemeen 27
2.1.2 Wab en beroepscode 29
2.1.3 Sfeerovergang 40
2.1.4 Wet bescherming persoonsgegevens (Wbp) 42
2.2 Wat te doen doen bij fraude? 43
2.2.1 Algemeen 43
2.2.2 Forensisch accountants 45
2.2.3 Kiezen van het soort opdracht 47
2.3 De opdracht 51
2.3.1 De aanvaarding 51
2.3.2 De opdrachtbevestiging 53
2.3.3 Het toetsingskader 59
2.3.4 De onderzoeksmiddelen 64
2.3.5 Aanvullend onderzoek 71
2.3.6 Teruggeven van de opdracht 73
2.4 Wederhoor 74
2.4.1 Direct en indirect persoonsgericht onderzoek 74
2.4.2 Verplichting tot wederhoor 79
2.4.3 Wederhoor en intern onderzoeksrapport 86
2.4.4 Niemand is gehouden tot het onmogelijke 88
2.5 Rapportage 88
2.5.1 Opzet 88
2.5.2 Selectief rapporteren 90
2.5.3 Woordkeuze en formulering 92
2.5.4 Tussentijds rapporteren 95
2.5.5 Bestemming van het rapport 96


3. Verplichtingen bij fraude 99
3.1 Aangifteplicht 99
3.1.1 Voor een ieder 99
3.1.2 Voor de ambtenaar 100
3.1.3 Zwijgrecht 101
3.2 Meldplicht 102
3.2.1 Inleiding 102
3.2.2 Wta 102
3.2.3 Wwft 109
3.2.4 Wet bescherming persoonsgegevens (Wbp) 112
3.2.5 Wet op het financieel toezicht (Wft) 112
3.2.6 De beroepsnormen 113
3.3 Geheimhouding 114
3.3.1 Geheimhoudingsplicht 114
3.3.2 Verschoningsrecht 120
3.4 Corruptiehandreiking 125
3.4.1 Inleiding 125
3.4.2 Risicoanalyse corruptie 126
3.4.3 Corruptierisico en de jaarrekeningcontrole 127
3.4.4 Overtreden van wet- en regelgeving 128

4. Vormen van fraudeonderzoek 129
4.1 Inleiding 129
4.2 Standaard 240 129
4.2.1 Inleiding 129
4.2.2 Verantwoordelijkheid 131
4.2.3 Professioneel-kritische instelling 131
4.2.4 De risico-inschatting 132
4.2.5 Het identificeren en inschatten van de risico's 133
4.2.6 Controlewerkzaamheden 134
4.2.7 Evaluatie van controle-informatie 135
4.2.8 Acties 135
4.3 Standaard 250 137
4.3.1 Inleiding 137
4.3.2 Verantwoordelijkheid 138
4.3.3 Doelstellingen 138
4.3.4 Vereisten 139
4.3.5 Controlewerkzaamheden 139
4.3.6 Het rapporteren 140
4.4 Standaard 2400 140
4.5 Standaard 4410H 141
4.6 Standaard 4400 143
4.6.1 Inleiding 143
4.6.2 Het doel 143
4.6.3 Algemene uitgangspunten 144
4.6.4 De opdracht 144
4.6.5 Voorbereiding en uitvoering 146
4.6.6 Rapportering 147
4.7 Persoonsgericht onderzoek 148
4.7.1 Gedragsrichtlijn 148
4.7.2 Definitie 148
4.7.3 Tuchtrecht 149
4.7.4 Persoonsgericht versus standaarden 240, 250 en 4400 150
4.7.5 Andere wetgeving 151
4.7.6 Uitvoering persoonsgericht onderzoek 152

5. De accountant als fraudeur 155
5.1 Inleiding 155
5.2 Strafbaarheid 155
5.2.1 Inleiding 155
5.2.2 Poging 156
5.2.3 Voorbereiding 157
5.2.4 Deelnemingsvormen 157
5.2.5 Daderschap 158
5.3 Strafbare feiten 159
5.3.1 Verduistering en diefstal 159
5.3.2 Valsheid in geschrift 160
5.3.3 Bedrog in de jaarrekening 161
5.3.4 Oplichting 163
5.3.5 Heling en witwassen 164
5.3.6 Criminele organisatie 165

Bijlage 1 Wwft 167
Bijlage 1a Uitvoeringsbesluit Wwft 187
Bijlage 1b Uitvoeringsregeling Wwft 195
Bijlage 2 VGBA 197
Bijlage 3 Standaard 240 201
Bijlage 4 Standaard 250 209
Bijlage 5 Standaard 2400 215
Bijlage 6 Standaard 4400 233
Bijlage 7 Standaard 4410H 237
Bijlage 8 Praktijkhandreiking 245

Bijlage Serie fraude en integriteit 257