Manipuleren kun je leren

Het is één van de twee: u voelt zich (heimelijk) aangetrokken tot allerlei slimme en soms gemene trucjes om uw zin te krijgen of u haat het idee. Frank van Marwijk zegt in de inleiding 'iedereen manipuleert'. Dit geldt ook voor de mensen die zich zo fel tegen 'Manipuleren kun je leren' keren. Ook zij doen een poging de opinie van anderen te beïnvloeden. Het hoofdthema van het boek is doelgerichte gedragsbeïnvloeding via onbewuste kanalen. Op pagina 35 schrijft Van Marwijk: 'Mensen reageren niet op de werkelijkheid, maar slechts op het beeld dat zij op dat moment van de werkelijkheid hebben - ook al is dat beeld onjuist. En hun interpretatie wordt bovendien gekleurd door hun persoonlijke voorkeuren, veronderstellingen en vooroordelen.' Het is een schot in de roos. De auteur toont daarmee een diep begrip van hoe het toegaat tussen mensen. Het inleidende hoofdstuk is mijns inziens niet het sterkste deel van het boek. De mening van de lezer is ongemerkt al gevormd aan de hand van de titel. Dan heeft het weinig zin om uit te leggen dat het woord manipulatie helemaal niet zo negatief hoeft te zijn als het klinkt. Weinig zin? Ja, want de mensen die zich tegen het werkwoord 'manipuleren' keren, hebben hun stellingen al betrokken. Die breng je niet op andere gedachten. De anderen, gretig als ze zijn om allerlei tips op te zuigen, zal het een worst wezen of het woord neutraal of negatief is; ze willen de wortel consumeren, ze kijken reikhalzend uit naar de vele tips. Er was een sterkere oplossing voorhanden. Eentje die de wind uit de zeilen neemt van de lezer die zijn vooroordelen niet opzij kan zetten. De overtuigingsexpert Robert Cialdini voegt in zijn prachtige boek 'Invloed' aan het einde van elk hoofdstuk een aantal contratactieken toe. Hiermee zou Van Marwijk de weerzin van sommigen in de kiem smoren. Het zou bovendien een waardevolle toevoeging zijn. Wellicht iets voor de volgende druk? Eén ding valt me tegen van de mensen die zich zo druk hebben gemaakt over 'Manipuleren kun je leren'. Het was toch niet zo moeilijk om de conclusie te trekken dat je door kennis te nemen van dergelijke tactiekjes je ze ook sneller doorziet en tijdig tegenmaatregelen kunt nemen? Zodat je niet wordt gedupeerd? De overtuigingstechniek heeft voor deze onoplettendheid een verklaring. Zodra mensen een vechthouding aannemen, krijgen de emoties de overhand en kunnen ze niet meer goed met nadenken. Vandaar dat Frank van Marwijk ook met enige regelmaat aangeeft dat het zinloos is om je direct tegen een idee van iemand te keren. Het is volgens hem veel handiger om eerst erin mee te gaan en dan pas proberen de mening van de ander om te buigen. Het vlot en prettig geschreven boek beantwoordt ruimschoots aan al mijn slinkse verwachtingen. Degenen die op zoek zijn naar leuke, praktische, sluwe en ronduit gemene trucs komen volledig aan hun trekken. U leert hoe u het gedrag van anderen stuurt met uw houding en lichaamstaal. U leert ook dat de omweg soms de kortste weg is naar het gelijk. Ziet u op tijd in dat er geen houden meer aan is, bijvoorbeeld wanneer een project dreigt te worden aangenomen waarmee u het niet eens bent? Dan vindt u allerhande vertragingstactieken, om zodoende alsnog uw zin te krijgen. Van Marwijk valt u niet lastig met wijdlopige theoretische verhandelingen. Daarvoor kunt u terecht bij anderen. Het is gewoon een prettig leesbare bloemlezing van allerhande praktische techniekjes en heel veel tips. Beschouw het als het boodschappenkarretje in de supermarkt, u stopt in het karretje wat u aanstaat en de rest laat u op het schap liggen. Of nog beter: lees vooral de gemene tips die sommigen zo verwerpelijk vinden, dan bent u een gewaarschuwd mens als iemand ze op u toepast.