Waarom leren?
Mijn boeken komen altijd voort uit wat ik bij klanten tegenkom. Dat we tegenwoordig met steeds meer en steeds verdergaande verandering te maken hebben mag bekend zijn. Als zaken veranderen moet je leren, er zijn immers steeds andere kwaliteiten nodig. Mij viel op dat in veel organisaties nog een instrumentele kijk op leren heerst. Leren is nog te veel: in het klaslokaal kennis tot je nemen. Maar tegenwoordig zijn andere dingen belangrijk die je je niet in een training of les eigen maakt.
Je hebt het over Bildung…
Ja, Bildung is een woord uit de 19e eeuw. Het stond toen veel meer voor algemene ontwikkeling, filosofie en moraal. Ik gebruik de term Nieuwe Bildung om aan te geven dat het belangrijkste leren van nu over onszelf als persoon gaat. We werken steeds meer in wisselende teams in wat ik noem ‘unieke en eenmalige processen’: projecten, innovatie, maatwerk. In dat soort teams is weten wie je bent en wat je kan en drijft, met anderen om kunnen gaan en weten wat je wil bereiken cruciaal. Nieuwe Bildung betekent zelfonderzoek om als professional effectiever te kunnen zijn.
Maar zelfontwikkeling is toch van alle tijden?
Zeker, daarom staat de tweede ‘r’ in de titel ook tussen haakjes. ‘Ken uzelve’ is een oproep die de oude Grieken al deden. Toch is het belang van professionele zelfontwikkeling de laatste 20 jaar gigantisch snel gegroeid. Als je werk sterk afgebakend is, zoals in het functie denken van de 20e eeuw normaal was, deed je je kunstje en dat was dat. Als simpel beeld: achter de lopende band in de administratieve organisatie doet het er niet toe wat jij vindt, kunt of wilt. Nu doen de computers en arbeiders in verre landen het repetitieve werk. Omdat nu onze werkdag elke dag anders is en we met steeds meer mensen moeten samenwerken is zelfkennis en zelfontwikkeling cruciaal geworden om succesvol te kunnen zijn in hedendaagse organisaties.
Hoe werkt dat dan, Nieuwe Bildung?
Ik onderscheid drie dimensies, drie wezensvragen: ken uzelf, ik en de ander en ik en het hogere. De drie dimensies vullen elkaar aan. Het begint met zelfkennis. Wie ben ik? Wat kan ik? Wat drijft mij? Wat wil ik? Daarnaast is het zaak de omgang met onze medemens te onderzoeken. Hoe kan ik optimaal samenwerken? Wat voeg ik toe aan een team? Hoe kom ik tot co-creatie? Ten slotte is het van belang te weten waarom je handelt. Wat is het uiteindelijke doel van mijn handelen? Heel instrumenteel is dat mijn target. Maar er is meer. Ik wil succesvol zijn, wat is dan succes voor mij? Ook wil ik anderen helpen, mijn team, de organisatie. Hoe draag ik bij aan een betere wereld?
Is de wereld klaar voor Nieuwe Bildung?
We moeten af van het wasstraatdenken. Ik moet wat leren, hup een aantal cursusjes en klaar is Kees. Leren is een permanente houding en doe je elke dag. Ja, soms door het volgen van een cursus, ja soms door een boek, maar ook door er op uit te gaan, jezelf te confronteren met onverwachte situaties, met anderen in dialoog te gaan over hoe je overkomt. Leren wordt veel persoonlijker. Dat vraagt moed. Er moet gelukkig tegenwoordig steeds minder, maar moed moet.
Jeroen Busscher is strateeg op het gebied van gedragsverandering binnen organisaties. Hij schreef acht boeken waaronder de bestsellers ‘Pimp je afdeling’, ‘Turbomanagement’ en ‘Onbeperkt Houdbaar’. Hij geeft lezingen, vlogt op zijn eigen kanaal en heeft een eigen online radioprogramma: ‘People Power Change’. De Leer(r)evolutie is zijn nieuwe boek.
